نقش روشنفکران و مردم در خلق رهبر دیکتاتور، ناهید حسینی - Gooya News

بدیهی است شکل گیری استبداد و دیکتاتوری، به عوامل متعددی بستگی دارد. فرهنگ و سنت مردم، جغرافیای سیاسی، وضعیت اقتصادی، گفتمانهای غالب در فضای روشنفکری، سطح آموزش و آگاهی مردم، تاثیر ونفوذ کشورهای دیگر در مسایل داخلی در شکل گیری استبداد یا پیشگیری از آن، هر یک نقش ویژه خود را ایفا میکنند.

از میان فاکتورهای ذکر شده، نقش روشنفکران، در ایجاد یک حکومت مستبد در انقلاب ۵۷ را مثال میزنم. خمینی فقط یک آیت الله بود که به دلیل شورش بر علیه شاه بر سر تقسیم اراضی و حق رای زنان، به عراق تبعید شد. سازمانها، احزاب یا افرادی با گرایشات متنوع، در بسیج مردم بر علیه حکومت میکوشیدند. نیروهای مذهبی، حزب توده، چریکهای فدایی، مجاهدین، ملی-مذهبی‌ها و جبهه ملی که نیروهای شرکت کننده در انقلاب بودند، به گفتمانهایی چون دموکراسی و حقوق بشر اعتنای چندانی نداشتند. برای نیروهای مدافع سوسیالیسم و نیروهای مذهبی، شعار "مرگ بر امپریالیزم آمریکا" عمده بود. از جمله رهبران حزب توده با سیاستی که ترکیبی از حمایت از خمینی در زمینه‌های مختلف و الهام از موضع حزب کمونیست شوروی سابق نسبت به ایران بود، نقش منفی خود را در سیر حوادث به سوی تحکیم موقعیت بلا منازع رهبری خمینی ایفا میکردند و یک نیروی مدافع سوسیالیسم را در خدمت تحکیم سیادت نیرویی عقب مانده با تفکرات ۱۴ قرن پیش در آوردند. فداییان و مجاهدین نیز نیروی فعال و پر انرژی جوانان را بخود جذب کرده و در حمایت از خط ضد امپریالیستی خمینی، سنگ تمام گذاشتند، نیروهای ملی، پشت بختیار را خالی کردند و دکتر سنجانی به دست بوسی خمینی به پاریس رهسپار شد و بازرگان با دستور خمینی، به عنوان نخست وزیر معرفی شد.