روشنفکران و هنرمندان در دومین سالگرد انقلاب مشغول چه کاری بودند؟

خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و اندیشه: حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب در یکی از خطبه‌های نماز جمعه خود در سال‌های آغازین پیروزی انقلاب به تاریخ جمعه سی‌ام آبان ۱۳۵۹، چنین فرمودند: «من از همه شعرا، از همه نقاشان خوب از همه هنرمندان گوناگون به نام یک برادر مسلمان می‌خواهم هنر خود، توان و نیروی ارزشمند خود را در خدمت تداوم انقلاب قرار بدهند. مردم را هدایت کنید وجود هنر اصیل در یک جامعه و در متن یک انقلاب نشانه عمق آن انقلاب است. سعی کنید آبرو و حیثیت جهانی این انقلاب را حفظ کنید.»

رهبر بعدها چه در قامت ریاست جمهوری و چه در قامت رهبری انقلاب بارها بر مسئله جذب حداکثری و دفع حداقلی تاکید کردند. همین کلام رهبری در خطبه‌های نماز جمعه باعث شد تا بسیاری از هنرمندان و بیشتر هنرمندان معترض در دوره پهلوی جذب انقلاب شوند و آثار مهمی را پدید آورند. از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به سرودهای «چون آمریکا آمریکا ننگ به نیرنگ تو» اشاره کرد.

نشریه‌ای آن دوران به نام شورای نویسندگان و هنرمندان ایران منتشر می‌شد که حاوی مجموعه مقالات و ترجمه‌ها در حوزه‌های مختلف بود. این شورا بیشتر سعی در معرفی اعضای خود به عنوان هنرمندان انقلابی داشت و اخباری را نیز پیرامون آنها منتشر می‌کرد. بسیاری از این هنرمندان بعدها از هنرمندان و نویسندگان برجسته انقلاب و ایران شدند. اما پس از اثبات ماجرای خیانت حزب توده به انقلاب که به دستگیری گسترده اعضای این حزب منجر شد، برخی از این طیف هنرمند و نویسنده و مترجم نیز دستگیر شدند. دادگاه‌هایی برای آنها تشکیل شد و بسیاری بعد از آن دادگاه‌ها به سرعت آزاد شده و برخی دیگر نیز با اثبات خیانتشان یا به اعدام یا به حبس محکوم شدند. از جمله این اشخاص محمد پورهرمزان است که سال ۶۷ اعدام شد. برخی از این افراد نیز در سالهای بعد کاملاً رویه خود را عوض کردند و دیگر سراغ کارهای انقلابی نرفتند.

دومین شماره از نشریه و کتابچه این شورا در زمستان ۱۳۵۹ به مناسبت دومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران منتشر شد. در این شماره مطلبی با عنوان «اعضای ما مشغول چه کاری هستند؟» نیز کار شده بود. این مطلب را به دلیل برخی نکات تاریخی در خلق آثار بعضاً ماندگار بازنشر کرده‌ایم که در ادامه آن را مطالعه خواهید کرد:

امیرحسین آریانپور: تحقیق دامنه داری پیرامون جامعه شناسی هنری را در آینده نزدیک به چاپ خواهد سپرد.

محمود احیایی: سه کتاب را برای چاپ آماده کرده است: مجموعه نقد «هنر مقاومت در ادبیات معاصر»، یک داستان برای نوجوانان به نام «در کنار ریل»،

مصطفی اسکویی: نمایش ابن سینا را با شرکت گروه هنری آناهیتا برای اجرا در تالار رودکی فراهم کرده است.

هانیبال الخاص: در حال کار روی یک تابلوی بزرگ به نام محتکر است.

اصغر الهی: یک داستان بلند به عنوان قیامت و یک مجموعه قصه را آماده چاپ دارد.

علی امینی نجفی: ترجمه کتاب داستانی «زندگی لنین» اثر ماریا پریلژایه‌وار را زیر چاپ دارد.

علی اوحدی: یک نمایش به نام «خونین شهر ۵۹» را آماده اجزا می‌سازد. در نمایش «مستنطق» به ایفای نقش می‌پردازد.

محمود برآبادی: دو داستان به نام‌های «آتش زیر خاکستر» و «بالایی‌ها و پایینی‌ها» را برای کودکان نگاشته و به چاپ سپرده است.

م. آ. به‌آذین (محمود اعتمادزاده): کتاب «گواهی گوش و چشم» حاوی یادداشت‌های سفر افغانستان را اخیراً منتشر کرده است.

ناصر پورقمی: کتاب «هنر و انقلاب ایران» وی که توسط بنگاه ترجمه و نشر کتاب به زیر چاپ رفته بود ظاهراً به یک اشکال برخورده است. داستان بلند «نسل از یاد رفته» را که بر پایه حوادث ۲۸ مرداد و جنبش ملی شدن نفت نگاشته شده، هم اکنون زیر چاپ دارد.

محمد پورهرمزان: ترجمه ویرایش یافته چند اثر کلاسیک مارکسیسیم – لنینیسم را زیر چاپ دارد. مشغول تکمیل ترجمه جلد دوم رمان «پطر اول» است.

محمدعلی جعفری: نمایش مستنطق را در بهمن ماه به صحنه می‌آورد.

جمشید جهانزاده: اخیراً اجرای دو نمایش «شیشه عمر» و «عاشورا» را به پایان رسانده است. در نمایش «مستنطق» بازی دارد. در تدارک یک نمایش برای «لاله زار» است.

جاهد جهانشاهی: کتاب «مزدوران کوبایی در دادگاه خلق» را به زودی منتشر می‌سازد.

بهرام حبیبی: ترجمه «کله گردها و کله تیزها» ی برشت را زیر چاپ دارد.

رکن الدین خسروی: نمایش «مرگ بر آمریکا» را از اوایل دی ماه به روی صحنه تئاتر سنگلج برده است. در تدارک یک نمایش مستند سیاسی تحت عنوان «زندگی و مرگ لومومبا» است.

محمد زهری: مجموعه شعری حاوی اشعار بعد از «پیر ما گفت» را برای چاپ آماده کرده است.

ه. ا. سایه (هوشنگ ابتهاج): در زمینه موسیقی با کانون فرهنگی و هنری چاووش همکاری دارد. مثنوی معروف «بانگ نی» را چاپ کرده است.

پرویز شهریاری: دو کتاب علمی را به چاپ سپرده است؛ «ریاضیات کار بسته» و جلد دوم کتاب «علم، جامعه و انسان.»

غلامحسین صدری افشار: ترجمه اثر تحقیقی بزرگ «مقدمه بر علم تاریخ» را همچنان دنبال می‌کند.

احمد ضابطی جهرمی: هفت اثر ترجمه درباره سینمای اتحاد شوروی را در مراحل مختلف چاپ دارد.

باربد طاهری: در حال تهیه فیلمی درباره جنگ تحمیلی با عراق است.

احسان طبری: چند اثر فلسفی و ادبی را زیر چاپ دارد. یک مجموعه از اشعار خویش و یک مجموعه ترجمه شعر جهان را به چاپ سپرده است.

حسین علیزاده: در ادامه فعالیت خویش در گروه عارف سه آهنگ تازه را ضبط کرده است.

یک سرود میهنی با صدای شجریان و تصنیف نوا با صدای سیما بینا

تصنیف خاموشی بر روی شعری از سیاوش کسرایی

اسدالله عمادی: مجموعه شعر حماسه مادر میهن را زیرچاپ دارد.

عدنان غریفی: یک مجموعه شعر به نام «از اردوگاه طوفان» و یک مجموعه قصه به عنوان مادر نخل و چند کتاب در زمینه نقد و تئوری ادبی را آماده چاپ دارد. ترجمه چند مجموعه از آثار منتخب شاعران و نویسندگان عرب را برای چاپ آماده کرده است. کتاب‌های آسیا انتخاب می‌کند و تاریخ معاصر کشورهای عرب را در دست ترجمه دارد.

مهدی فتحی: آثار نظری استانیسلاوسکی را به اتفاق مهین اسکویی ترجمه کرده و به چاپ سپرده است. کتاب «تاریخ تئاتر» اثر معروف ماکولسکی را در دست ترجمه دارد.

بهزاد فراهانی: مشغول کارگردانی نمایش «معدن» از آثار خویش است.

محمد قاضی: کتاب بزرگ «کمون پاریس» به ترجمه وی به زودی منتشر می‌شود. کتاب‌های «در نبردی مشکوک» اثر اشتاین بک و یک رمان علمی به نام «زمین و زمان» را زیر چاپ دارد. کتاب‌های مشهور «زندگانی کلیم سامگین» اثر بزرگ ماکسیم گورکی و «دکامرون» اثر بوکاچیو را در دست ترجمه دارد.

هوشنگ کامکار: اخیراً ضبط دو آهنگ تازه را با همکاری گروه شیوا به پایان برده است: سرود کردی «نیشت مان» و سرود «آمریکا آمریکا مرگ به نیرنگ تو» با شعر امیر خورشیدی.

منوچهر کریم زاده: به تازگی دو اثر را برای کودکان و نوجوانان منتشر ساخته است: «آب چرا خیس می‌کند» و «افسانه درخت جوان».

سیاوش کسرایی: مجموعه شعر «تراشه‌های تبر» را برای چاپ آماده کرده است. برای چاپ مجموعه آثار خویش در جست‌وجوی ناشری اهل است: گوهری دارد و صاحب نظری می‌جوید.

محمد علی کشاورز: در نمایش «باغ آلبالو» بازی دارد.

محمدرضا لطفی: تصنیف سلحشور را روی شعری از مجتبی کاشانی ضبط کرده است. در کار ضبط موسیقی برای منظومه بانگ نی سایه است. لطفی در همکاری با گروه شیوا برای بزرگداشت سالگرد انقلاب یک نوار تهیه کرده است.

پرویز مشکاتیان: این تصنیف‌های تازه را با همکاری گروه عارف ضبط کرده است: «رزم مشترک» با صدای شجریان و «واژه خجسته آزادی» بر روی شعری از کسرایی.

جمال میرصادقی: رمانی به نام «بادها خبر از تغییر فصل دادند» و مجموعه داستانی با عنوان «در میدان» را زیر چاپ دارد.

هرمز هدایت: نمایش «آن روز فرا خواهد رسید» نوشته رومن رولان را در بهمن ماه روی صحنه می‌آورد.

و…