میزورام، ایالتی که شبیه هیچ جای دیگر هند نیست

میزورام، ایالتی که شبیه هیچ جای دیگر هند نیست

• زینارا راسنایاک
• بی‌بی‌سی

۳ ساعت پیش

منبع تصویر، Wildlife/Alamy

در میزورام در شمال شرقی هند، هماهنگی و پایداری جامعه به جای ثروت اقتصادی از مهم‌ترین ارزش‌های زندگی به شمار می‌رود.

تنها اطلاعات من در باره قله ریک، واقع در ایالت میزورام در شمال شرق هند، این بود که این کوه مشرف به تپه‌ها و دشت‌های بنگلادش است. ولی وقتی ماه اکتبر گذشته پس از یک ساعت بالا رفتن از کوه و گذشتن از جنگل پوشیده از خزه و هوای مه آلود به قله کوه ریک رسیدم، چیزی جز یک پرده سفید در مقابل چشمانم ندیدم. راننده‌ام که نومیدی من را احساس کرده بود گفت: "متاسفم، هوا امروز خیلی بد است."

پس از آن راهمان را ادامه دادیم و به نواحی سرسبز روستانشین میزورام رسیدیم. هر بار که اتومبیل ما داخل یک گودال می‌افتاد، راننده به خاطر وضعیت بد جاده‌ها از من عذرخواهی می‌کرد. وقتی در طول جاده‌های باریک حرکت می‌کردیم تمام خودروها به همدیگر راه می‌دادند و راننده‌ها از هم تشکر می‌کردند.

• چرا سیاست سه زبانه کردن هند باعث تنش شده؟
• ۱۰ نکته درباره هند

اولین برداشت من از میزورام این بود که برای ساکنان این ایالت سلامت و رفاه دیگران اهمیت دارد.

منبع تصویر، Balaji Srinivasan/Alamy

در جریان صحبت با راننده‌ام این برداشت من تقویت شد. او برای من شرح داد که چگونه کیف پول گمشده یا پول نقدی که در کنار ماشین‌های خودپرداز فراموش شده، سرانجام به صاحبش برگردانده می‌شود: هر کسی که بعدا از ماشین‌های خودپرداز استفاده می‌کند عکس مشخصات را به گروه‌های ما در واتساپ می‌فرستد و ما صاحبش را پیدا کرده و پول یا کیفش را به او برمی‌گردانیم."

در مدت یک ماهی که در میزورام بودم به خانه‌های زیادی رفتم وپس از صرف شام و در حال نوشیدن چای با میزبانان خود گپ زدم و به تدریج با شیوه زندگی مردم این ایالت که میزو خوانده می‌شوند، آشنا شدم. این شیوه زندگی، منحصر به فرد است و کُد رفتار میزوها خوانده می‌شود.

گولان نولاک، مدیر برنامه سازمانی که هدفش پیشبرد توسعه پایدار برای هندی های ساکن منطقه هیمالیا است می گوید: "اصل اساسی شیوه زندگی مردم این منطقه یا کد رفتار، این است که باید صادق و مهربان بود و به دیگران کمک کرد. ولی در ابعاد وسیع‌تر این اصل یعنی عدم خودخواهی و مقدم دانستن جامعه بر خود شخص."

میزورام، مانند هفت ایالت دیگر هند بخشی از منطقه شمال شرق هند است که درست از کوه‌های پوشیده از برف هیمالیا در جنوب تبت شروع شده و تا دشت‌های سرسبز بنگلادش ادامه می‌یابد و از شرق با جنگل‌های میانمار هم مرز است. گفته می‌شود ساکنان میزورام که میزوها خوانده می‌شوند، به دنبال یک رشته مهاجرت‌های تاریخی از چین و میانمار عبور کرده و حدود قرن ۱۶ تا ۱۸ در این ناحیه مستقر شدند. آنها دارای جوامعی بودند که کاملا به هم پیوسته بودند و ارتباط نزدیک داشتند.

میزوها، قبل از دوره استعماری بریتانیا در قرن ۱۹ خط نداشتند. در نتیجه بیشتر تاریخ آنها به صورت رمز و معماست. گولان نولاک می‌گوید مشکل است بتوان سرآغاز تاریخ میزوها را ردیابی کرد ولی برای یک مدت طولانی مجموعه قوانین عملی در جامعه آنها وجود داشته.

منبع تصویر، Azassk/Getty Images

در دهکده‌های دورافتاده میزوها اصول اخلاق اجتماعی مانند کد رفتار رعایت می‌شد. آنها معتقدند دلیل این که هنوز به این اصول در میزورام احترام گذاشته می‌شود این است که برخلاف سایر ایالات هند، میزورام عمدتا یک پارچه و متجانس باقی مانده. با جمعیتی که کمی بیش از یک میلیون نفراست، میزورام دومین ایالت کم جمعیت هند محسوب می‌شود و در مقایسه با سایر ایالات هند تقریبا یک کشور متفاوت به نظر می‌آید.

میزورام در دوره حکومت استعماری بریتانیا، بخشی از ایالت آسام بود و در سال ۱۹۸۷ یعنی چهار دهه پس از استقلال هند یک ایالت جداگانه این کشور شناخته شد. هنگامی که مستعمره بریتانیا بود، استعمارگران بریتانیایی مقرراتی را در میزورام پیاده کردند که بر اساس آن برای ورود کسانی که به افراد قبیله نشین میزورام تعلق نداشتند، محدودیت‌هایی در نظر گرفته شده بود.

استدلال بریتانیایی‌ها این بود که این مقررات به حفاظت از فرهنگ و حقوق مردم قبیله نشین کمک می‌کند ولی متعاقبا این مقررات به بریتانیایی‌ها در فعالیت‌های بازرگانی کمک کرد تا مانع داد و ستد مردم سایر مناطق هند با میزورام شوند. این مقررات که تا به امروز اجرا می‌شود به این معنی است که هر شهروند هندی که اهل میزورام نیست باید برای ورود به این ایالت و تحصیل و کار اجازه بگیرد و به این ترتیب هجوم گردشگران نیز محدود می‌شود- دلیلی برای این که چرا میزورام یک جامعه نسبتا منزوی باقی مانده‌است.

زبان مادری حدود ۴۴درصد هندی‌ها زبان هندی است ولی در میزورام از این زبان خبری نیست و زبان میزو و زبان انگلیسی زبان رسمی است. میزوها قبل از دوره استعماری به وجود ارواج اعتقاد داشتند ولی در دوره استعماری بیشتر آنها توسط مبلغین مذهبی ولز به مسیحیت گرویدند و اکنون حدود ۹۰درصد آنان مسیحی هستند.

علیرغم این که میزورام از لحاظ تاریخی و مرزهای جغرافیایی بخشی از هند است، ارزش‌های فرهنگ اجتماعی منطقه باسایر ایالات شمال شرق هند و نیز بقیه کشور تفاوت دارد. به همین جهت حس میزو بودن و لزوم محافظت از ارزش‌ها و شیوه زندگی آنها بسیار قوی است.

روث لالرمروتی، استادیار دانشگاه میزورام که ادبیات میزو را تدریس می‌کند، به من گفت ارزش‌های متمایز میزو از یک نسل به نسل بعدی منتقل شده‌است. مادرها به دخترانشان این ارزش‌ها را می آموزند و مردان مجرد میزو طبق یک رسم سنتی در یک خانه با هم زندگی می‌کنند و یاد می‌گیرند که چطور بخاطر منافع کل جامعه فداکاری کنند.

ولی در دورانی که هند مستعمره بریتانیا بود کد رفتار، ناپدید شد و میزوها متوجه شدند برای حفظ رسوم و ارزش‌هایشان به یک نهاد احتیاج دارند. از این رو در سال ۱۹۳۵انجمن لوشای جوان، تاسیس شد که بعدا به انجمن میزوی جوان تغییر نام داد. از آن موقع بیش از ۸۰۰ شاخه این انجمن در سراسر میزورام به وجود آمده که به عنوان بزرگترین سازمان غیرانتفاعی این ایالت فعالیت می‌کند و هدفش تشویق مردم به پیروی از کد رفتار است.

لوسامنگا، کارشناس فرهنگ میزو در دانشگاه بیرمنگام، در پایان نامه دکترای خود به این موضوع اشاره کرده که کد رفتار، اساس و پایه جامعه اشتراکی میزو است؛ تصمیم‌ها با اتفاق نظر گرفته می‌شود و مردم به جای توجه به ثروت اقتصادی، به همدلی و پایداری جامعه فکر می‌کنند و آن را اهداف اصلی توسعه می‌دانند.

منبع تصویر، Michael Runkel/Alamy

در جریان بروز قحطی در میزورام در سال های ۱۹۵۸ تا ۱۹۶۰، یک چنین روحیه‌ای نقش مهمی بازی کرد. در آن موقع میزورام از دولت هند کمکی دریافت نکرده بود و ساکنان منطقه برای زنده ماندن سایرین، آنچه را که داشتند تقسیم می‌کردند.

خصیصه کمک به دیگران منحصر به مواقع بحران نیست. لالرمروتی، در اشاره به مراسم ازدواج، جشن در روستاها و فستیوال‌های مذهبی می‌گوید مردم در موارد خوشی هم به یکدیگر کمک می‌کنند و اگر قرار است یک ازدواج صورت بگیرد، همسایگان می‌پرسند چه کمکی می‌توانند بکنند، آنها غذا را آماده می‌کنند و محل برگزاری مراسم را تزیین می‌کنند.

منبع تصویر، Zinara Rathnayake

موقعی که ساعت‌ها با دوچرخه در آیزال، پایتخت میزورام می‌گشتم، به معنی حرف‌های لالرمروتی، پی بردم. در حالی که منظره صحنه‌های شلوغی ترافیک و راه‌بندان و بوق ممتد اتومبیل‌ها در بیشتر شهرهای هند دیده می‌شود، در جاده‌های تنگ و باریک آیزال دوچرخه‌ها، اتومبیل‌ها و اتوبوس‌ها بدون این که از بقیه سبقت بگیرند در خط خودشان باقی می‌ماندند. آیزال تنها شهر هند است که صدای بوق ممتد شنیده نمی‌شود. چند سال پیش در این شهر سیاست غیررسمی ممنوعیت بوق زدن به اجرا درآمد. نولاک می‌گوید مردم جمع شدند و تصمیم گرفتند شهر باید بدون سر و صدا باشد.

در حالی که کد رفتار، به عنوان اصل اساسی جامعه میزو رعایت می‌شود، نه به صورت قانون درآمده و نه رعایت آن اجباری است. نولاک می‌گوید کد رفتار یک قانون مدون نیست ولی کاملا رعایت می‌شود و بخشی از هویت میزو است: "اگر شما در جاده از کسی سبقت بگیرید دیگران از شما خواهند پرسید که آیا شما میزو هستید."

در حالی که مردم بیشتر به سوی شیوه زندگی شهری می‌رفتند، به دلیل ماهیت تلویحی و عدم صراحت کد رفتار، بسیاری از میزوهایی که سن بیشتری داشتند فکر می‌کردند کد رفتار در حال از بین رفتن است. ولی لالرمروتی می‌گوید مشاهدات او نشان می‌دهد که در جامعه میزو این روحیه کاملا وجود دارد: "وقتی شیوه زندگی عوض می‌شود، نحوه اجرای کد رفتار نیز تغییر می‌کند، چون مردم دیگر وقت ندارند دو هفته در یک مراسم خاکسپاری شرکت کنند. ولی کد رفتار کاملا وجود دارد و اپیدمی کووید-۱۹ آن را ثابت کرده."

منبع تصویر، Michael Knitl/Alamy

ماه آوریل در وقت قرنطینه در هند، یک شهروند میزورام جسد دوستش را بیش از سه هزار کیلومتر با آمبولانس حمل کرد. لالرمروتی می‌گوید در جریان اپیدمی کرونا جوانان میزو به صورت داوطلب در خط مقدم کار می‌کنند و اعضای گروه ضربت سلامت خودشان را به خطر می‌اندازند.

"آنها وقت، سلامت و بعضی اوقات پول خود را فدا می‌کردند و در مقابل هیچ انتظاری نداشتند"

او مانند بسیاری از والدین میزو فرزندانش را با ارزش‌های میزو آشنا می‌کند و معتقد است جوانان میزو همان راه اجدادشان یعنی از خودگذشتگی و شجاعت را دنبال می‌کنند. او می‌گوید وقتی شخص برای رفاه یک جامعه کار می‌کند و جامعه را مقدم بر خودش می‌داند، کسی می‌شود که مطابق کد رفتار عمل می‌کند و این مهم‌ترین افتخار در جامعه میزو است.

نولاک و سایر کسانی که در میزورام هستند معتقدند که کد رفتار یک مفهوم اجتماعی زیباست. نولاک می‌گوید: "من به دوستانم در سایر نقاط هند می‌گویم میزورام مسحورکننده‌ترین ایالت هند است زیرا در آنجا مردم به شدت از تقلید آنچه در هند می‌گذرد، خودداری می‌کنند. آنها به ارزش‌های خودشان (مانند کُد رفتار) وفادارند و به همین جهت میزو، باقی مانده‌اند."

• خبرهای بیشتر را در کانال تلگرام بی‌‌بی‌سی فارسی دنبال کنید