ارزیابی سفر رئیس مجلس به مسکو

در این رابطه توجه به نکات زیر می‌تواند موجب داوری منصفانه نسبت به اهداف و دستاوردهای سفر باشد.

۱- سفر آقای قالیباف به دعوت رسمی آقای ویچیسلاو والودین، رئیس دومای روسیه و باهدف تقویت همکاری‌های پارلمانی به‌عنوان پشتوانه مناسبات رسمی دو کشور، برنامه‌ریزی‌شده بود. آقای قالیباف در این سفر علاوه بر رئیس مجلس دوما با رئیس شورای فدراسیون روسیه (مجلس سنا) و دبیر شورای امنیت فدراسیون روسیه دیدار کرد. این دیدارها کاملاً منطبق با موازین و پروتکل‌های رسمی بود و در فضائی صمیمی و محترمانه انجام شد. گفتگوهای انجام‌شده نیز طیف گسترده‌ای از موضوعات موردعلاقه در حوزه‌های مناسبات دوجانبه، چندجانبه و تحولات منطقه و جهان را شامل می‌شد. معمولاً سفر روسای مجلس به‌عنوان نمایندگان مردم، پشتوانه مناسبات رسمی کشورها بوده و در این سفر هم پشتیبانی مجالس دو کشور از توسعه و تحکیم روابط تهران – مسکو، بارز و روشن بود. در این گفتگوها بر ضرورت تدوین و تنظیم نقشه راه که شایسته روابط راهبردی باشد در عرصه‌های مختلف تأکید شد. برگزاری کمیسیون عالی مشترک پارلمانی ایران و روسیه، حضور دبیر کل اتحادیه اقتصادی اوراسیا در محل اقامت رئیس مجلس شورای اسلامی، گفتگو پیرامون راه‌های گسترش همکاری‌های ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا و دیدار جمعی از تجار و بازرگانان روسی و ایرانی با آقای قالیباف، نشانگر اراده طرفین برای پیشرفت روابط اقتصادی دو کشور بود.

۲- ارسال پیام مقام معظم رهبری برای آقای پوتین بر اهمیت این سفر پارلمانی افزود و نشانگر توجه ویژه رهبر انقلاب به مناسبات راهبردی دو کشور بود. به دلیل ضرورت اجرای پروتکل‌های کرونایی و غیرقابل‌پذیرش برای طرف ایرانی، قرار نبود پیام توسط رئیس مجلس شورای اسلامی به آقای پوتین تسلیم شود. آقای والودین به عنوان نماینده ویژه پوتین، پیام را دریافت کرد و ساعتی بعد هیات ایرانی از خواندن نامه توسط رئیس جمهور روسیه مطلع شد. لذا عدم ملاقات آقایان قالیباف و پوتین، اهمیت پیام مهم رهبر انقلاب و توجه خاص ایشان به تقویت روابط فی‌مابین را کاهش نمی‌دهد. این‌که پیام‌های ارسالی برای رهبران کشورها، به نمایندگان آنان تسلیم شود نیز امری متعارف و دارای سابقه در عرصه روابط خارجی بوده است.

۳- روابط ایران و روسیه در پنج قرن اخیر دارای فراز و نشیب‌های زیاد بوده اما پس از فروپاشی شوروی و تقویت تمایل کشورها به همکاری‌های منطقه‌ای و مقابله با یک‌جانبه‌گرایی، مناسبات جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه، بر احترام متقابل و در چارچوب تأمین منافع ملت‌های دو کشور استوار شده است. همکاری در حوزه‌های امنیتی و دفاعی و مبارزه با تروریسم بخصوص در سوریه و عراق و افغانستان یکی از ابعاد این تعاملات است. توسعه همکاری‌های اقتصادی با توجه به تحمیل تحریم‌های ظالمانه بر دو کشور، اهمیت مناسبات فی‌مابین را مضاعف ساخته است. همکاری های اقتصادی بین ایران و روسیه در حوزه‌های اقتصادی می‌تواند به مقاوم سازی اقتصاد و کاهش فشارها علیه دو کشور بیانجامد. مضاف بر اینکه چین و روسیه تاکنون در مجامع بین المللی نظیر شورای امنیت سازمان ملل متحد در مقابل سیاست های آمریکا نسبت به جمهوری اسلامی ایران ایستاده و از ایران حمایت کرده اند. گسترش روابط ایران و روسیه نه‌فقط به نفع دو کشور بوده، بلکه عامل مهمی در امنیت، ثبات و توسعه مناطقی چون غرب آسیا، قفقاز و آسیای مرکزی به شمار می‌رود. در این میان تداوم و توسعه همکاری پارلمانی و تقویت ارتباطات مجالس، قطعاً مقوم مناسبات رسمی خواهد بود.

۴- برخی از اهل‌قلم و رسانه در خارج از کشور، تقویت روابط تهران و مسکو را مغایر با منافع غرب دانسته و به بهانه‌های مختلف ازجمله حواشی سفر رئیس مجلس به مسکو، قصد اخلال در این روابط را داشتند. این قبیل اظهارنظرها ارزش پاسخ گوئی ندارند، اما به افراد بعضاً دلسوزی که در داخل کشور همین خط را دنبال می‌کنند باید گفت که‌ترمیم روابط ایران با غرب با تغییر رویکرد سلطه‌جویانه و خصمانه آنان نسبت به ملت ایران قابل‌بررسی خواهد بود نه با تضعیف روابط کشورمان با روسیه، چین، هند، همسایگان. تقویت سیاست نگاه به شرق ایران یک اقدام اصولی و عقلائی است که در دستور کار قرار دارد و می‌تواند موجب تقویت جایگاه ایران در روابط خارجی باشد.

۵- در مجموع می‌توان گفت سفر رئیس مجلس شورای اسلامی به مسکو یک اقدام سازنده و به‌موقع در دوره پساترامپ بود که ارسال پیام مهم رهبر معظم انقلاب بر اهمیت آن افزود. پیگیری توافقات این سفر موجب تقویت روابط ایران و روسیه خواهد شد و نقاط ضعف آن بخصوص در بخش اطلاع‌رسانی نیز می‌تواند برای سفرهای آینده، مرتفع شده و موردتوجه برنامه ریزان در مجلس شورای اسلامی و دستگاه دیپلماسی قرار گیرد.

در عین حال انتظار است سفیر کشورمان در روسیه به‌عنوان یک فرد مطلع و نماینده نظام، در مصاحبه‌های خود با تشریح ابعاد مهم و دستاوردهای سفر، ملت ایران و صاحب‌نظران را در جریان واقعیت‌های امر قرار دهد.