تعطیلی چندباره فرودگاه کلاله و سرمایه‌ای که هدر می‌رود

فرودگاه کلاله در سال ۱۳۵۰ برای استفاده اختصاصی یکی از وابستگان رژیم طاغوت و نیز سمپاشی اراضی زراعی تحت تصرف وی در سه کیلومتری شمال غربی این شهر در زمینی به مساحت ۳۱۵ هکتار تاسیس شد.

این فرودگاه پس از پیروزی انقلاب همچنان کاربری هواپیماهای سمپاشی را داشت تا اینکه با صرف هزینه‌های میلیاردی، بار نخست در سال ۱۳۷۴ و برای دومین بار در سال ۱۳۹۱ باحضور رئیس جمهوری وقت و با هدف استفاده مسافری در مسیر تهران - کلاله (هفته ای دو پرواز رفت و برگشت) بازگشایی شد اما به دلیل استقبال کم رنگ مسافران، پس از مدتی کوتاه تعطیل گردید.

این فرودگاه پس از یک وقفه چهار ساله و برای بار سوم ۲۸ مهر ۱۳۹۵ دوباره راه اندازی شد اما با وجود کاهش ۵۰ درصدی قیمت بلیط و برخی حمایت‌های دیگر، باز هم به دلیل استقبال کم رنگ مسافران در کمتر از دو ماه از آغاز فعالیت، مجددا با توقف پرواز ایرلاین‌ها و تعطیلی مواجه گردید.

برای چهارمین بار پرواز از این فرودگاه مرداد ۹۶ از سر گرفته شد اما باز هم پس از چند ماه به سبب استقبال کم مردم و نبود جایگاه سوخت به سرنوشت دوره‌های قبلی گرفتار شد و از آن تاریخ به بعد فعالیت مسافری این فرودگاه متوقف شد.

با تعطیلی چند باره فرودگاه کلاله، رامین آذری مدیرکل وقت فرودگاه‌های استان گلستان در آبان ۹۶ در مصاحبه‌ای، تعطیلی موقت پروازهای این فرودگاه را به دلیل کاهش مسافران اعلام کرد و گفته بود که پروازهای فرودگاه کلاله با ظرفیت زیر ۵۰ درصد لود مسافر ( ظرفیت هواپیما و تعداد مسافرین در هنگام پرواز) انجام می‌شد و این از لحاظ اقتصادی برای شرکت طرف قرارداد به صرفه نبود و باعث شد تا پروازهای کلاله - تهران تا اطلاع بعدی لغو شود.

استقبال کم حدود یک میلیون نفر از اهالی ساکن در هفت شهرستان رامیان، آزادشهر، گنبدکاووس، مینودشت، گالیکش، کلاله و مراوه‌تپه در شرق گلستان که دورترین مسافت این شهرستان‌ها با فرودگاه کلاله ۵۵ کیلومتر است باید از دو جهت یعنی زمان پروازها و مقاصد پروازی مورد بررسی و آسیب شناسی قرار گیرد.

مدیر فنی یکی از دفاتر خدمات مسافرتی در شرق گلستان معتقد است که هم اکنون مسافران زیادی برای پروازهای خود از فرودگاه کلاله تماس می گیرند اما به سبب فعال نبودن این فرودگاه، بلیط خود را برای فرودگاه گرگان رزرو می‌کنند.

مائده دمیرچی یادآور شد: در چند باری که فرودگاه کلاله و پروازهای آن برقرار بود، به سبب منظم نبودن پروازها، کنسل شدن یا تغییر چند باره ساعت پروازها و مهمتر از همه عدم اطلاع رسانی به موقع این تغییرات، مسافران رغبیتی برای استفاده از این فرودگاه نداشتند. 

وی افزود: اگر پروازهای فرودگاه کلاله منظم برگزار شود و حداقل هر روز یک پرواز به تهران یا مشهد داشته باشد، بدون تردید مسافران منطقه شرق گلستان از آن استقبال خواهند کرد.

مدیر یکی دیگر از دفاتر خدمات مسافری در شرق گلستان نیز گفت که قرار دادن هفته‌ای دو پرواز (شنبه و چهارشنبه) به تهران از فرودگاه کلاله هیچ فایده‌ای نداشت و اینکه مسافران را مجاب به رفتن در روز و ساعت مشخص کنیم و از همه مهمتر همان پروازهای تعیین شده نیز به موقع انجام نشود، فایده ندارد.

رضا روحانی افزود: اکنون فرودگاه گرگان هر روز چند پرواز منظم به تهران دارد و مسافران شرق گلستان نیز تمایل دارند از این فرودگاه استفاده کنند زیرا درصورت لغو یک پرواز، می‌توانند از پرواز بعدی همان روز برای رفتن به تهران استفاده نمایند.

وی اضافه کرد: تنها راه فعال شدن فرودگاه کلاله و استقبال از آن، اختصاص پروازهایی به مقاصد "مشهد، زابل، زاهدان و چابهار" و دیگر مناطق جنوبی کشور است که باید اختصاصا از این فرودگاه انجام شود وگرنه اگر چنین پروازهایی قرار است از فرودگاه گرگان انجام شود، بازهم فرودگاه کلاله رونق نخواهد داشت.

روحانی تصریح کرد: بافت جمعیتی و قومیتی منطقه شرق گلستان می‌طلبد که پروازهایی به زاهدان و زابل و چابهار از فرودگاه کلاله انجام شود تا صرفه اقتصادی برای ایرلاین‌ها داشته باشد.

انجام پروازها از فرودگاه کلاله به مشهد و مناطق جنوبی کشور کلید رونق فردگاه کلاله است، نکته‌ای که نه تنها در زمان‌های گذشته مورد توجه و تاکید مسوولان محلی قرار داشت بلکه اکنون نیز نماینده مردم چهار شهرستان مینودشت، گالیکش، کلاله و مراوه‌تپه معتقد است که باتوجه به بافت جمعیتی و قومیتی منطقه شرق گلستان پروازهایی به مقصد مشهد و زابل و زاهدان و یا مناطق جنوبی کشور می‌تواند با صرف اقتصادی خوب، از طریق فرودگاه کلاله انجام شود.

رضا آریان‌پور به ایرنا گفت: اگر پروازهای مسافرتی برای تهران، مشهد زابل و زاهدان از فرودگاه کلاله برقرار گردد قطعا از نظر اقتصادی مقرون به صرفه خواهد بود ضمن اینکه باتوجه به سکونت اقوام مختلف در منطقه شرق گلستان، چنین پروازهایی ادامه خواهد یافت.

وی ادامه داد: فرودگاه کلاله در منطقه سوق الجیشی و مهمی ساخته شده؛ از یک طرف با نزدیکی به پارک ملی گلستان و آتش سوزی‌های مکرر در این پارک و حادثه خیز بودن این منطقه، می‌تواند به عنوان فرودگاه پیشتیبان برای بالگردهای اطفای حریق یا هواپیماهای امداد رسان، مورد استفاده قرار گیرد و از طرف دیگر نزدیکی به مرز ترکمنستان و وجود خط لوله گاز بین ایران و ترکمنستان، سبب شده تا این فرودگاه از نظر پدافند غیرعامل نیز نقش مهمی داشته باشد.

نماینده مردم چهار شهرستان مینودشت، گالیکش، کلاله و مراوه‌تپه در مجلس شورای اسلامی گفت: فرودگاه کلاله با هزینه‌های بالا راه‌اندازی شد و ساختمان اداری و مدیریت آن نیز در این شهرستان مستقر شده اما اکنون به سبب فعال نبودن فرودگاه و تعطیلی چند باره آن، حدود ۴۰۰ هکتار زمین، برج مراقبت و تجهیزات آن، بلا استفاده بوده و در حال فرسوده‌شدن است.

آریان‌پور افزود: مسوولان متولی، علت اصلی تعطیلی این فرودگاه را نداشتن جایگاه سوخت اعلام کردند.

وی بابیان اینکه بیشتر مسوولان متولی نیز معتقد به فعال شدن فرودگاه کلاله هستند، اضافه کرد: راه‌اندازی جایگاه سوخت در فرودگاه کلاله برای تامین سوخت ایرلاین‌ها به ۳۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد که باتوجه به مشکلات و تنگناهای مالی دولت در کوتاه مدت امکان احداث آن وجود ندارد.

آریان‌پور ادامه داد: وزارت نفت به طور معمول احداث جایگاه‌های سوخت را از طریق بخش خصوصی انجام می‌دهد که فعلا این بخش باتوجه به کم بودن تعداد پروازهای فرودگاه کلاله از آن استقبال نکرده است.

وی گفت: به مسوولان متولی پیشنهاد دادم که تا بهبود شرایط مالی کشور، فعلا به صورت موقت یک تانکر سیار سوخت رسان، در فرودگاه کلاله مستقر شود تا سوخت مورد نیاز ایرلاین‌ها را تامین کند.

 احداث جایگاه سوخت یا استقرار تانکر سوخت رسان سیار در فرودگاه کلاله از سال ۹۶ و پس از پیش بینی خط پروازی از کلاله به زاهدان مطرح شد و حتی قرار بود از اواخر دی‌ماه همان سال یک فروند از هواپیماهای پسا برجام خریداری شده ATR۷۲  توسط هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) پروازهای این فرودگاه از سر گرفته شود اما تاکنون خبری از تحقق این وعده‌ها نیست.

مدیرکل فرودگاه‌های گلستان ۲۱ مهر ۹۸ در مراسم معارفه رییس جدید فرودگاه کلاله گفته بود که این فرودگاه با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به مکانی برای آموزش خلبانی و پروازهای تفریحی تبدیل می‌شود و هم اکنون در حال اخذ مجوز از سازمان هواپیمایی کشور است.

علی متانت ادامه داد: ترافیک کم فرودگاه کلاله فرصت مناسبی برای آموزش خلبانی، هوانوردی عمومی و پروازهای تفریحی فراهم کرده و بخش خصوصی نیز آمادگی خود را برای انجام این فعالیت‌ها اعلام کرده است مضاف براینکه برای پایداری پروازهای این فرودگاه نیاز به احداث یک مخزن سوخت است تا اعتماد و تمایل ایرلاین‌ها برای برقراری پرواز از این فرودگاه بیشتر فراهم شود.

مدیرکل فرودگاه‌های گلستان امروز پنجشنبه نیز به خبرنگار ایرنا گفت که فرودگاه شهدای کلاله تمامی زیرساخت های هوانوردی، ناوبری، تجهیزات ترمینالی فرودگاهی و سطوح پروازی را دارد و هم اکنون به بالگردهای اورژانس هوایی، اطفای حریق، امداد رسان به آسیب دیدگان بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله، بالگردهای پلیس و گشت هوایی جاده‌ای و پایش خطوط لوله شرکت گاز، خطوط انتقال برق، محیط زیست و منابع طبیعی و پروازهای سقوط آزاد و چتربازی، آموزشی، تفریحی و ناوبری، خدمات هوانوردی و فروگاهی ارائه می‌دهد. 

علی متانت افزود: فعلا بخش مسافربری فرودگاه کلاله به علت نبود جایگاه سوختگیری هواپیمایی متوقف شده و درحال حاضر پیگیری‌های لازم برای احداث این جایگاه از طریق استاندار گلستان، نماینده مردم منطقه در مجلس شورای اسلامی و فرماندار کلاله درحال انجام است.

وی اضافه کرد: با توجه به بافت و تراکم جمعیتی ساکن درشرق گلستان و واقع شدن شهرستان‌های آزادشهر، رامیان، گالیکش، مینودشت، گنبدکاووس و مراوه‌تپه درحوزه نفوذ فرودگاه کلاله، این فرودگاه بهترین مسیر برای پروازهای تهران، کلاله و زابل است که به علت بُعد مسافت نیاز به جایگاه سوختگیری هواپیمایی دارد ضمن اینکه در راستای اشاعه فرهنگ هوانوردی عمومی، احداث باشگاه هوانوردی جهت پروازهای آموزشی و تفریحی نیز گزینه خوبی برای فعالیت این فرودگاه است.

متانت گفت: برای برقراری پروازهای فرودگاه کلاله به مقاصد جنوب کشور ابتدا باید مشکل جایگاه سوخت‌گیری این فرودگاه رفع شود که حل آن برعهده وزارت نفت است ضمن اینکه مجموعه وزارت راه و شهرسازی، شرکت فرودگاه‌های کشور و استان گلستان زمین مورد نیاز برای احداث این جایگاه را در اختیار وزارت‌ نفت قرار می‌دهد تا ابنیه مورد نیاز را احداث کند.

مدیرکل فرودگاه‌های گلستان ادامه داد: در صورت رفع مشکل جایگاه سوخت، تصمیم داریم مقاصد پروازی از فرودگاه گرگان به زابل که فعلا ۲ روز در هفته است را به فرودگاه کلاله منتقل کنیم تا مردم شرق گلستان نیز از این خدمات بهره گرفته و فرودگاه نیز رونق بگیرد.

وی با اشاره به پروازهای فرودگاه بین المللی گرگان نیز گفت: هم اکنون چهار شرکت هواپیمایی ایران ایر، آسمان، قشم ایر و پویا در این فرودگاه فعالیت پروازی به مقاصد مشهد، زابل، زاهدان، بندرعباس ،عسلویه، کیش و تهران دارند و در هفته بطور میانگین ۸۰ سورتی پرواز و ماهانه به صورت تقریبی ۳۰۰ تا ۳۲۰ سورتی پرواز با رعایت کامل شیوه‌نامه‌های بهداشتی کرونا صورت می‌پذیرد.

متانت در پاسخ به اینکه آیا تغییر کاربری فرودگاه کلاله از سمپاشی به مسافری و تجهیز آن، کارشناسی شده صورت گرفت یا نه؟ افزود: سایت یابی فرودگاه‌ها تابع قوانین و مقررات بین المللی و هوانوردی بوده و فرودگاه کلاله را نیز شامل می‌شود که در دهه ۷۰ باند پروازی آن گسترش یافت و چند سال بعد پروازهای آن برقرار شد اما در اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ در راستای تحرک بخشی به اقتصاد مناطق کمتر توسعه یافته، تمامی زیرساخت‌های هوانوردی، ترمینالی و فرودگاهی و تجهیزات بازرسی و مسافربردی داخل سالن ترمینال و ناوبری به انجام رسید و پروازها در مسیر تهران - کلاله و بالعکس برقرار شد که به سبب عدم استقبال مردم متوقف گردید.

وی اضافه کرد: البته به دلیل بافت جمعیتی و تنوع قومیتی منطقه شرق استان گلستان، نزدیکی به پارک ملی گلستان و فاصله زمانی مناسب از مرکز استان، دلیل منطقی در زمینه برقراری پروازهای مسافربری از فرودگاه کلاله به شرق کشور نیز وجود دارد.

متانت همچنین گسترش باند پروازی فرودگاه کلاله به طول نهایی ۲ هزار و ۲۱۷ متر، تکمیل و توسعه ترمینال مسافربری، راه‌اندازی موتورخانه برق اضطراری، نصب سیستم‌های کمک ناوبری جدید، احداث پارکینگ و تاکسی دی هواپیما، احداث پارکینک خودروها، تهیه و تجهیزات ترمینالی فرودگاهی، استقرار پلیس فرودگاه، تکمیل ساختمان یگان حفاظت هواپیمایی، اختصاص خودروهای آتش نشانی و هدایت زمینی هواپیما، احداث ایستگاه آتش نشانی و استخر آبگیری را از جمله اقدامات انجام شده در این فرودگاه در سال‌های گذشته برشمرد.

وی درحال احداث بودن دیوار بتنی حفاظت پیرامونی فرودگاه به طول تقریبی ۱۲ کیلومتر و نیز استریپ سازی باند پروازی (فضای ایمن و بی‌خطر برای باند)، نصب دوربین‌های نظارتی و پایش و پیگیری احداث جایگاه سوختگیری هواپیمایی را از دیگر طرح‌های در دست اقدام اداره کل فرودگاه‌های استان گلستان برای فرودگاه کلاله اعلام کرد.

باوجود پیگیری و تماس خبرنگار ایرنا برای کسب اطلاع از "عیسی افتخاری" مدیر شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی استان گلستان مبنی بر برنامه آن شرکت برای احداث جایگاه سوخت در فرودگاه کلاله مسوول دفتر این مدیر، دادن هرگونه پاسخ تلفنی به خبرنگاران را ممنوع دانست و گفت: دادن اطلاعات در خصوص جایگاه سوخت و فرودگاه‌ها محرمانه است.

درهمین پیوند هادی حق شناس استاندار گلستان در پاسخ به خبرنگار ایرنا گفت که موضوع احداث جایگاه سوخت و یا رفع مشکل سوخت گیری ایرلاین‌ها در فرودگاه کلاله درحال پیگیری است و امیدواریم در آینده‌ای نزدیک این مشکل رفع شود.

 به اعتقاد کارشناسان، فرودگاه کلاله برای برقراری پروازها و نقش آفرینی در توسعه و رونق اقتصادی منطقه، نیازمند مدیریت و برنامه‌ریزی صحیح در مسیرهای پروازی (مشهد، زابل، زاهدان، چابهار، کیش و ...) است که تحقق آن در گرو احداث جایگاه سوخت یا اختصاص تانکر سیار سوخت رسان است در غیر اینصورت برقراری صرفا یک تا دو پرواز هفتگی در مسیر تهران - کلاله راه به جایی نمی برد و تجربه شکست خورده‌ای است که تاکنون چندین بار تکرار شده است.