ابهام‌های برنامه واکسیناسیون کرونا در ایران

واکسیناسیون شهروندان برای مصونیت در برابر ابتلا به بیماری کووید۱۹ در ایران از ۲۱ بهمن ماه با واکسن روسی "اسپوتنیک وی" آغاز شد.

بنابر گزارش‌ها نخستین محموله‌ای که از روسیه وارد ایران شد شامل ۲۰ هزار دوز واکسن بود که برای واکسینه کردن ۱۰ هزار نفر کافی است.

به گفته محمدرضا شانه‌ساز، رئیس سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت، قرارداد ایران با طرف روسی برای دریافت دو میلیون دوز واکسن اسپوتنیک است که قرار است به مرور وارد کشور شود.

پیش از این زمان ورود دومین محموله واکسن روسی ده روز پس از تحویل محموله اول عنوان شده بود. کیانوش جهانپور، رئیس مرکز اصلاع‌رسانی وزارت بهداشت جمعه شب، ۲۴ بهمن در یک پیام توئیتری اعلام کرد که محموله دوم چند روز زودتر وارد ایران شد و شامل ۱۰۰ هزار دوز واکسن است.

محمدرضا شانه‌ساز می‌گوید "طی یکی دو ماه آینده" از کشورهای دیگری مانند چین، هند و کوبا هم تعدادی واکسن کرونا وارد ایران می‌شود اما در این دوره زمانی نمی‌شود روی دریافت واکسن از طریق ساز و کار سازمان بهداشت جهانی موسوم به کوواکس حساب باز کرد.

"به زودی صادرکننده واکسن می‌شویم"

مسئولان جمهوری اسلامی امیدوارند تولید واکسن ایرانی کرونا در بهار سال آینده آغاز شود. خبرگزاری فارس ۲۳ بهمن به نقل از وزیر بهداشت نوشته بود: «در دو سه ماه آینده ایران یکی از قطب‌های بسیار مهم واکسن‌سازی کرونا در منطقه خواهد شد و یکی از صادر کنندگان واکسن کرونا در جهان خواهیم بود.»

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

واکسن‌های کرونا که قرار است در ایران تولید شوند در حال حاضر مراحل ابتدایی کارآزمایی بالینی را می‌گذرانند. با توجه به تجربه شرکت‌های چند ملیتی قدرتمندی مانند شرکت آمریکایی و آلمانی فایزر- بیون‌تک که کار ساخت واکسن کرونا را حدود یک سال پیش آغاز کرده‌اند، تبدیل شدن ایران به یکی از "قطب‌های بسیار مهم واکسن‌سازی" تا سه ماه دیگر خیلی بعید به نظر می‌رسد.

با این همه به فرض این که واردات و تولید واکسن در ایران مطابق وعده‌ها و ادعاهای مسئولان هم پیش برود، در باره زمان مورد نیاز برای واکسینه کردن ۷۰ درصد شهروندان ایران که حدود ۶۰ میلیون نفر می‌شوند برآوردها بسیار متفاوت است.

برآوردها و محاسبه‌های بی‌مبنا

خبرگزاری برنا شنبه ۲۵ بهمن از قول دبیر ستاد توسعه زیست‌ فناوری معاونت علمی ریاست جمهوری و دبیر کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا نوشت: «ما [در هر ماه] بیش از چهار میلیون دوز نمی‌توانیم تزریق کنیم و در هر هفته توان کشور این است که به یک میلیون نفر واکسن تزریق شود.»

بنابر این گزارش مصطفی قانعی گفته است: «انتظار می‌رود اسفند ۱۴۰۰ دیگر با بحران کرونا مواجه نباشیم. زیرا در آن تاریخ ۶۰ درصد جامعه ایمن می‌شود.»

مبنای این محاسبه و برآورد ناروشن است و پیش‌بینی خاتمه بحران کرونا در ایران تا اسفند سال آینده حتی با فرض تامین واکسن مورد نیاز هم نامحتمل به نظر می‌رسد.

سی ماه زمان واکسیناسیون؟

اگر ظرفیت تزریق واکسن همان چهار میلیون دوز در ماه باشد که مصطفی قانع گفته، واکسینه کردن ۶۰ میلیون نفر محتاج تزریق ۱۲۰ میلیون دوز واکسن است که سی ماه طول خواهد کشید.

افزون بر این گرچه احتمال واردات میلیون‌ها دوز واکسن کرونا به ایران در ماه‌های آینده منتفی نیست، اما با ادامه واکسینه کردن چند ده هزار نفر در هفته که اکنون انجام می‌شود زمان رسیدن به ایمنی جمعی بیشتر طول خواهد کشید.

همزمان با انتشار سخنان قانعی درباره پایان واکسیناسیون تا اسفند ۱۴۰۰ خبرگزاری ایسنا در گزارشی به بررسی "چهار فاز زمانی واکسیناسیون کرونا در کشور" پرداخته و نوشته برای واکسینه کردن ۶۰ میلیون ایرانی طی یک سال باید ماهی ۱۰ میلیون دوز واکسن در اختیار نظام سلامت قرار گیرد.

نیاز به تزریق واکسن بیش از دو برابر ظرفیت کنونی

بر این پایه برای رسیدن به مصونیت عمومی در ایران طی یک سال، باید هر روز حدود ۳۳۰ هزار نفر واکسینه شوند. این تعداد بیش از ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار دوز واکسن در هفته می‌شود و بسیار فراتر از آن چیزی است که مصطفی قانعی "توان کشور" برای تزریق واکسن اعلام کرده است.

مطابق برنامه اولویت‌بندی واکسیناسیون کرونا در ایران که دهم دی ماه ارائه شد قرار است فاز اول و دوم واکسینه کردن شهروندان تا تیرماه سال آینده انجام شود.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

این دو فاز شامل "کارکنان بهداشت و درمان خط اول مواجهه با بیماری کرونا"، افراد بالای ۶۵ سال و شهروندان با حداقل یک بیماری زمینه‌ای می‌شود که تعداد آنها حدود ۱۷ میلیون نفر است.

واکسینه کردن این جمعیت نیاز به تزریق ۳۴ میلیون دوز واکسن کرونا و نزدیک به هفت میلیون دوز در ماه دارد. این تعداد نیز با ظرفیت تزریق واکسن مطابق برآورد مصطفی قانعی تناسبی ندارد و در صورت تحقق هم واکسیناسیون ۶۰ میلیون نفر را زودتر از ۱۷ ماه دیگر ممکن نمی‌کند.

رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای ۱۹ دی ماه در یک سخنرانی واردات "واکسن آمریکایی و انگلیسی کرونا" را ممنوع اعلام کرد. این فرمان خامنه‌ای کار تامین واکسن مورد نیاز برای تحقق وعده پایان واکسیناسیون تا اسفند سال آینده را دشوارتر کرده است.

با وجود اعلام این ممنوعیت مسئولان وزارت بهداشت می‌گویند ایران از طریق ساز و کار سازمان بهداشت جهانی بیش از چهار میلیون دوز واکسن شرکت بریتانیایی – سوئدی آسترازنکا را دریافت خواهد کرد. تا کنون زمان مشخصی برای دریافت این واکسن‌ها اعلام نشده است و ایران هفته به هفته از برنامه زمان‌بندی شده برای واکسیناسیون عمومی عقب می‌ماند.

• کرونا در ایران؛ رنج مردم و آزمون نظام

  درحالی که نشانه‌های انتشار ویروس کرونا در سراسر جهان مشهود بود و بسیاری از کشورها مرزها را بستند و رفت و آمدها را قطع کردند، هواپیمایی ماهان همچنان به چین پرواز داشت و نام شهر قم به‌عنوان اولین شهر ایران که وجود ویروس کرونا در آن تایید شد به ثبت رسید.

• کرونا در ایران؛ رنج مردم و آزمون نظام

  برخی ناظران، حکومت ایران را با هدف برگزاری گسترده انتخابات مجلس شورای اسلامی و برگزاری راهپیمایی ۲۲ بهمن به "پنهانکاری" و "عدم شفافیت در اطلاع‌رسانی" در زمینه شیوع ویروس کرونا متهم کردند.

• کرونا در ایران؛ رنج مردم و آزمون نظام

  آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در آغاز مقامات آمریکایی را متهم کرد که در "تولید ویروس کرونا" نقش داشته‌ و گفت: «شما متهمید که خودتان این ویروس را تولید کردید.» با اوج گرفتن کرونا او چندین ماه به قرنطینه رفت، دیدارهای حضور‌ی‌اش لغو شد و حتی تنهایی عزاداری کرد.

• کرونا در ایران؛ رنج مردم و آزمون نظام

  در چند ماه نخست، کیانوش جهانپور، سخنگوی وزارت بهداشت هر روز آماری از تعداد مبتلایان به ویروس کرونا و افرادی که بر اثر بیماری کووید ۱۹ درگذشتند را اعلام می‌کرد. بسیاری این آمارهای رسمی را باور ندارند و تعداد قربانیان را بسیار بیشتر می‌دانند.

• کرونا در ایران؛ رنج مردم و آزمون نظام

  "طب اسلامی" برای مداوای کرونا پیشنهاد استعمال "روغن بنفشه" را مطرح کرد.

• کرونا در ایران؛ رنج مردم و آزمون نظام

  سردار سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران از "دستگاه هوشمند کرونایاب" رونمایی کرد.

• کرونا در ایران؛ رنج مردم و آزمون نظام

  برای نخستین بار یک ویروس باعث تعطیلی مراکز مذهبی و برگزاری نمازهای جمعه شد.

• کرونا در ایران؛ رنج مردم و آزمون نظام

  دولت در زمینه برگزاری مراسم محرم دستورالعملی صادر کرد. مطابق تصویرها و ویدئوهایی که در فضای مجازی منتشر شد، در مراسم مذهبی در موارد زیادی توصیه‌های بهداشتی به درستی رعایت نشدند.

• کرونا در ایران؛ رنج مردم و آزمون نظام

  تعطیلی‌های ایام کرونا به مسافرت‌های وسیع مردم و انتقال ویروس از استانی به استانی دیگر انجامید.

• کرونا در ایران؛ رنج مردم و آزمون نظام

  کرونا به تعطیلی مدارس و آموزش آنلاین برای کودکان از طریق شبکه "شاد" انجامید. در بخش‌هایی از ایران دسترسی کودکان به آموزش به دلیل نداشتن تلفن همراه و اینترنت با اختلال روبرو شد.

• کرونا در ایران؛ رنج مردم و آزمون نظام

  در حالی که حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران مدعی شد "حتی کشورهای دوست هم هنگام کرونا به کمک ایران نیامدند" اما کمک‌های بین‌المللی از سوی کشورهایی چون چین، سوئیس، اتحادیه اروپا و حتی سازمان یونیسف (عکس) راهی ایران شدند. تنها یونیسف ۸ تن از اسفند گذشته تجهیزات برای کمک به کادر درمان به ایران ارسال کرده است.

• کرونا در ایران؛ رنج مردم و آزمون نظام

  موج‌های پی‌درپی کرونا ظرفیت بیمارستان‌ها را به چالش کشید و کادر درمانی ایران را ماه‌های طولانی به نبردی شبانه‌روزی درگیر کرد. کرونا از میان کادر درمانی نیز قربانیان بسیاری گرفت.

• کرونا در ایران؛ رنج مردم و آزمون نظام

  سردخانه‌ها و گورستان‌های ایران روزانه پذیرای درگذشتگان بسیاری شدند.

• کرونا در ایران؛ رنج مردم و آزمون نظام

  بر اساس مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا از روز ۲۰ آبان واحدهای صنفی (غیر ضروری) از ساعت ۱۸ تعطیل اعلام شدند. در این ساعت تهران با ترافیک سنگین و مترو مملو از جمعیت شد.

• کرونا در ایران؛ رنج مردم و آزمون نظام

  پس از افزایش شمار فوتی‌های مبتلا به ویروس کرونا سرانجام ستاد ملی مبارزه با کرونا تصمیم به اعمال محدودیت‌های کرونایی در ۱۵۰ شهر و کلانشهر ایران گرفت.

  نویسنده: محمود صالحی