کودتای نظامی در برمه، علل داخلی یا خارجی؟

ایسنا/اصفهان پس از بازداشت "آنگ سان سوچی" و کودتای نظامی‌ها در برمه این سؤال مطرح می‌شود که دلایل این کودتا چیست و تحولات سیاسی در این کشور به کدام سو می‌رود؟

ارتش برمه (میانمار) صبح روز دوشنبه یکم فوریه ۲۰۲۱ با انجام کودتایی نظامی رئیس جمهوری و تعدادی از رهبران این کشور واقع در جنوب شرقی آسیا و از جمله برجسته‌ترین آن‌ها "آنگ سان سوچی" را بازداشت و ساختمان تلویزیون رسمی میانمار را به کنترل درآورد.

ارتش میانمار ضمن تأکید بر بازداشت مسئولان بلندپایه دولتی به دلیل آنچه «تقلب در نتایج انتخابات سال گذشته» دانسته، برای مدت یک سال در این کشور وضعیت فوق‌العاده اعلام کرد.

در بیانیه‌ای که از سوی تلویزیون تحت مالکیت ارتش پخش شد، گفته شد که قدرت به ژنرال "مین اونگ هلیانگ" فرمانده عالی نیروهای مسلح این کشور منتقل شده است.

"آنگ سان سوچی" که از قدرت برکنار و بازداشت شده از مخالفان حکومت نظامی پیشین میانمار و برنده جایزه صلح نوبل بود. در انتخابات عمومی ۱۹۹۰ اتحادیه ملی دموکراسی به رهبری او توانست ۵۹ درصد آرای ملی و ۸۱ درصد کرسی‌های مجلس را از آن خود کند. او که پیش از این انتخابات در حبس خانگی بود، مجموعاً ۱۵ سال از عمر خود را در حبس بود و در سال ۲۰۱۰ در اثر فشارهای بین‌المللی از حبس آزاد شد و مدتی بعد در یک انتخابات رئیس‌جمهور برمه شد و هم‌اکنون پس از برکناری در بازداشت است.

برای بررسی بیشتر تحولات رخ داده در برمه، ایسنا با محمدعلی بصیری- استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان به گفت‌وگو پرداخت که در ادامه می‌خوانید:

برخورد گسل تمدن‌ها در برمه

بصیری گفت: مسائل برمه(میانمار) بسیار پیچیده است و به تعبیر "ساموئل هانتینگتون"- نظریه‌پرداز علم سیاست تحولات در چنین کشورهایی جزو برخورد ۷ تمدن مختلف است و جنگ تمدن‌هایی که این نظریه‌پرداز اشاره می‌کند گسل برخورد تمدن‌ها است که برخورد گسل تمدن بودایی و اسلام از برمه می‌گذرد و میان این گسل‌ها که شامل تمدن‌های مسیحی، اسلامی، اسلاو، هندوئیسم و بودایی است جنگ رخ می‌دهد.

وی افزود: برخورد این گسل‌های تمدنی در طول تاریخ رخ داده است و حدود یک دهه است که نظامی که در برمه با رهبری آنگ سان سوچی روی کار آمده بیشتر مورد حمایت جریان بودائیسم و غرب است که در برابر مسلمانان هستند و قبل از روی کار آمدن سوچی در دوره نظامیان کشتارهای عجیبی علیه مسلمانان رخ داد که در دوره سوچی هم ادامه پیدا کرد و هم‌اکنون نیز با کودتای نظامیان خانم سوچی برکنار شده است.

این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان تصریح کرد: بنابراین تا جامعه برمه روی گسل برخورد تمدن‌ها است عوامل پشت این تمدن‌ها در تحولات سیاسی این کشور بسیار حساس هستند. برای مثال در سودان برخورد تمدن مسیحی و اسلامی را در شمال و جنوب این کشور می‌بینیم و هم‌اکنون مشابه چنین برخوردی را در آسیای جنوب شرقی در برمه شاهد هستیم.

بصیری با بیان اینکه در گذشته قدرت در برمه دست نظامی‌ها بوده است، گفت: نظامی‌ها در این کشور تحت حمایت جریان رقیب غرب یعنی چین بوده‌اند و "آنگ سان سوچی" بیشتر مورد حمایت غرب و جریان‌های آزادی‌خواه متمایل به غرب است. علاوه بر بحث تمدنی که بحثی عام‌تر است رقابت‌های منطقه‌ای میان قدرت‌های غربی و شرقی در میانمار عامل بعدی است.

وی با اشاره به رقابت آمریکا و چین، افزود: تنش و رقابت میان این دو کشور در تحولات تایوان و دریای چین رخ داده و ممکن است به یک رویارویی نظامی و اولتیماتوم بین دو کشور کشیده بشود که ماهیت این رقابت در آسیای جنوب شرقی در کشورهایی که دو طرف نفوذ دارند خود را نشان داده است و تحولات میانمار هم ناشی از همین رقابت میان طرفداران و مخالفان چین است که نتیجه این تنش را در کودتا و ساقط کردن خانم سوچی از قدرت شاهد هستیم.

تحولات کشورهایی مانند برمه به بازیگران خارجی وصل است

این کارشناس مسائل بین‌المللی در پاسخ به این سؤال که احتمال بازگشت "آنگ سان سوچی" به قدرت تا چه حد است؟ گفت: اصولاً تحولات سیاسی داخلی و خارجی کشورهایی مانند برمه به بازیگران خارجی وصل است و این تغییر و تحولات در زورآزمایی قدرت‌ها رخ می‌دهد و اگر این قدرت‌ها زمانی با یکدیگر معامله کنند و با یکدیگر کنار بیایند ممکن است در کشورهای کم‌اهمیت‌تر مانند برمه این تغییرات را پذیرا باشند. برای مثال اگر چینی‌ها با تنش‌هایی که با آمریکا بر سر مسئله تایوان دارند عقب‌نشینی آمریکا را ببینند ممکن است از حمایت ارتشِ کودتا کننده در برمه دست بکشند و خانم سوچی مجدداً بر سر کار بیاید، اما اگر چین در موضوع تحولات برمه عقب‌نشینی نکند ممکن است نظامیان سر کار باقی بمانند.

وی خاطرنشان کرد: خانم سوچی و نظامیان در کل با مسلمانان میانه خوبی نداشتند. اگر قتل و غارتی علیه مسلمانان در زمان نظامیان برمه رخ می‌داد شاید به دلیل ماهیت نظامیان برمه انتقاد زیادی از آن نمی‌شد، اما وقتی این کشتارها در زمان زمامداری "آنگ سان سوچی" که مدعی حمایت از حقوق بشر، اقلیت‌ها و آزادی ادیان بود رخ داد تعجب همگان را برانگیخت چراکه انتظار می‌رفت او از این کشتارها که به دست بودائیان انجام می‌شد جلوگیری کند.

دفاع نکردن سوچی از حقوق مسلمانان لکه‌ای سیاه در پرونده اوست

بصیری گفت: به احتمال قوی تبعیض‌ها و کشتارها علیه مسلمانان با روند موجود در برمه ادامه یابد. انتقادی که به سوچی می‌شد این بود که وقتی با عملکرد نظامیان مخالف است چرا در برابر آنان در حمایت از مسلمانان نمی‌ایستد و این یک لکه سیاه در پرونده و عملکرد "آنگ‌ سان سوچی" است که مدعی حقوق بشر بوده و حمایت غرب را هم با خود دارد.

این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان، خاطرنشان کرد: در جامعه‌شناسی سیاسی بحث‌های انقلاب، کودتا، جنبش، شورش و آشوب‌ها را داریم که مقوله کودتا معمولاً مرز و تعریف مشخصی در این مفاهیم دارد که بخشی از ارتش به پشتوانه سلاح، قدرت را در اختیار می‌گیرد و رژیم قبل را تغییر می‌دهند بدون اینکه برای مردم و اکثریت جامعه نقشی قائل باشند و این موضوع امروز در برمه رخ داده است و پیش‌بینی دقیق تحولات آینده در چنین کشورهای بی‌ثباتی که سیاست خارجی و داخلیِ تابع دارند ممکن نیست و هر تحولی ممکن است در آن‌ها رخ دهد.

انتهای پیام