هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیست

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها،حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

طی هفته‌ای که گذشت، با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۲۶ شکارچی و صیاد متخلف که حاصل جمع آوری ۹ گزارش منابع رسمی است، در استان های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خوزستان، زنجان، فارس، گرگان و مازندران بازداشت و به مراجع قضایی ارجاع داده شدند.

بر اساس گزارشات منابع رسمی در هفته ای که سپری شد، بیش از ۸ تن چوب جنگلی که حاصل جمع آوری ۳ گزارش منابع رسمی است، در استان های تهران، کهگیلویه و بویر احمد و مازندران کشف و ضبط شده و ۴ متهم به مرجع قضائی معرفی شدند.

در همین زمینه رئیس اداره منابع طبیعی شهرستان بویراحمد اعلام کرد: “طی سال جاری در ورودی و خروجی شهر یاسوج از سمت شیراز و اصفهان ۲۰۰ تن چوب جنگلی بلوط کشف و ضبط شده است”.

حق تنفس و هوای پاک

بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پر شماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای تبریز، اصفهان، تهران، مشهد، اراک، شازند، کرمان و بجنورد به ترتیب با شاخص های ۱۰۶، ۱۰۸، ۱۲۲، ۱۳۱، ۱۱۳، ۱۳۱، ۱۰۹ و ۱۴۴ ناسالم برای گروه های حساس (بیماران قلبی و ریوی، زنان باردار و کودکان) اعلام شد.

در همین زمینه مدیر امور آزمایشگاه‌های محیط زیست استان اصفهان با بیان اینکه در حال حاضر تنها هفت ایستگاه از ۲۱ ایستگاه سنجش کیفیت هوای استان اصفهان فعال است، افزود: “روز به روز از تعداد این ایستگاه‌ها در استان اصفهان به دلیل نبود بودجه کم می‌شود”.

به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو می‌بایست مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.

در هفته ای که گذشت، در پی وقوع ۲۷ فقره حریق بیش از ۱۲ هکتار از جنگل‌ها و منابع طبیعی کشور در رضوانشهر، سیستان و بلوچستان و رشت در آتش سوخت.

در همین زمینه، بر اساس آمارهای رسمی ۱۰۵۰ درخت بلوط کهنسال در دنا برای تعریض یک جاده کوهستانی قطع شده است.

استفاده از کاروان حمل و نقل شهری یکی از فاکتورهای اصلی جلوگیری از آلودگی هوا است، با این حال معاون عمرانی و توسعه امور شهری و روستایی وزیر کشور از فرسودگی ۷۰ درصد از ناوگان حمل و نقل عمومی کشور خبر داد.

پیشتر نیز مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری کشور با بیان اینکه تعداد ناوگان فرسوده بسیار بالاست و باید برنامه ریزی بهتری صورت گیرد، اعلام کرده بود: “درحال حاضر بالغ بر ۱۹۲ هزار دستگاه تاکسی در کشور به سن فرسودگی رسیده‌اند که به علت انباشتی از سال‌های گذشته بوده است”.

بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی

از گزارشاتی که در این راستا طی یک هفته گذشته منتشر شده می‌توان به انباشت زباله بیش از ۱۰ روستا در منطقه گردشگری در نوشهر اشاره کرد که منجر به بروز مشکلات زیست محیطی شده است. کشاورزان، دامداران و اهالی منطقه از انباشت زباله در این منطقه گردشگری گلایه دارند و عنوان می‌کنند این مکان محل جولان و زیست حیوانان وحشی شده است. انباشت زباله در منطقه گردشگری کندلوس در حالی است که آذر ماه اولین نیروگاه زباله سوز نوشهر با حضور مجازی رئیس جمهور افتتاح شد.

همچنین در مقطع شهر اهواز در ۲۵ نقطه فاضلاب خام به رودخانه کارون تخلیه می‌شود. این مسئله علاوه بر تخریب محیط زیست و مجموعه اکولوژیک این پهنه آبی، سلامت شهروندان خوزستانی که از آب این رودخانه به عنوان آب شرب استفاده می‌کنند را نیز تهدید می‌کند.

در خبری دیگر؛ سایت پسماند آزادشهر حدود ۱۰ سال پیش برای هفت شهر آزادشهر، گنبدکاووس، رامیان، مراوه تپه، گالیکش، کلاله و مینودشت پیش‌بینی شد تا زباله‌های ساکنان شهرها و روستاهای حدود ۹۰۰ هزار نفر از اهالی شرق گلستان به این منطقه منتقل و عملیات بازیافت زباله در آن صورت گیرد اما جانمایی غیرکارشناسی سبب شد تا این مرکز پس از چند سال به یکی از معضلات جوامع مسکونی پیرامونی تبدیل شود. بوی تعفن و تند زباله‌ها، ایجاد سیمای نامطلوب در کنار احتمال نفوذ شیرابه زباله به سفره‌های زیرزمینی از جمله معضلات این مرکز است.

در همین زمینه؛ نتایج یک مطالعه نشان داده است که میزان فلزات سنگین در خاک یک منطقه جنگلی در شمال کشور، بیشتر از حد استاندار است و منشا این آلودگی شیرابه حاصل از دفن پسماند در این منطقه است. این محدوده جنگلی ۸۵ هکتار است و روزانه ۳۰۰ تن از زباله‌های شهرهای بابل، امیرکلا، گتاب، گلوگاه، مرزیکلا و زرگر محله به آن‌جا حمل می‌شود.

طی هفته ای که گذشت از فعالیت دو واحد آجر پزی آلوده کننده محیط زیست و هوا در شهرستان برخوار جلوگیری شد.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان برخوار در این خصوص گفت: “با توجه به شکایات مردمی در بررسی کارشناسان محیط زیست این شهرستان، دو واحد آلاینده کارخانه آجر به مراجع قضایی معرفی شدند.

محمد ولید مغربی با بیان اینکه دادگاه مسئولان این دو واحد را به تحمل سه ماه و دو روز حبس محکوم کرد افزود: “همچنین مسئولان این واحد‌های متخلف به منع از اشتغال به شغل آجر پزی و پلمپ واحد تولیدی به مدت دو ماه محکوم شدند”.

در همین راستا رییس حفاظت محیط زیست همدان از محکومیت یک متهم که اقدام به تخلیه فاضلاب به داخل رودخانه گنجنامه کرده بود به ۹۱ روز حبس خبر داد.

از دیگر اخبار محیطی زیستی این هفته می‌توان به فرسایش ۱۴ تن از خراسان جنوبی طی یکسال اخیر اشاره کرد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی در این خصوص گفت: “هم اکنون پنج میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار از اراضی خراسان جنوبی بیابانی است و این مقدار فرسایش خاک در سال تبعات بدی به دنبال دارد”.

فرسایش خاک یک پروسه منفی طبیعی و غیر طبیعی است که در مناطق خشک، نیمه خشک و مناطق سیلاب زده رخ می‌دهد. در این وضعیت خاک تخریب شده و زمین حاصلخیزی خود را از دست می‌دهد که فقدان مدیریت صحیح نیز این امر را تشدید می کند.