۸ ماه سکونشینی پرحاشیه قالیباف در پارلمان یازدهم

فائزه عباسی: « ۸۴، ۹۲، ۹۶ »؛ رویای ریاست جمهوری دست از سر فرمانده بر نمی‌داشت و بدتر از آن کابوس شکست بود که روزگارش را تیره و تار کرده بود؛ بالاخره با تغییر زاویه آن هم در صحنه‌ای خالی از رقیب و ناامیدی جمعیتی از رای دادن،  نشستن بر روی یکی از صندلی‌های سران قوا، در کارنامه‌اش نشست؛ حالا محمدباقر قالیباف نزدیک به ۲۶۵ روز است که رئیس مجلس یازدهم شده است.

هرچند قالیباف نتوانست به نقطه اوج پرواز خود برسد اما روزهای حضور در مجلس و رئیس قوه مقننه شدن را هم شیرین‌تر تصور می‌کرد؛ خیال‌پردازی‌هایی که با واقعیت جفت و جور نبود و حواشی آنقدر به پای سرهنگ اصولگرا پیچید که امروز بدش نمی‌آید این پیشکش جناح راست را که در نتیجه کنار کشیدن به نفع ابراهیم رئیسی تقدیمش شد، پس بدهد و از آنجا که چشم به صندلی ریاست جمهوری دارد اقبالش را در انتخابات قریب الوقوع ۱۴۰۰ هم امتحان کند.

با این وجود مروری بر کارنامه هشت‌ماهه رئیس مجلس و احتمالا کاندیدای سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری شاید خالی از لطف نباشد.

انتصابات یا شرکت سهامی

«هیچ وابستگی حزبی ندارم اما حمایت هر حزب قانونی را می‌پذیرم ولی به واسطه‌ی این حمایت حتما سهمی به آن حزب نمی‌دهم، چون نمی‌خواهم دولتم شرکت سهامی باشد.» این جمله‌ای بود که قالیباف آن را وقتی سال ۸۴ در انتخابات ریاست جمهوری اعلام کاندیداتوری کرد به زبان آورد؛ هرچند هیچ‌گاه مجال پیدا نکرد تا ثابت کند آیا دولتش، شرکت‌ سهامی خواهد بود یا خیر اما وقتی پایه‌های لرزان کرسی ریاست مجلس را به نام خود ثبت کرد تقسیم غنایم و توزیع سهم‌ها نیز شروع شد.

علیرضا زاکانی نماینده قم و از موسسین حزب «جمعیت رهپویان» است او اولین نفری بود که توانست بعد از انصرافش از کاندیداتوری برای ریاست سهمش را از قالیباف دریافت کند. زاکانی اول مرداد ماه ۹۹ با حکم محمدباقر قالیباف به ریاست مرکز پژوهش‌های مجلس منصوب شد.

نوبتی هم که با شد نوبت « مهرداد بذرپاش» بود. هرچند برای مجلس یازدهمی‌ها مصداق جوانگرایی محسوب می‌شد اما حرف و حدیث‌های این انتصاب آنقدر زیاد بود که شعار جوانگرایی تقریبا وجهی بیشتر از یک بهانه پیدا نکرد و بالاخره بذرپاش نیز در جریان این توزیع سهم، در نتیجه رای جبهه پایداری به قالیباف راهی ساختمان دیوان محاسبات شد و بر کرسی ریاست آن تکیه زد.

«وحید یامین‌پور» که خاطره مناظره‌های جانبدارانه صدا و سیما را تداعی می‌کند و اظهارات تند و تیزش در فضای مجازی در ذهن بسیاری باقی ماند ۱۱ بهمن‌ماه به عنوان مشاور قالیباف و دبیر کارگروه تحول فرهنگی  منصوب شد. یامین‌پور در جریان انتخابات ۹۸ اسمش درمیان کاندیداهای مجلس بود اما نام او تنها در لیست جبهه پایداری باقی ماند و از لیست اصولگرایان حذف شد موضوعی که عصبانیت او را در پی داشت و مسبب این ماجرا را قالیباف می‌دانست اما به یکباره تصمیم گرفت سکوت کند و انتقادهایش را کنار بگذارد.

طراح کافی‌شاپ زنانه مشاور آقای رئیس

انتصابات پر بحث قالیباف بعد از شروع ریاستش در مجلس یازدهم به بذرپاش و یامین‌پور و زاکانی ختم نشد و ناگهان در نیمه‌ بهمن ماه خبر انتصاب جدید آقای رئیس همه را میخ‌کوب کرد. قالیباف که در دوران شهرداری مدافع طرح تفکیک جنسیتی کارمندان شهرداری بود حالا در سمت ریاست قوه مقننه حکم «مدیرکل امور بانوان مجلس شورای اسلامی» را به نام الهه عطایی می‌زند.

الهه عطایی ایده پرداز راه اندازی طرحی به نام «شهردخت»  در مناطق تهران بود که به گفته خودش "هدف از راه اندازی آن فراهم‌سازی شرایطی مطلوب برای دختران برای گذران و غنی‌سازی اوقات فراغتشان بود."

این طرح با انتقاد فراوان برخی فعالان زنان مواجه شد تا جاییکه فاطمه ذوالقدر، نماینده وقت مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در همین رابطه گفت: "این طرح اگر بخواهد فعالیت‌های روزمره زنان را جدا کند و مثل کافی‌شاپ و سینما بانوان رایج شود خوب نیست."

البته نکته جالب‌تر اینجاست که الهه عطایی از اعضای موسسه «رهنمای سعادت خانواده» است موسسه‌ای که «زهرا سادات مشیر استخار» همسر محمدباقر قالیباف به عنوان رئیس هیئت مدیره آن معرفی شده است.

سماجت یک رقیب

حواشی پیرامون محمدباقر قالیباف کم نیست؛ همین‌که یکی را از سر می‌گذراند به طرفةالعینی حاشیه‌ای دیگر پیش رویش سبز می‌شود. مانند وقتی که مصطفی میرسلیم، نماینده مردم تهران و رقیب سابق قالیباف در انتخابات سال ۹۶، دست به افشاگری زد و ماجرای رشوه ۶۵ میلیاردی در ماجرای تحقیق و تفحص مجلس دهم از شهرداری تهران را در توئیترش مطرح کرد. میرسلیم در مصاحبه‌ای در این رابطه گفت: «در زمان حضور آقای قالیباف در شهرداری اشتباهات مهمی رخ داده و برخی نیز در همین راستا دستگیر شده‌اند.» او ادامه داد: « رشوه در اشکال گوناگون و فساد همچون موریانه ستون‌های نظام را پوک خواهد کرد و خدای ناکرده اگر عمومیت یابد، نه از اصولگرایی و نه از اصلاح طلبی حقیقی اثری باقی نخواهد ماند.» میرسلیم در نهایت گفت:«اگر قراربود ساکت بمانم همان بهتر که نماینده نمی‌شدم»

البته ماجرای ادعای میرسلیم درباره قالیباف تنها به یک اظهار نظر ختم نشد و سخنگوی قوه قضائیه ۲۱ مرداد ماه اعلام کرد میرسلیم گزارشی درباره ادعایی که در مورد رشوه دادن ۶۵ میلیارد تومانی توسط شهردار اسبق تهران مطرح کرده بود، به قوه قضاییه تقدیم کرده است.

 ویترین سفرهای استانی و ملاقات با بیماران کرونایی

«بسیار سفر باید تا پخته شود خامی» هرچند این مصرع شعر سعدی علیه رحمه کاربرد زیادی دارد اما این مصرع وقتی به اوضاع و احوال سفرهای استانی محمدباقر قالیباف آن هم در ردای ریاست مجلس و اوج جولان کرونا می‌رسد دیگر نمی‌تواند مصداق رفع خامی پیدا کند.

هرچند سفرهای استانی آن هم در سطح رئیس مجلس چیز عجیب و غریبی نیست، کما اینکه علی لاریجانی هم در دوران ریاستش بر قوه مقننه بارها از این سفرها رفته بود و روسای قبل‌تر از لاریجانی هم در کارنامه خود سفر استانی داشته‌اند اما این موضوع وقتی در چند قدمی انتخابات ریاست جمهوری آن هم درمورد فردی که رویایش برای رسیدن به خیابان پاستور قابل کتمان نیست، اتفاق می‌افتد جز قرار گرفتن در معادلات انتخاباتی معنا و مفهوم دیگری برایش باقی نمی‌ماند.

شک و شبهه‌ها درباره تن دادن قالیباف  به ریسک سفرهای‌استانی در شرایط کرونا وقتی بیشتر شد که او بعد از گذشت هشت‌ماه از ریاستش هنوز حاضر نشده است خود را در معرض سوال خبرنگاران و رسانه‌ها قرار دهد اما با وجود اخطار ستاد ملی کرونا پا در سفرهایی می‌گذارد که اساسا ماهیت اجرایی دارد تا تقنینی؛

واکنش‌ها به این سفرهای پر بحث قالیباف هم کم نبود؛ مثلا حسام‌الدین آشنا مشاور حسن روحانی درباره سفرهای استانی قالیباف در توئیترش نوشت: «  سفرها را چند ماه زود شروع نکرده‌اید! این سفرها برای دیدن است یا دیده‌شدن؟ این سفرها نظارتی است، زیارتی است، نمایشی است یا انتخاباتی؟»

رفتارهای قالیباف که بی‌شباهت با تبلیغات انتخاباتی نبود تنها به سفر استانی ختم نشد و اوج این ویترین وقتی بود که موج سوم کرونا به راه افتاده بود و ستاد ملی کرونا رفت و آمدهای غیر ضروری را اکیدا ممنوع کرده بود اما در همان شرایط قالیباف خود را با تیم همراه به بیمارستان رساند تا با بیماران کرونایی ملاقات کند موضوعی که منجر به لغو جلسه سران قوا شد. روحانی در کنایه به این رفتار قالیباف گفت: « کسی نمی‌تواند وسط مسیل بایستد و بگوید "نمی ترسم" باید به عقل، مقررات و پروتکل بهداشتی عمل کرد.»

انتقادات از درون خانه ملت 

« رئیس مجلس نشوم، نمی‌آیم» این را قالیباف قبل از آنکه پا به میدان رقابت انتخاباتی اسفند ۹۸ بگذارد خطاب به اصولگرایان گفته بود؛ هرچند همه رایزنی‌ها و لابی‌ها برای سکونشینی او صورت گرفته بود اما روزهای منتهی به انتخابات هیات رئیسه مجلس بیش از هر زمانی متزلزل بودن این کرسی را برای قالیباف به رخ کشید. با همه اما و اگر اولین ریاست مجلس یازدهم به نام قالیباف ثبت شد اما سر درگمی او برای این منصب و جایگاه در هر جلسه علنی مشهود بود، موضوعی که گاهی با اشراف نداشتنش بر قوانین کشور و اشتباهات پی‌درپی، دستخوش طنازی‌ها در فضای مجازی قرار می‌گرفت و گاهی هم به همهمه و بی‌نظمی در صحن علنی ختم می‌شد. 

البته سایه نقد بر سر رئیس جدید مجلس تنها از بیرون ساختمان هرمی میدان بهارستان نبود و اهالی خانه ملت نیز قالیباف را از انتقادهایشان بی‌نصیب نگذاشتند. محمود احمدی بیغش نماینده شازند یکی از همان افرادی است که معمولا  انتقادات زیادی نسبت به قالیباف مطرح کرد او در جلسه علنی ۲۷ مهرماه در تذکر و اخطاری با استناد به ماده ۲۲ و اصول ۸۴ و ۸۶ قانون اساسی در تذکری  گفت: از ابتدای شروع مجلس تاکنون نمایندگان به بیان نطق‌هایشان پرداختند. انتظار نمایندگان آن است که دولت به نطق‌هایشان توجه کند. از دولت که ناامید هستیم، پس هیات رئیسه و رئیس مجلس می‌ماند. آیا تاکنون نماینده‌ای دیده است که یکبار رئیس مجلس به نطق ها توجه کنند؟ انگار نطق های نمایندگان برای رئیس مجلس زنگ تفریح است. به محض رسیدن زمان نطق ها آقای قالیباف از صحن مجلس بیرون می‌رود و ما دلیل آن را نمی‌دانیم.

یکی دیگر از این انتقادات موضوع احتمال کاندیداتوری قالیباف در انتخابات ۱۴۰۰ بود که نماینده خمینی شهر در تذکری خطاب به او گفت: « آقای قالیباف، این روزها مطالبی به گوش نمایندگان می‌رسد که دور از جایگاه مجلس شورای اسلامی است، شنیده می‌شود که قرار است شما به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری حضور یابید و برخی از اقداماتی که انجام می‌دهید به ویژه بحث شفافیت هم یک ابزاری برای انتخابات ریاست جمهوری است که از شأن مجلس به دور است.»

ملاقات با پوتین

حساب زیادی بر روی برد خبری دیدار با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه باز کرده بود؛ به هر حال تلاش برای شبیه‌سازی دوران ریاست مجلس با ریاست جمهوری در این نقطه می‌توانست به نزدیک‌ترین حالت خود برسد و قالیباف نشان دهد که دیپلمات هم هست؛ اما اوضاع آنطور که تصور می‌کرد پیش نرفت.

ماجرا از ۱۵  آذرماه  شروع شد وقتی که «ویچسلاو والودین» رئیس دومای روسیه گفته بود، قالیباف رئیس مجلس ایران در ماه جاری (میلادی) به مسکو سفر می‌کند. نهایتا حدود دو ماه بعد یعنی ۱۸ بهمن ماه وقتی قرار بود قالیباف برای دیدار با پوتین عازم روسیه شود پروتکل‌های بهداشتی کاخ کرملین اولین مانع بر سر راه قالیباف قرار گرفت؛ حالا او با شرایطی مواجه شده بود که دیگر مانند پرتکل‌های ستاد ملی کرونا قادر به دور زدن آنها نبود از همین رو مجتبی توانگر نماینده مردم تهران در مجلس در توئیترش نوشت: « قالیباف، پروتکل‌های بهداشتی دیدار با پوتین را نپذیرفت و پوتین برای دریافت پیام مهم مقام معظم رهبری، نماینده ویژه معرفی کرد.»

قالیباف که هدف سفر به روسیه را تحویل پیام رهبری به پوتین معرفی کرده بود همچنان عزم سفر به روسیه داشت و این سفر ۱۹ بهمن ماه انجام شد اما خبری از دیدار پوتین با قالیباف نبود در نهایت قالیباف در دیدار با رئیس دومای روسیه پیام را به او تحویل داد.

قالیباف بعد از آنکه سفرش به روسیه با انتقادهای زیادی رو به رو شد دلیل اصرارش برای این سفر و دیدار با پوتین را دستور رهبری معرفی کرد و گفت: در این سفر حامل پیام رهبرانقلاب که حاوی ادامه‌دار بودن طرح‌های راهبردی میان ایران و روسیه است، برای رئیس جمهور روسیه هستم با این وجود شاهدیم همان جریان ها، طی ۲۴ ساعت چه غوغایی علیه این سفر به راه انداختند که بیانگر یک طراحی مشخص است.

او ادامه داد: در برهه ای حتی زمانی که می‌خواستم زمان سفر به روسیه را به تعویق بیندازم، رهبر معظم انقلاب فرمودند این سفر را به تاخیر نیندازید و تأکیدشان بر این بود که نکاتی را به صورت مکتوب به شما ارائه می‌کنم تا به روسیه ببرید.

چند ساعت از این اظهار نظر نگذشته بود که حسین شریعتمداری نماینده ولی فقیه در روزنامه کیهان ادعای قالیباف را نقض کرد و گفت: «انتقال پیام آقا موضوع سفر آقای قالیباف نبود بلکه بعدا به این سفر اضافه شد؛ وقتی آقای ولایتی به روسیه سفر می‌کند، موضوع سفر او انتقال پیام آقا است و وقتی به این سفر رفت تا پیام را به گورباچف برساند؛ یعنی اگر پیامی نبود سفری هم نبود» او گفت: «با اطلاع می‌گویم موضوع سفر قالیباف رساندن پیام آقا نبود»

هرچند قالیباف سعی کرد این سفر را به نوعی توجیه کند اما دایره انتقادات آنقدر زیاد بود که حتی میرسلیم نیز در توئیترش با کنایه به قالیباف نوشت:«مقامات ارشد کشور موظف‌اند قبل از سفرهای رسمی خود تمام بررسی‌های تشریفاتی را بکنند تا نظام ما هزینه ‎تبلیغات جاه‌طلبانه نشود.»

ریاست مجلس تمدید می شود

چند ماه ریاست قالیباف بر پارلمان یازدهم با حواشی همراه بوده که اگر او پاستور ۱۴۰۰ را تجربه نکند برای تکرار تجربه ریاست بر قوه مقننه در ۱۴۰۰ مسیری سخت تر از سال اول را در پیش دارد. به نظر می رسد رقبای او از همین حالا برنامه خود برای تصاحب کرسی شماره یک پارلمان را کلید زده اند.

۲۷۲۱۶