ظریف: عجله‌ای برای لغو تحریم‌ها نداریم/ آمریکا دیر یا زود ناگزیر است به برجام بازگردد

به گزارش  خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان امشب ۱۹ بهمن با حضور در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما دستاورد‌های وزارت خارجه طی یکسال اخیر این وزارتخانه را تشریح کرد.

ظریف در ابتدای این برنامه گفت: این آمریکا بود که برجام را نقض کرد ایران حتی در زمان نقض برجام توسط ترامپ به مدت یکسال تعهدات خودش را اجرا کرد.کاهش تعهدات ایران در برجام مطابق با برجام صورت گرفت. ما مراحل مختلفی که در ماده ۳۶ برجام معین شده را طی کرده ایم.

وی ادامه داد: رژیم ترامپ بدون هیچ دلیل و بدون طی کردن مراحل ماده ۳۶ برجام آن را نقض کرد. آمریکا نه تنها برجام را نقض کرد بلکه کشور‌های دیگر و اعضای اتحادیه اروپا را هم وادار کرد تا برجام را نقض کنند. آمریکا کشور‌هایی که می‌خواستند براساس قطعنامه شورای امنیت عمل کنند را هم تنبیه کرد.

وزیر خارجه اظهار کرد: هنوز دولت بایدن نتوانسته تصمیم بگیرد که می‌خواهد چه کاری انجام دهد. وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه بنده احساس می‌کنم که هنوز دولت بایدن نتوانسته کاملاً تصمیم بگیرد که چه کاری را می‌خواهد انجام بدهد ادامه داد: آن‌ها باید تصمیم خود را بگیرند که آیا می‌خواهند سیاست ترامپ را ادامه بدهند و یا اینکه سیاست جدیدی را می‌خواهند دنبال کنند، خود آن‌ها اعلام کردند که سیاست ترامپ شکست خورده است و قصد ندارند که همان سیاست را ادامه دهند.

وی ادامه داد: اگر این طور است باید این سیاست خود را کنار بگذارند، دولت بایدن هم نتوانست برای خود تصمیم بگیرد که می‌خواهد چه کاری را انجام دهد و حرف‌هایی را می‌زند که حرف‌هایی کلی و بی مبنا است، آن‌ها هنوز فرصت دارند تا این تناقض گویی‌هایی را که در میان حرف‌های خودشان وجود دارد را اصلاح کنند. اینکه کل برجام مذاکره شده و اینگونه نبوده که راجع به سایر موضوعات صحبت نشود. ما پذیرفتیم که وارد این بحث‌ها نشویم و آن‌ها نیز چون وارد این بحث‌ها نشده بودیم، تحریم را به محدودیت‌های تسلیحاتی تبدیل کردند و پنج سال این محدودیت‌ها ادامه داشت، زیرا ما حاضر نشدیم راجع به برخی موضوعات صحبت کنیم.

ظریف با بیان اینکه در همه این موضوعات مثل خود برجام که رهبری فرمودند آن که طلبکار است ما هستیم گفت: ما در موضوع منطقه و تسلیحات مدعی هستیم، متهم نیستیم. آمریکاست که سالانه صد‌ها میلیارد دلار سلاح وارد منطقه می‌کند.  سعودی چگونه ۷۰ میلیارد دلار برای تسلیحات هزینه می‌کند و  امارات متحده عربی ۲۲ میلیارد دلار برای خرید تسلیحات هزینه می‌کند، اینکه بایدن تصمیم می‌گیرد از یمن بیرون بیاید و دخالت نکند مشخص است، شش سال است چه کشوری این همه اقدام به جرم و جنایت در یمن کرده است.

وی ادامه داد: میزان هزینه‌های تسلیحاتی ما بخشی از هزینه‌های تسلیحاتی کشور‌های همسایه است. اگر قرار باشد عربستان روزی با ایران این بحث‌ها را بکند باید هزینه‌های خود را کاهش دهد. برجام با توجه به عدم موافقت راجع به سایر موضوعات نهایی شد. توافقی که قبلا بحث کردیم دیگر بحث نمی‌کنیم. اروپایی‌ها بدهکار مردم ما هستند و نشان دادند نه تنها قدرتی در برابر شرکت‌های خود ندارند و شرکت‌های آن‌ها به جای اینکه به پایتخت‌های خودشان گوش کنند به واشنگتن گوش می‌کنند.

وی با بیان اینکه ما علاقه‌مند هستیم با اروپا رابطه خوب داشته باشیم افزود: دوست داریم آمریکا به برجام بازگردد، آن کسی که برجام را نقض کرده اروپاست و آنکه خارج شده آمریکاست. بنابراین اگر آن‌ها بازگردند و تعهداتشان را اجرا کنند ما هم برمی‌گردیم، لذا آمریکایی‌ها باید عجله داشته باشند، ما عجله‌ای نداریم. دولت بایدن وارث یک بدنامی است، بایدن با فاجعه در داخل آمریکا و در خارج آمریکا مواجه است، ما عجله‌ای نداریم، مردم کشورمان چهار سال سختی تحمل کردند و وظیفه ماست که این سختی‌ها را پایان دهیم، آمریکایی‌ها دیرتر یا زودتر ناگزیر هستند به برجام برگردند.

او با بیان اینکه آمریکا نمی‌تواند برای ما تعیین کند که چقدر نفت بفروشیم عنوان کرد: برجام واضح است و ما هیچ محدودیتی در فروش نفت و بازگرداندن پول نفت نداریم، آمریکا یکسری تعهداتی دارد که دیوان بین‌المللی دادگستری اگر برجامی نبود آمریکا را متعهد کرده است که انجام دهد. تایید صلاحیت دیوان دادگستری در موضوع عهدنامه مودت ثابت کرده ایران کشوری قانون مدار است.

وزیر امور خارجه با بیان اینکه ما مذاکره‌ای نداریم که سعودی در آن باشد یا نباشد گفت: ما برجامی داریم که ۱۵۰ صفحه سند است و همه مذاکره و توافق کردیم، برخی را آن‌ها دوست نداشتند برخی را ما دوست نداشتیم، ممکن است مکرون یک چیز‌هایی را دوست نداشته باشد، ولی کسی شما را ناگزیر نکرده بود به توافق بپیوندید.

ظریف ادامه داد: شما خودتان قطعنامه در شورای امنیت آوردید و رای دادید، ما راجع به چیزی نمی‌خواهیم مذاکره کنیم که عربستان باشد، در بحث منطقه کشور‌های منطقه باید صحبت کنند.

او خاطرنشان کرد: قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت برای سال ۱۳۶۶ است، بند هشت براساس پیشنهاد ایران وارد این قطعنامه شده است، دبیرکل سازمان ملل با ۸ کشور منطقه خلیج فارس بنشیند و درباره امنیت صحبت کند، لذا آن کسی که قرار است صحبت کند ۸ کشور منطقه است نه حتی شورای همکاری خلیج فارس.

وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه برجام مذاکره شده و نیاز به مذاکره مجدد ندارد افزود: سعودی‌ها همیشه امید داشتند جنگ‌های خود را از طریق دیگران انجام دهند، لذا پول‌ها را در جیب صدام و سپس در جیب ترامپ ریختند، وقتی امیر سابق کویت پیشنهادی را ارائه داد سران کنونی شورای همکاری خلیج فارس گفتند صبر کنید ترامپ ایران را سر عقل بیاورد، ولی ترامپ رفت و ایران قدرتمند‌تر از گذشته شد.

ظریف تاکید کرد: بدانید نتانیاهو از ترامپ و صدام بدتر است، نتانیاهو به ترامپ وفا نکرد و وقتی بایدن پیروز شد، نتانیاهو عکس ترامپ را از توئیتر خود برداشت.

او با اشاره به اینکه سیاست کشور‌های منطقه باعث شده تا مکرون خود را متولی این‌ها بداند گفت: آقای مکرون شما هیچ حقی ندارید پشت این میز باشید، اگر برجام است برجام مذاکره ندارد، اگر منطقه است، منطقه مربوط به منطقه است.

وزیر امور خارجه با اشاره به روز سوم اسفندماه و اجرای قانون مجلس درباره توقف اجرای پروتکل الحاقی اظهار کرد: تعداد بازرسان آژانس کمتر می‌شود و میزان بازرسی‌ها کاهش می‌یابد و ما ضرر نمی‌کنیم، امکان بازگشت و معکوس کردن روند وجود دارد، آن‌ها می‌توانند این معکوس کردن را به تعویق بیندازند یا نیندازند، اما هنوز نتوانستند تصمیم بگیرند و ما صبر می‌کنیم تصمیم‌شان را بگیرند.

ظریف با اشاره به اینکه ایران قبل از اینکه آمریکا به تعهداتش برگردد، به تعهداتش برنمی‌گردد عنوان کرد: آمریکا باید تعهداتش را اجرا کند، اینکه بخواهند اقدامات مثبت انجام دهد، ما به اقدامات آن‌ها دقت می‌کنیم لذا بازگشت ایران به تعهداتش زمانی خواهد بود که مشکل برطرف شود. برجام را با چشم باز و بدون اعتماد به طرف مقابل مذاکره و مشخص کردیم، اگر طرف مقابل تعهداتش را انجام نداد ما می‌توانیم اقداماتمان را انجام دهیم.

ظریف همچنین تصریح کرد: آمریکا نمی‌تواند برای ما تعیین کند که چقدر نفت بفروشیم. برجام واضح است ما هیچ محدودیتی در فروش نفت و بازگرداندن پول نفت نداریم. آمریکا یکسری تعهداتی دارد که دیوان بین‌المللی دادگستری اگر برجامی نبود آمریکا را متعهد کرده است انجام دهد. تایید صلاحیت دیوان دادگستری در موضوع عهدنامه مودت ثابت کرده ایران کشوری قانونمدار است.

وی گفت‌: ما مذاکره‌ای نداریم که سعودی در آن باشد یا نباشد. ما برجامی داریم که ۱۵۰ صفحه سند است و همه مذاکره و توافق کردیم. برخی را آن‌ها دوست نداشتند برخی را ما دوست نداشتیم. ممکن است آقای ماکرون یک چیز‌هایی را دوست نداشته باشد، ولی کسی شما را ناگزیر نکرده بود به توافق بپیوندید. شما خودتان قطعنامه در شورای امنیت آوردید و رای دادید. ما راجع به چیزی نمی‌خواهیم مذاکره کنیم که عربستان باشد. در بحث منطقه کشور‌های منطقه باید صحبت کنند. قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت برای سال ۱۳۶۶ است. بند هشت براساس پیشنهاد ایران وارد این قطعنامه شده است. دبیرکل سازمان ملل با هشت کشور منطقه خلیج فارس بنشیند درباره امنیت صحبت کند هیچ جا نگفته با آقای فرانسه یا آقای آمریکا صحبت کند. آن کسی که قرار است صحبت کند هشت کشور منطقه است نه حتی شورای همکاری خلیج فارس. برجام مذاکره شده و نیاز به مذاکره مجدد ندارد.

رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: سعودی‌ها همیشه امید داشتند جنگ‌های خود را از طریق دیگران انجام دهند. پول‌ها را در جیب صدام ریختند بعد این پول‌ها را در جیب ترامپ ریختند. وقتی امیر سابق کویت پیشنهادی را ارائه داد سران کنونی شورای همکاری گفتند صبر کنید ترامپ ایران را سر عقل بیاورد، ولی ترامپ رفت و ایران قدرتمند از گذشته است. بدانید نتانیاهو از ترامپ و صدام بدتر است. نتانیاهو به ترامپ وفا نکرد و وقتی بایدن برد نتانیاهو عکس ترامپ را از توئیتر خود برداشت.

وی افزود: سیاست کشور‌های منطقه که باعث شده ماکرون خود را متولی این‌ها بداند و این‌ها به ماکرون یا بدتر از آن نتانیاهو متوسل شوند که برای آن‌ها امنیت بخرد. آقای ماکرون شما هیچ حقی ندارید پشت این میز باشید اگر برجام است برجام مذاکره ندارد اگر منطقه است منطقه مربوط به منطقه است.

ظریف درباره میانجیگری بین ایران و عربستان خاطرنشان کرد: ما اگر دوستان قطری و کویتی بخواهند مساعی جمیله را به کار ببرند ما مانع نمی‌شویم. آمادگی داریم با کشور‌های همسایه رابطه همسایگی داشته باشیم. به دولت سعودی، امارات و بحرین و سایر دولت‌های منطقه پیشنهاد میکنم آمادگی داریم پشت یک میز بنشینیم و گفت‌وگو کنیم. اگر دبیرکل بخواهد می‌تواند شروع کند. هشت کشور منطقه نیاز به قیم ندارند. اگر جای کشور‌های منطقه بودم اجازه نمی‌دادم این همه منابع برای جهان اسلام به جیب کسانی دیگر برود.

وی افزود: آمریکا باید تعهداتش را انجام دهد و ما این تعهدات را راستی آزمایی می‌کنیم. آمریکا اگر تعهداتش را اجرا کند ۱+۴ و ایران مخالفتی ندارند. ما چطور می‌توانیم اطمینان داشته باشیم رئیس جمهور دیگری مثل ترامپ نیاید و آمریکایی‌ها باید نشان دهند این تجربه دوباره تکرار نشود. پیش شرط بازگشت آمریکا به تعهداتش یکی از موضوعاتی است که باید درباره آن گفت‌وگو کنیم. ما باید مطمئن شویم دفعه بعد تعهدات اجرا می‌شود. باید خسارات مردم ایران پرداخت شود. این‌ها بحث‌هایی است که در آینده خواهیم داشت. گام اول اجرای تعهدات است.

وزیر خارجه درباره سفر گریفیتس به تهران گفت: آمدن گریفیتس ربطی به موضع گیری اخیر بایدن ندارد و قرار است فردا با آن دیدار کنم. در فروردین ۹۴ که جنگ یمن شروع شد ایران پیشنهاد چهار مرحله‌ای برای یمن ارائه کرد و همین امروز هم اگر قرار باشد راه حلی برای یمن باشد همان است. چرا راه‌حل ما اجرا نشد؟ محمد بن سلمان بعد از اینکه عادل الجبیر سفیر آمریکا در عربستان بود توافق کرد بحران تمام شود گفت ما ظرف سه هفته یمن را شکست می‌دهیم. یک ماه دیگر شش سال می‌شود شش سال است یمن را به خاک و خون کشیدند.

وی افزود: صرفا به خاطر خیال بافی محمد بن سلمان و خام شدن مقامات آمریکایی و ترامپ همدست آن‌ها شد باعث شش سال فاجعه در یمن شد که امروز همه دنیا قبول دارد بزرگ‌ترین فاجعه انسانی است. خوشحالیم بعد از شش سال دولت بایدن فهمیده راه غلطی است و اگر راه غلطی بوده متوقف کنید چک سفید امضا که در اختیار سعودی قرار داده‌اید و اجازه دهید این جنگ خانمان سوز که پایانی ندارد و هیچ وقت سعودی نمی‌تواند ببرد. در سوریه شکست خوردند، چون این سیاست‌ها و تفکر محکوم به شکست است. همسایگان ما باید این تفکر را کنار بگذارند. آمریکا ان‌شاءالله یک مقدار عقلانیت را حاکم کرده است. یمنی‌ها از روز اول آماده پایان دادن به خشونت بودند، ولی یمنی‌ها حق دارند از خودشان دفاع کنند.

وزیر امور خارجه ایران با اشاره به سفر اخیر خود به منطقه قفقاز و کشور‌هایی همچون آذربایجان، گرجستان، ترکیه، روسیه و ارمنستان اظهار کرد: در ارتباط با خطوط مخابراتی و مواصلاتی در این منطقه ایران نقش مهمی را می‌تواند ایفا کند و ما در این سفر تلاش کردیم تا در این راستا حرکت کنیم.

وی ادامه داد: فشار‌هایی که آمریکایی‌ها وارد کردند یک واقعیت است. برخی سیاست‌های سخت گیرانه‌ای که در گذشته درباره ترانزیت و دیگر موضوعات داشتیم نیز یک واقعیت است. شاید درست باشد که کم کم داشتند، ما را دور می‌زدند یعنی خطوط دیگری درست کرده بودند که طرح کمربند راه چین تقریبا ایران را دور می‌زد و ما خیلی از این‌ها را معالجه کردیم.

وزیر خارجه در پاسخ به سوالی درباره توافق ۲۵ ساله با چین نیز یادآور شد: ان‌شاءالله در توافق ۲۵ ساله که با چین به زودی نهایی خواهد شد فعلا در پیشنهاد هر دو طرف که ایران باید یک بخشی از کمربند راه باشد و این خطوط مواصلاتی باید از ایران عبور کند این‌ها دارد برمی‌گردد. در مورد ارتباطات اعم از خطوط لوله انرژی ایران در منطقه نقش پیدا می‌کند. در قفقاز الان طرحی است که این خطوط مواصلاتی بعد از پایان بحران قره باغ ما این خطوط مواصلاتی که در منطقه داشتیم و متوقف شده بود یکی از این خطوط راه آهن جلفا - نخجوان است و دیگری راه آهنی است که ایران را به روسیه وصل می‌کند.در سفر اخیرم به چین وزیر خارجه این کشور از پیشنهاد متقابلی که ایران داد گفت ما در حال نهایی کردن پیشنهاد ایران هستیم و احساس می‌کنم فاصله زیادی با تمام شدن توافق و طی مراحل نداریم.

وی ادامه داد: این‌ها الان فراهم شده است. در سفرم به منطقه قفقاز ایران می‌تواند حلقه وصل تمام این خطوط مواصلاتی باشد. به لطف خدا رابطه ما با پنج کشوری که در خطوط ارتباطی نقش دارند خوب است و در این سفر توانستیم کار را پیش ببریم.

رئیس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: باید به دنبال بازی برد - برد باشیم و بازی‌هایی را دنبال کنیم که منافع همه در آن باشد. همسایگان ما نیز باید همین طور فکر کنند. بازی‌های برد - باخت مربوط به دوران گذشته است. در دوران امروز هر کس به دنبال بازی برد - باخت برود احتمال اینکه بازنده شود زیاد است. الان این امکان را داریم با یک کنسرسیوم در منطقه قفقاز بتوانیم مسیری را ایجاد کنیم که باعث آرامش جمهوری آذربایجان و ارمنستان شود و باعث آرامش بیشتر بین گرجستان و روسیه و همچنین آرامش بیشتر ارمنستان و ترکیه شود و همه کشور‌های منطقه از آن بهره‌مند شوند.

وی افزود: نگاه راهبردی ما به منطقه باید فراگیر باشد نه نگاه حذفی. سایرین هم باید نگاه فراگیر داشته باشند. ایران از این منطقه قابل حذف نیست. ایران کشور مهمی است و کسی نمی‌تواند ایران را در معادلات منطقه حذف کند.

ظریف درباره ساختار وزارت خارجه نیز خاطرنشان کرد: رایزن بازرگانی را باید وزارت صمت بفرستد. معاون اقتصادی یکی از تجربیات موفق ما بود که تجدید ساختار را انجام دادیم.

وزیر خارجه درباره آخرین خبر‌ها از قره باغ گفت: برداشت من این است که نگاه همه رو به جلوست و همه راهی را پیدا کنند که گذشته تکرار نشود. با مشارکت پنج یا شش کشور و تلاش داریم هر شش کشور مشارکت کنند و زمینه‌هایی ایجاد کنیم که بازگشت به گذشته ممکن نباشد و به نفع همه است.

وی افزود: مذاکرات قانون اساسی در ژنو جریان داشت و متاسفانه توفیق زیادی حاصل نشد و به دنبال نشست آستانه هستیم که احتمالا به دلیل مشکلات کرونا در سوچی در سطح نمایندگان ویژه سه کشور برگزار خواهد شد.

انتهای پیام/