حمایت مقتدی صدر از نظارت سازمان ملل بر انتخابات پیش‌هنگام عراق

صدای آلمان

انتخابات پارلمانی عراق قرار است به جای ماه اکتبر، اوایل ژوئن ۲۰۲۱ برگزار شود. رئیس جمهوری عراق، قانون جدید انتخابات این کشور را اوایل نوامبر ۲۰۲۰ و پس از تصویب در پارلمان، تایید کرد.

طبق قانون جدید، رای دهندگان مانند قبل بر اساس لیست‌احزاب نمایندگان را انتخاب نمی‌کنند بلکه می‌توانند مستقیما به نامزدهای مورد نظر خود رای دهند.

تغییر نظام انتخاباتی، مطالبه محوری اعتراضات ضد دولتی در عراق بود که از سال ۲۰۱۹ این کشور را در برگرفت.

هواداران مقتدی صدر، روحانی جنجالی شیعه نیز که رهبر بزرگترین ائتلاف پارلمانی عراق است، جزو جنبش اعتراضی و خواهان انتخابات پیش از موعد بوده‌اند.

روز چهارشنبه ۱۰ فوریه، مقتدی صدر در نشستی مطبوعاتی که جلوی در خانه‌اش در نجف برگزار شد، از این انتخابات و حضور ناظران سازمان ملل حمایت کرد. او در توضیح امر گفت: «احزاب رقیب در تلاش تقلب هستند و به تعویق انداختن انتخابات فاجعه‌ای برای عراق خواهد بود.»

مقتدی صدر علت پشتیبانی از نظارت و دخالت سازمان ملل را "جلوگیری از تقلب" عنوان کرد.

خبرگزاری آسوشیتدپرس موضع‌گیری صدر را "بی‌سابقه" خوانده است. صدر سه ماه قبل هم گفته بود که می‌کوشد نخست‌وزیر بعدی عراق از اعضای جریان او باشد.

روز گذشته، حکیم الزاملی، نماینده جریان صدر در پارلمان عراق گفته بود که نخست وزیر شدن هر کس دیگری غیر از این جریان به معنای "تقلب" خواهد بود.

دوشنبه هشتم فوریه نیز، وابستگان جریان صدر با سلاح‌های سنگین به خیابان‌های نجف، بغداد و سایر شهرهای عراق آمده بودند. در این نمایش قوا، شبه‌نظامیان وابسته به صدر در مبادی ورودی و خروجی بزرگ‌راه‌ها مستقر شدند.

جریان صدر خواهان خروج آمریکا از عراق است. سه هفته قبل به دعوت مقتدی صدر یک راهپیمایی بزرگ ضد آمریکایی در این کشور برپا شد.

صلاح العبیدی، سخنگوی رهبر جریان صدر دو ماه قبل گفته بود که آنها به دنبال دستیابی به ۱۰۰ کرسی در انتخابات پارلمانی آینده است.

چشم‌انداز آینده عراق از فراز ویرانه‌های موصل

دولت عراق روز دوشنبه (۱۰ ژوئیه/ ۱۹ تیر) پیروزی بر ستیزه‌جویان "دولت اسلامی" (داعش) در موصل را رسما اعلام کرد. نخست‌وزیر این کشور همراه با سربازان عراقی در موصل پرچم عراق را به اهتزاز درآورد. حیدر عبادی یک روز پیش از آن به موصل رفته بود، اما ناگزیر شد اعلام رسمی پیروزی را به خاطر مقاومت‌ها‌ی پراکنده در کرانه غربی رود دجله به تعویق بیاندازد.
چشم‌انداز آینده عراق از فراز ویرانه‌های موصل

نیروهای عراقی حدود دو هفته پیش از این، همزمان با بازپس‌گیری مسجد نوری موصل "پایان خلافت داعش" را اعلام کرده بودند. مسجد نوری که حال ویرانه‌ای بیش از آن بر جا نمانده (نمایی از محوطه مسجد)، اهمیتی نمادین داشت: ابوبکر بغدادی، سرکرده‌ی گروه تروریستی "دولت اسلامی" در همین مسجد اعلام خلافت کرد.
چشم‌انداز آینده عراق از فراز ویرانه‌های موصل

نمایی دیگر از مسجد نوری؛ از گلدسته‌ی خمیده‌ی مشهور این مسجد که مردم محلی به آن "الحدباء" (خمیده) می‌گویند، هم تنها تلی از خاک و آجر باقی مانده است.
چشم‌انداز آینده عراق از فراز ویرانه‌های موصل

نبرد بر سر آزادسازی موصل نزدیک به ۹ ماه طول کشید. اوایل سال ۲۰۱۷ و در حالی که حدود سه ماه از حمله گسترده‌ی نیروهای عراقی می‌گذشت، اعلام شد که تروریست‌های "دولت اسلامی" از شرق این شهر تارانده شده‌اند. نبرد موصل علاوه بر ویرانی‌های گسترده، جان هزاران غیرنظامی را هم گرفت؛ صدها هزار نفر نیز آواره شدند.
چشم‌انداز آینده عراق از فراز ویرانه‌های موصل

سازمان عفو بین‌الملل همزمان با اعلام شکست داعش در موصل در گزارشی مستند از سنگین‌ترین جنایات علیه غیرنظامیان در عراق سخن گفته است. بر این اساس، جهادگرایان داعش در موصل صد‌ها نفر را کشته‌اند و از غیرنظامیان به‌عنوان سپر انسانی استفاده کرده‌اند. نیروهای عراقی هم به نقض حقوق بشر در متهم شده‌اند؛ از جمله این‌که در برخی مناطق پرجمعیت موصل از "سلاح‌هایی نادقیق" استفاده کرده‌اند. (تصویر: آوارگانی از موصل)
چشم‌انداز آینده عراق از فراز ویرانه‌های موصل

در کنار گزارش سازمان عفو بین‌الملل که روی دیگر سکه‌ی پیروزی در موصل را به تصویر می‌کشد، فراخوان اتحادیه‌ اروپا به "آشتی" هم نشانه‌ وجود نگرانی‌هایی از احتمال تسویه حساب‌های گروهی، فرقه‌ای یا مذهبی است.
چشم‌انداز آینده عراق از فراز ویرانه‌های موصل

نکته مسلم اما این است که ساکنان موصل، دومین شهر بزرگ عراق، تلاش خواهند کرد به زندگی عادی بازگردند، همان‌طور که ساکنان "حمام العلیل" (تصویر) تلاش کردند. حمام العلیل در جنوب موصل که به‌خاطر "چشمه‌های شفابخش" مشهور است، مدت‌ها در تصرف تروریست‌های "دولت اسلامی" بود. این شهر در نوامبر ۲۰۱۶ – حدود یک ماه پس از آغاز عملیات آزادسازی موصل – آزاد شد.
چشم‌انداز آینده عراق از فراز ویرانه‌های موصل

تلاش ساکنان موصل برای بازگشت به زندگی عادی، قطعه‌ای است از پازلی بزرگتر: بازگشت عراق به زندگی عادی. عراق همچنان درگیر گروه‌های تروریستی، از جمله "دولت اسلامی" است. اختلاف اکثریت شیعه با اقلیت سنی که در تثبیت داعش در این کشور بی‌تأثیر نبود هنوز حل نشده. در سال‌های اخیر مؤلفه‌های جدیدی از جمله شبه‌نظامیان شیعی به معادلات سیاسی این کشور اضافه شده‌اند. استقلال‌خواهی کردها نیز هست.
چشم‌انداز آینده عراق از فراز ویرانه‌های موصل

سرنوشت "دولت اسلامی" هم به نوعی با سرنوشت کانون‌های بحران در منطقه از جمله عراق و سوریه گره خورده است. از مدت‌ها پیش گفته می‌شد که رهبر این گروه تروریستی از موصل خارج شده و در منطقه‌ای در نزدیکی مرز سوریه و عراق پنهان شده است. روسیه چندی پیش اعلام کرد که نشستی با شرکت سران داعش را بمباران کرده و مشغول بررسی احتمال مرگ ابوبکر بغدادی در این حمله است.
چشم‌انداز آینده عراق از فراز ویرانه‌های موصل

تا کنون نه مسکو توانسته این احتمال را ثابت کند، نه نیروهای بومی و نه کشورهای غربی حاضر در ائتلاف ضد داعش. از طرفی مدرکی مستدل از زنده‌بودن سرکرده‌ "دولت اسلامی" هم در دست نیست. آخرین مدرکی که زنده‌بودن ابوبکر بغدادی را "ثابت می‌کند"، پیامی شنیداری منتسب به او مربوط به ماه‌های پایانی سال ۲۰۱۶ است.
چشم‌انداز آینده عراق از فراز ویرانه‌های موصل

با فرض برقراری تعادل سیاسی و غلبه بر جنگ قدرت و بی‌اثر کردن گروه‌های تروریستی، بازسازی ویرانی‌های گسترده‌ی عراق که خرابه‌های موصل نمونه‌ای کوچک از آن است، به سرمایه‌گذاری سنگین و شکیبایی نیاز دارد. فساد اداری را هم که مانعی سترگ در این مسیر است، نباید از نظر دور داشت.