اقتصاد کوبا درها را به روی بخش خصوصی می‌گشاید

صنایع کوبا که چند دهه در سلطه دولت و اقتصاد کمونیستی قرار داشتند، درهای خود را به روی بخش خصوصی باز می‌کنند. این گشایش، ادامه سیاستی است که در سال ۲۰۱۰ شروع شد اما به طور نسبی پیش رفت و تنها به ۱۲۷ کسب و کار خصوصی محدود ماند.

حال مارتا النا فیتو، وزیر کار کوبا اعلام کرده که این لیست محدود از گردونه خارج شده و بیش از ۲۰۰۰ شرکت و تولیدی، حق حضور در فعالیت‌های اقتصادی این کشور را دارند. خانم فیتو افزوده که تنها در ۱۲۴ مورد، مشارکت کارآفرینان خصوصی محدود خواهد بود اما مشخص نکرده که جزییات امر چیست.

ناظران آگاه بر این باورند که محدودیت‌ها به حوزه‌های استراتژیک مربوط باشد؛ عرصه‌هایی چون مسائل دفاعی، بهداشتی و درمانی یا مطبوعات و رسانه‌ها.

در حال حاضر بیش از ۶۰۰هزار شهروند کوبا در بخش خصوصی مشغول کارند که به نسبت جمعیت ۱۱میلیون و ۲۰۰هزار نفری کوبا، معادل ۱۳درصد نیروی کار این جزیره است. این عده عمدتا در بخش گردشگری، حمل و نقل و رستوران‌داری و مهمان‌سراها شاغل هستند.

الخاندرو گیل، وزیر اقتصاد کوبا، اصلاحات جاری را گام مهمی در شکوفایی اشتغال شهروندان دانسته است.

اصلاحات اقتصادی گسترده در کوبا که مصوبه شورای وزیران است، از اول ژانویه ۲۰۲۱ به جریان افتاده و از جمله شامل یک فرمان مالی است که نرخ برابری واحد پول این کشور (پزو) در برابر دلار را در نسبت ۲۴ به ۱ ثابت نگاه می‌دارد. کارشناسان می‌گویند این دستورالعمل، باعث کاهش ارزش پزو و افزایش مواد خوراکی و خدمات پایه خواهد شد.

در سال ۲۰۲۰ اقتصاد کوبا با یک رکود ۱۱ درصدی روبرو شد که علت اصلی آن پاندمی کرونا و ریزش گردشگری و کسب و کارهای مرتبط به آن بود.

کل اقتصاد و صنایع کویا از زمان انقلاب کمونیستی به رهبری فیدل کاسترو در سال ۱۹۵۹، تحت سیطره دولت بوده است. از دهه ۱۹۹۰ بخش خصوصی به صورتی بسیار محدود و کنترل شده وارد فعالیت‌های اقتصادی شد. این حضور در سال ۲۰۱۰ با فهرستی که دولت ارائه کرد، جنبه رسمی یافت.

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  رفیقی به نام "چه"

  برخی‌ها او را چهره‌ای می‌خواندند که به خاطر عقاید ایدئولوژیک خود دست به قتل می‌زند و برخی دیگر او را مبارزی می‌دانستند که در راه دنیایی عادلانه می‌جنگد. سخن از ارنستو چه گوارا است که در روز ۱۴ ژوئن ۱۹۲۸ در خانواده‌ای مرفه در شهر روساریو در آرژانتین به دنیا آمد. چه گوارا اگر چه به همراه فیدل کاسترو در کوبا نظامی را پایه نهاد که در آن حکم اعدام اجرا می‌شود، اما به چهره‌ای اسطوره‌ای بدل شد.

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  پزشکی در کنار چریک‌ها

  چه گوارا (نفر اول از چپ) تحصیل‌کرده‌ی رشته پزشکی بود. او در سال ۱۹۵۵ میلادی با فیدل کاسترو (نفر دوم از چپ) آشنا شد. این دو جنبشی شورشی و زیرزمینی علیه فولخنثیو باتیستا، دیکتاتور کوبا به راه انداختند. در این تصویر که به سال ۱۹۵۸ برمی‌گردد، کاسترو، چه گوارا و چند چریک دیگر درباره چگونگی مبارزه‌ی خود رایزنی می‌کنند. باتیستا در روز اول ژانویه ۱۹۵۹ از کوبا گریخت.

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  قهرمانان انقلاب کوبا

  فیدل کاسترو پس از پیروزی انقلاب کوبا با تغییر قانون، چه گوارا را که به "فرمانده" شهرت داشت، از تابعیت کوبایی برخوردار کرد. چه گوارا نخست رئیس بانک مرکزی بود و در سال ۱۹۶۱ به ریاست وزارت صنایع کوبا رسید. او دست به اصلاحاتی بنیادین در نظام اقتصادی کوبا زد، تمامی دارایی‌های آمریکای شمالی در این کشور را دولتی کرد. اصلاحات ارضی و برنامه‌های گسترده برای سوادآموزی نیز از دیگر اقدامات مهم او در کوبا بود.

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  مبارزی برای ستم‌دیدگان

  چه گوارا در دوران تحصیل رشته‌ی پزشکی به کشورهای گوناگون آمریکای لاتین سفر کرد. مشاهده‌ی فساد، فقر و محرومیت روی او تأثیری عمیق گذاشت. او گاه به عنوان پزشک در مرکز نگهداری بیماران جزامی خدمت کرد. چه‌گوارا بعدها به عنوان وزیر صنایع کوبا نیز دوش به دوش دیگران کار می‌کرد. تصویری از همکاری او با کارگرانی که در اوایل سال ۱۹۶۱ مشغول احداث خانه‌های ارزان‌قیمت در کوبا بودند.

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  مصرف "محصولات دشمن"

  چه گوارا علیرغم موضع ضدآمریکایی‌اش گاه دست به مصرف "محصولات دنیای سرمایه‌داری" می‌زد. تصویری از انقلابی مشهور کوبا در هنگام نوشیدن کوکاکولا در کنگره مسائل اقتصادی و اجتماعی در اروگوئه در ماه اوت ۱۹۶۱. بد نیست این نکته را هم از زندگی خصوصی "ال چه" بدانید و آن اینکه او عشق زیادی به بازی شطرنج داشت.

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  محکوم به شکست

  اختلاف میان چه گوارا و کاسترو در سال ۱۹۶۵ بالا گرفت و "ال چه" کوبا را به مقصد کنگو ترک کرد تا در آنجا ارتشی چریکی پایه‌ریزی کند. برخی‌ها بر این باورند که چه گوارا در کوبا بیش از اندازه شور و شوق انقلابی داشت و به همین خاطر نیز به کنگو فرستاده شد. سوای اینکه کدامیک از این دو روایت درست است، باید اذعان داشت که تلاش‌های چه‌ گوارا در کنگو بی‌نتیجه ماند و او پا به آخرین ایستگاه تلاش‌های خود گذاشت.

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  انقلاب بدون انقلابیون

  چه گوارا از کنگو راهی بولیوی شد، اما در آنجا نیز با مشکلاتی مانند کنگو روبرو گردید. او به جای اینکه بتواند کشاورزان را به شورش ترغیب و بسیج کند، با مبارزان خود در انزوا به سر می‌برد. قشر روستایی بولیوی به ندرت از چه گوارا پشتیبانی می‌کرد و حتی گاه موضعی بدبینانه و خصمانه در قبال او داشت. یکی از آخرین عکس‌های چه گوارا به همراه قاطرش "چیکو".

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  از انقلابی تا "شهید"

  گری پرادو، فرمانده گردانی در بولیوی، روز هشتم اکتبر ۱۹۶۷ چه گوار را در روستای لا ایگرا دستگیر کرد و او یک روز بعد نیز به همراه یارانش اعدام شد. پرادو در آن زمان به خبرگزاری آلمان گفت که چه گوارا "به دستور بالا" اعدام شده است. به گفته‌ی او علت هم آن بوده که "زندان‌های بولیوی چنان وضعیت بدی داشته‌اند که خطر فرار زندانیان می‌رفته است".

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  زیارتگاهی برای "چهره‌ای مقدس"

  جسد چه گوارا ۵۰ سال پیش در شستشو‌خانه‌ی ببمارستان شهر واله‌گرانده نگهداری شده بود و در جایی نامعلوم دفن شد. در گوشه‌ی یکی از دیوارهای این شستشوخانه نوشته شده است: «آنها اگر تو را زیر خاک هم پنهان کنند، مانع نخواهد شد که ما تو را پیدا کنیم.» بقایای جسد چه گوارا ۳۰ سال بعد پیدا و بعد به کوبا منتقل شد.

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  فراتر از مرگ

  هزاران نفر در سال ۲۰۰۸ میلادی به مناسبت هشتادمین سالگرد تولد چه گوارا راهی زادگاهش روساریو شدند تا در مراسم رونمایی از تندیس او حضور یابند. خورخه کاستانیدا، زندگی‌نامه‌نویس چه گوارا معتقد است، او به این خاطر چنین محبوب است که توانسته در جهان غرب شورشی فرهنگی و برگشت‌ناپذیر به جریان اندازد. چه گوارا علیرغم اعمال خشونت‌آمیزش به یکی از نمادهای دنیای مدرن بدل شد.

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  عکسی حک‌شده در اذهان

  عکسی که در سال ۱۹۶۰ از چه‌گوارا گرفته شده را "مشهورترین عکس جهان و نماد قرن بیستم" و حتی "پرتیراژترین اثر تاریخ عکاسی" خوانده‌اند. خالق آن آلبرتو کوردا، عکاس کوبایی است. او عکس را در جریان یک گردهمایی سیاسی گرفت. او که در آن زمان عکاس روزنامه دولتی روولوسیون بود، از فرصتی کوتاه استفاده کرد و سیمای "ال چه" را با دوربین ثبت کرد. یک ناشر ایتالیایی این عکس را پس از مرگ چه گوارا منتشر و پخش کرد.

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  "پا در کفش سرمایه‌داری"

  تصویر چه گوارا را می‌توان بر شمار زیادی از کالاهای مصرفی دید، از تی‌شرت و پوستر گرفته تا کیف و چتر و ظروف. البته احتمالا "فرمانده" در گور می‌لرزید، اگر از نقشی که در تولید این همه محصولات رنگارنگ بازی‌ می‌کند، آگاه می‌شد.