کتاب معارف کلامی شیعه،حاصل همکاری دانشگاه ادیان و سازمان سمت

به گزارش خبرگزاری مهر، چندی پیش اثر «معارف کلامی شیعه: آموزه‌های اختصاصی» حاصل قلم جمعی از استادان دانشگاه ادیان و مذاهب و نویسندگان همکار با دانشگاه ادیان و مذاهب به سفارش سازمان سمت تدوین و به جامعه علمی کشور تقدیم شد.

به گفته حجت الاسلام و المسلمین شریعتمداری، این اثر به سفارش سازمان سمت که متکلف تأمین منابع علمی دانشجویان و استادان دانشگاه است، به نگارش درآمده است و جنبه کمک‌درسی برای دانشجویان و استادان را دارد و البته بیشتر به کار استادان و دانشجویان محقق می‌آید.

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حمیدرضا شریعتمداری عضو هیئت علمی و رئیس دانشکده فلسفه دانشگاه ادیان و مذاهب در خصوص اثر «معارف کلامی شیعه: آموزه‌های اختصاصی» گفت: دانشگاه ادیان و مذاهب در راستای رسالتی که بر عهده خودش می‌دیده است، سال‌هاست در زمینه شیعه‌شناسی به شیوه آکادمیک و به زبان روز و با توجه به پژوهش‌های جدید، به زبان‌های مختلف، هم دوره‌های آموزشی کوتاه مدت داشته است و هم کتاب‌ها، پایان‌نامه‌ها و رساله‌های بسیاری به انجام رسیده است. از جمله کارهای ماندگاری که دانشگاه ادیان و مذاهب با همکاری سازمان سمت انجام داده، سری «معارف کلامی شیعه» است که دفتر اول آن تحت عنوان «کلیات امامت» همه مباحث مختلف در زمینه امامت در میراث شیعه و میراث اسلامی را پوشش داده، سال‌ها پیش به نتیجه رسانده و استادان دانشگاه ادیان و مذاهب مقالات آن مجموعه را فراهم آورده‌اند.

وی افزود: بعد از آن‌که دفتر اول به نتیجه رسید و مورد استقبال زیاد قرار گرفت، مرحوم دکتر احمد احمدی که رضوان خدا بر روح مبارک او باد، فرمودند که دفتر دوم هم توسط دانشگاه ادیان و مذاهب پیگیری شود. لذا معاونت وقت پژوهش دانشگاه ادیان و مذاهب جناب آقای دکتر محمد جاودان و مدیریت محترم سَمت مرحوم دکتر احمد احمدی، بنده را که به نوعی دست‌اندرکار دفتر اول نیز بودم، مکلف کردند تا عهده‌دار مسئولیت دفتر دوم نیز بشوم. بنده هم با هماهنگی با معاونت پژوهش دانشگاه ادیان و شخص جناب آقای دکتر جاودان که در آن زمان معاون پژوهش بودند، این کار را عهده‌دار شدم و مقرر شد دفتر دوم به اختصاصات شیعه یا آموزه‌های اختصاصی شیعه تعلق داشته باشد. در تألیف مجموعه مقالات دفتر دوم، از دوستان دانشگاه ادیان و مذاهب و همین‌طور از استادانی از خارج از دانشگاه استفاده کردیم.

‌دانشگاه ادیان و مذاهب در راستای رسالتی که بر عهده خودش می‌دیده است، سال‌هاست در زمینه شیعه‌شناسی به شیوه آکادمیک و به زبان روز و با توجه به پژوهش‌های جدید، به زبان‌های مختلف، هم دوره‌های آموزشی کوتاه مدت داشته است و هم کتاب‌ها، پایان‌نامه‌ها و رساله‌های بسیاری به انجام رسیده است

این عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب درباره منظور از اختصاصات امامیه گفت: منظور ما از اختصاصات امامیه، دقیقاً آموزه‌هایی است که دست‌کم بنا به تلقی و تعریف مشهور از آن آموزه‌ها، اختصاصی شیعه اثنی‌عشریه است. البته می‌توانستیم سراغ آموزه‌های مشترک اسلامی از منظر شیعی برویم. مثلاً نبوت یا توحید را از منظر شیعی معرفی کنیم، اما درست است که در تعبیر و تفسیر این آموزه‌های مشترک، دیدگاه‌های خاص و ناب شیعی وجود دارد ولی این‌که لزوماً این تلقی‌ها و تفسیرها را اختصاصی شیعه بدانیم، آن هم شیعه اثنی‌عشریه چندان محرز نیست و به‌هرحال در بسیاری از این تفسیرها در دیگر فرق شیعی یا دیگر مذاهب اسلامی هم کسانی هستند که این تلقی‌ها را دارند و در برخی از این تعالیم هم اساساً چه سنی و چه شیعه از تعالیم اهل‌بیت علیهم‌السلام برخوردار شده‌اند.

شریعتمداری ادامه داد: به همین جهت، اختصاصات امامی را بعد از بحث امامت در دفتر اول، به «تقیه»، «رجعت»، «بداء»، «امر بین الامرین»، روایات دوازده امام، مرجعیت علمی اهل‌بیت و مهدویت و مقاله‌ای هم به مرجعیت علمی ائمه اهل‌بیت علیهم السلام اختصاص دادیم. مقاله‌ای هم در توثیق و تبیین روایات اثنی‌عشر یعنی روایاتی که از دوازده امام صحبت می‌کند، وارد مجموعه مقالات نمودیم. البته همان‌طور که در دفتر اول هم ما به مناسبت امامت به مقالات دیگری هم پرداختیم، یعنی غالب مقالات دفتر اول در باب امامت بود و در عین حال مفهوم‌شناسی تشیع را هم در آن دفتر بحث کردیم، در دفتر دوم هم در کنار مقالاتی که به اختصاصات شیعه اثنی‌عشریه مرتبط می‌شود، و در بالا ذکر کردم، یک مقاله هم به انشعبات شیعه از نگاه ملل و نحل‌نویسان و یک مقاله هم به تشیع اعتدالی اختصاص داده‌ایم.

وی افزود: منظور از تشیع اعتدالی، همان جریان اصلی اثنی‌عشری است که هم از غلو و هم از تقصیر در بعد عملی فاصله می‌گیرد و هم میانه‌روی حساب شده و پذیرفته‌شده‌ای را دنبال کرده است. یک مقاله هم به هم‌زیستی مسلمانان اختصاص داده‌ایم که وقتی از شیعه و تشیع و اختصاصات شیعه صحبت می‌کنیم به معنای فرقه‌گرایی نیست. ما معتقدیم شیعه با حفظ موازین و مبانی خودش، با دیگر مسلمانان هم تعامل مثبتی دارد و این هم از تعلیمات اهل‌بیت علیهم السلام است.

شریعتمداری تأکید کرد: ما چه در دفتر اول و چه در دفتر دوم، به دنبال نظریه‌پردازی نیستیم. ما به دنبال تقریر دیدگاه‌های جاافتاده در شیعه هستیم؛ همان‌که اصطلاحاً از آن با عنوان ارتدوکسی یا راست‌کیشی یک دین یا مذهب یاد می‌شود. یعنی آن جریان غالب و به رسمیت شناخته شده در حوزه‌های علوم دینی و پذیرفته شده از سوی علمای شیعه را مطرح می‌کنیم. به هر حال ما در این‌جا تنها گزارشگر هستیم.

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حمیدرضا شریعتمداری در پایان گفت: امروز که ریاست سازمان سمت را دکتر ذبیحی بر عهده دارند، در راستای همکاری دانشگاه ادیان و مذاهب و سازمان سمت تفاهم‌نامه‌های مفصل‌تری بین این دو مجموعه علمی و فرهنگی به امضا رسیده و علاقه‌مندان به‌زودی شاهد دستاوردهای دیگر این همکاری‌ها خواهند بود.