آیا طالبان از اتهام کشتن دیپلمات‌های ایرانی در مزار شریف تبرئه شدند؟
بی بی سی فارسی
منبع تصویر، Mehrnews
توضیح تصویر،در کنفرانس مطبوعاتی اعضای هیات طالبان در تهران سهیل شاهین، سخنگوی پیشین دفتر سیاسی طالبان در قطر، عبدالحق وثیق عضو تیم مذاکره کننده طالبان و ملا خیرالله خیرخواه، عضو تیم مذاکره کننده طالبان حضور داشتند.
اعضای هیات طالبان در تهران در کنفرانس مطبوعاتی دخالت نیروهای این گروه در کشته شدن دیپلمات‌های ایرانی در مزارشریف را در سال ۱۳۷۷ رد کردند.
با گذشت ۲۲ سال از این رویداد هنوز روشن نشده که افراد مسلحی که دیپلماتها و خبرنگار ایرانی در مزار شریف را کشتند افراد "خودسر" یا افرادی با ماموریت ویژه بودند.
با قتل ۸ دیپلمات و خبرنگار ایرانی در کنسولگری این کشور در مزار شریف، ایران تا آستانه حمله نظامی علیه طالبان پیش رفت. هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در آن زمان در نماز جمعه‌ای پیش از دفن کشته شدگان در بهشت زهرا تهران گفت که "به خانواده‌ها قول می‌دهیم که انتقام خون بچه‌های‌شان را -که خودشان مشاهده خواهند کرد، خواهیم گرفت"، گفته می‌شود آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر ایران با حمله موافقت نکرد.
روز گذشته، سه عضو هیات طالبان در یک کنفرانس خبری در تهران شرکت کردند. به گزارش خبرگزاری مهر، سهیل شاهین، در پاسخ به سوالی در مورد رویداد قتل دیپلمات‌های ایران در مزار شریف گفته که پیش از رسیدن نیروهای طالبان "این اتفاق افتاده بود".
همزمان با پذیرایی از هیات طالبان در تهران بار دیگر واکنش‌هایی نسبت به دست داشتن این گروه در رویداد کشته شدن دیپلمات‌های ایرانی در مزار شریف و اینکه ایران "نباید با تروریست‌ها مذاکره‌ای داشته باشد" برانگیخته است.
چهار روز پیش نیز، همزمان با سفر هیات طالبان به تهران، فداحسین مالکی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس که سفیر پیشین ایران در افغانستان (۱۳۸۹-۱۳۹۱) نیز بود، به خبرگزاری مدارا گفته بود که "حمله تروریستی به دیپلماتها و نیروهای ما در مزارشریف توسط هیچ کدام از نیروی‌های افغانستانی صورت نگرفته و کار بیگانگان و سرویس‌های امنیتی یکی از کشورهای همسایه بوده است."
آقای مالکی افزوده که "ما هیچ شواهدی در دست نداریم که طالبان اقدام به حمله تروریستی کرده باشد اما شواهدی داریم که این اقدام توسط یکی از سرویس‌های کشورهای همسایه صورت گرفته است."
منبع تصویر، icana
توضیح تصویر،فدا محمد مالکی
او تأکید کرده که طالبان به تمام بازی‌های سیاسی آمریکا در منطقه، پایان خواهد داد. این موضوع را که طالبان به کشورهای همسایه مثل ایران رجوع کرده است، "باید مثبت ارزیابی کرد".
برخی از دیپلمات‌های پاکستانی نیز قبلا به بی‌بی‌سی گفته بودند که در همان روزها به علاءالدین بروجردی، نماینده ویژه و مسئول امور افغانستان در وزارت خارجه ایران در مورد این حادثه اطلاع داده بودند.
- طالبان ۲۲ سال پیش با شهروندان مزار شریف و دیپلمات‌های ایرانی چه کردند؟
- 'تجمع با پرچم طالبان در تهران در دستور کار ویژه پلیس امنیت'
- علی شمخانی با معاون طالبان در تهران دیدار کرد
- وزارت خارجه ایران: در دیدار ظریف و هیأت طالبان اصطلاح دولت فراگیر اسلامی مطرح نشده
منبع تصویر، Tasnim
توضیح تصویر،آقای ظریف دیروز با هیأت طالبان دیدار کرد
روایت رسانه‌های بین‌المللی
نیوریوک تایمز در ۱۱ سپتامبر ۱۹۹۸ در گزارشی با عنوان "ایران طالبان را مسئول مرگ ۹ دیپلماتش می‌داند" نوشت که "طالبان که بخش اعظم افغانستان را در کنترل دارد، گفته که ایرانی‌ها توسط نیروهای خودسر که بدون دستور عمل کردند، کشته شده اند. اما ایران، که به ناپدید شدن دیپلمات‌هایش با تجمع گسترده نظامی در مرز افغانستان پاسخ داده، به نظر نمی‌رسد که بزودی ببخشد."
نیویورک تایمز به نقل از عبدالحکیم مجاهد، سفیر آن زمان طالبان در اسلام آباد گفته که این گروه کمیته‌ای را برای تحقیق در مورد کشته شدن دیپلمات‌های ایرانی ایجاد کرده است.
نماینده وقت ایران در سازمان ملل نیز از شورای امنیت خواسته بود که "تمهیدات فوری و ضروری" در پاسخ به کشته شدن دیپلمات‌های این کشور را روی دست بگیرد.
شبکه خبری سی‌ان‌ان از اول سپتامبر ۱۹۹۸ در گزارش‌های متعدد از "انفجار جنگ لفظی" و تهدیدهای متقابل میان ایران و طالبان گزارش داده بود. طالبان نیز تهدید به حمله متقابل "به شهرهای ایران" کرده بود.
روزنامه گاردین در ۱۹ سپتامبر ۱۹۹۸ در گزارشی به نقل از محمدهادی نجات حسینیان، نماینده ایران در سازمان ملل متحد "حمله طالبان" به مراکز ایرانی در بامیان و مزارشریف را "عمل مجرمانه" خوانده بود.
در حالی که در کابل، ملا محمد عمر، رهبر طالبان برای حل این بحران از سازمان ملل درخواست کمک کرد. ملاعمر گفت که "مشکلات بین افغانستان و ایران تحت فشار نظامی حل نخواهد شد".
در ادامه گزارش گاردین آمده اما در تهران، کمتر کسی مایل به گوش دادن است، جمعیت با شعار "مرگ بر طالبان" بعد از نماز جمعه از بیرون ریختند تا پیکرهای کشته شدگان را به قبرستان نزدیک آرامگاه آیت الله خمینی، رهبر انقلاب ایران برسانند.
منبع تصویر، Shafaqnas
توضیح تصویر،تصویری از صفحه اول روزنامه ایران در مرداد ماه ۱۳۷۷
دیپلمات‌های ایرانی در مزارشریف چگونه کشته شدند؟
۲۲ سال پیش، عصر روز هفدهم اسد/مرداد ۱۳۷۷، نیروهای طالبان برای بار دوم شهر مزار شریف را تصرف کردند. گفته می‌شد که نیروی طالبان با ورود به کنسولگری ایران در این شهر ۸ دیپلمات و یک خبرنگار ایرانی را تیرباران کردند. هرچند طالبان هیچگاه مسئولیت قتل این دیپلماتها را نپذیرفته‌اند.
خبرگزاری تابناک در گزارش تحلیلی ۱۷ مرداد ۱۳۹۰ آورده که محمود صارمی، خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی "خبر فوری مزارشریف سقوط کرد" را در آخرین صحبت تلفنی گزارش کرده بود. او گفته بود که "عده ای از افراد طالبان در محوطه کنسولگری دیده می‌شوند به من بگویید چه وظیفه ای...".
مرگ محمود صارمی، در مزار شریف باعث شد که ایران روز ۱۷ مرداد را "روز خبرنگار" نام‌گذاری کند.
بنا به گزارش نهادهای حقوق بشر، گروه طالبان با تصرف شهر مزار شریف در سال ۱۳۷۷ دست به "کشتار هزاران غیرنظامی" ساکنان شهر زد. یک سال پیش از آن در سال ۱۳۷۶ نیز نیروهای طالبان شهر مزار را تصرف کرده بودند که با "قیام مردمی" با دادن تلفات زیاد عقب نشینی کردند.
محمدحسین جعفریان، تحلیلگر ارشد مسائل افغانستان در مشهد نیز که در آن سالها کاردار فرهنگی ایران در مزارشریف بوده، در فیلم مستند "چه کسی ما را کشت؟" در سال ۱۳۹۱ به این حادثه پرداخته است.
آقای جعفریان در مصاحبه با پایگاه خبری "قدس آنلاین" در ۶ آذر ۱۳۹۳ سازمان استخبارات پاکستان را "متهم درجه یک" این حادثه دانست.
جعفریان گفته: "بسیاری نظیر من بی‌سواد همان موقع می‌دانستند اگر طالبان به شهر برسند، نیروهای آنها شاید هیچ کاری به ما نداشته باشند. کشتن بچه‌های ما، جز دردسر، دستاورد دیگری برای دولت نوپای آنان نداشت، اما بسیاری بودند که کینه‌های تاریخی از ما به دل داشتند که شرح آن در این چند سطر نمی‌گنجد و اندک هرج و مرجی در شهر، کافی بود تا آدم‌هایشان را بفرستند سراغ کنسولگری ما و ساکنانش. پاکستانی‌ها یکی از این متهمان درجه یک بودند."
منبع تصویر، Tasnim
توضیح تصویر،محمدحسین جعفریان، مستند "چه کسی ما را کشت؟" را در مورد واقعه کشته شدن دییلمات‌های ایرانی در مزار شریف ساخته است. او در سال ۱۳۷۷ کاردار فرهنگی ایران در مزارشریف بود.
در آن مصاحبه به نقل از جعفریان آمده که "طالبان دخالتی در شهادت دیپلماتها نداشت. نگارنده سال گذشته مستند مفصلی در اینباره ساخت، بسیار کسانی را دید و به خود آن ساختمان در مزارشریف رفت و «ا... مدد شاهسون» را نیز با خود بردم تا به دقت صحنه بازسازی شود. ما حتی با «وحید مژده» از سران سابق طالبان مصاحبه کردیم و او هم بشدت دخالت طالبان را تکذیب میکرد."
وحید مژده، تحلیلگر افغان نزدیک به گروه طالبان بود که دو سال پیش در کابل به ضرب گلوله افراد مسلح ناشناس کشته شد. او در زمان حکومت طالبان، کارمند ارشد وزارت خارجه بود.
آقای جعفریان بر اساس مصاحبه با علاءالدین بروجردی می‌گوید که کمال خرازی، وزیر خارجه وقت ایران با تخلیه کنسولگری ایران در مزارشریف مخالفت کرده و از آقای بروجری خواسته که دیپلماتها "برگردند سرکارشان".
منبع تصویر، ISNA
توضیح تصویر،الله مدد شاهسون، تنها بازمانده حادثه مزارشریف بود
بنا بر اسناد ارائه شده از سوی دولت ایران، الله مدد شاهسون، عضو سرکنسولگری این کشور در مزار شریف، تنها شاهد حادثه است که از این واقعه نجات یافت. آقای شاهسون شش سال پیش در ۲۷ مرداد/اسد ۱۳۹۳در گفتگو با خبرگزاری ایسنا آخرین دقایق زندگی خبرنگار و دپیلمات‌های ایرانی کشته شده را روایت کرده است.
آقای شاهسون گفته بود "شهید فلاح برای صحبت با آنها رفت و در را باز کرد. افرادی با چهره‌هایی مانند طالبان و مسلح وارد شدند". به گفته او وقتی "همه افراد همراه‌شان وارد اتاق شدند و به ما گفتند که کنار دیوار بایستیم، اسلحه‌ها را بالا آوردند و با تک‌تیر شروع به تیراندازی به سمت ما کردند."
"شاید حدود ۵۰ یا ۶۰ گلوله روی بچه‌ها خالی کردند".
منبع تصویر، Barzida
توضیح تصویر،صحنه‌ای از فیلم سینمایی مزارشریف ساخته شده در ایران
در فیلمی که در ایران به نام "مزارشریف" به کارگردانی و نویسندگی عبدالحسین برزیده و تهیه‌کنندگی منوچهر شاهسواری در سال ۱۳۹۳ ساخته شده، نیز نشان داده می‌شود که افراد مسلح شبیه طالبان پیش از هجوم نیروهای اصلی طالبان وارد کنسولگری ایران در مزارشریف شده و به دیپلماتها تیراندازی می‌کنند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، کارگردان فیلم مزارشریف در ۲۲ مهر ۱۳۹۴ در جلسه نقد فیلم در دانشگاه الزهرا تهران در پاسخ به این سوال که آیا تمام واقعیت را بیان کردید یا دخل و تصرفی هم در داستان داشتید؟ اظهار داشته که "تا جایی که توانستیم همه مسائل را بیان کردیم. یک جاهایی را واقعا نمی‌شد بیان کرد."
آقای برزیده در مورد آقای شاهسون گفت که "خوب خیلی‌ها به بی‌گناهی شاهسون شک دارند." او افزود "شاهسون وقتی برمی گردد بعد‌ها به خاطر بی‌مهری‌هایی که در حقش می‌شود بازنشسته شده و در مشهد کشاورزی می‌کند و ما می‌خواستیم در فیلم هم شک و شبهات و هم بی‌گناهی شاهسون نشان داده شود."
آقای برزیده می‌گوید: "به من گفتند فیلم نساز قرار است طالبان را به رسمیت بشناسیم."
منبع تصویر، ifpnews
منبع خبر: بی بی سی فارسی 
اخبار مرتبط: آیا طالبان از اتهام کشتن دیپلمات‌های ایرانی در مزار شریف تبرئه شدند؟
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۴ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران
