کارلوس منم، سیاستمدار جنجالی آرژانتین، در ۹۰ سالگی درگذشت

کارلوس منم، سیاستمدار بلندپایه آرژانتین، که بمب‌گذاری‌های مرگبار علیه سفارت اسرائیل و مرکز همیاری یهودیان این کشور در زمان ریاست‌جمهوری او روی داد، در سن ۹۰ سالگی درگذشت.

آلبرتو فرناندز، رئیس‌جمهوری آرژانتین، روز یک‌شنبه ۲۶ بهمن خبر مرگ کارلوس منم را که در هفته‌های گذشته بیمار بود، تایید کرد.

آقای منم که فرزند یک خانواده مهاجر اهل سوریه با نام عربی «منعم» بود، سال‌های زیادی از دوران فعالیت سیاسی خود را با اتهاماتی سپری کرد که مناسبات او با حکومت‌های سوریه و جمهوری اسلامی ایران را به چالش کشیده بود.

او متهم بود که تدابیر امنیتی کافی را برای جلوگیری از انفجار سفارت اسرائیل در بوئنوس آیرس در رویداد سال ۱۹۹۲ به عمل نیاورده بود و در بمب‌گذاری پُرتلفات سال ۱۹۹۴ در مرکز همیاری یهودیان آرژانتین، حقایق را لاپوشانی کرده است.

با وجود آن‌که دو دهه و نیم پس از آن رویدادها، دادگاه آرژانتین کارلوس منم را از اتهامات سرپوش نهادن بر حقایق پرونده انفجار ساختمان «آمیا» تبرئه کرد، اما او در بخشی از افکار عمومی کشورش همچنان مظنون شناخته می‌شد.

سیاستمدار بلندپایه آرژانتین در زمان تبرئه در دادگاه ۸۸ سال داشت و مدعی بود که «هرگز دستوری برای توقف تحقیقات درباره آن انفجار صادر نکرده است».

رسانه‌های آرژانتین و روزنامه‌های بین‌المللی در آن زمان از جمله با اشاره به تبار سوری کارلوس منم، او را متهم کردند که میلیون‌ها دلار پول از ایران دریافت کرده تا روند پرونده تحقیقات از افراد مرتبط با بمبگذاری مرکز «آمیا» را منحرف کند.

بیشتر در این باره:

ماجرای آمیا و پرونده‌ای که بسته نمی‌شود

در آن زمان از ارتباطات پشت پرده میان او با دولت وقت جمهوری اسلامی ایران سخن می‌رفت زیرا شماری از مظنونین آن رویداد که «وخیم‌ترین عملیات تروریستی» صورت گرفته در خاک آرژانتین بود، از مقامات رسمی جمهوری اسلامی بودند.

رسانه‌های بین‌المللی نیز گزارش‌هایی منتشر کردند مبنی‌بر این‌که کارلوس منم پول‌های دریافتی را به حساب دخترش در کشورهای دیگر واریز کرده بود؛ در این اتهامات همواره سبک زندگی پُر زرق‌وبرق و علاقه رئیس‌جمهوری و فرزندانش به تجملات، به عنوان یکی از انگیزه‌های «دریافت رشوه» عنوان می‌شد؛ امری که کارلوس منم، خانواده و حامیانش همواره رد می‌کردند.

انفجار سفارت اسرائیل ۲۹ کشته برجای گذاشت که اکثر آن‌ها اتباع آرژانتین بودند. در انفجار مهیب مرکز «آمیا» نیز ۸۵ نفر کشته و ۳۰۰ تن زخمی شدند و ساختمان هفت طبقه مرکز ارتباطات یهودیان با اسرائیل ویران شد.

انفجار «آمیا» و ارتباط آن با جمهوری اسلامی، همچنان یکی از مهم‌ترین پرونده‌های گشوده در افکار عمومی آرژانتین است.

عفو نظامیان کودتاچی

انتقادهای داخلی و بین‌المللی از کارلوس منم در زمان ریاست‌جمهوری‌اش طیف وسیع دیگری از مسائل را در برمی‌گرفت که مهم‌ترین آن، عفو نظامیان کودتاچی بود که عامل ناپدید شدن شمار زیادی از مردم کشورش در سال‌های ۱۹۷۶ تا ۱۹۸۳ بودند.

ده‌ها هزار تن از مردم آرژانتین، به‌ویژه جوانان دانشجو و فعالان سیاسی، در نتیجه کودتای ارتش در سال ۱۹۷۶ ناپدید شدند و هرگز ردپایی از آن‌ها بدست نیامد. تصور عمومی بر این بود که آن‌ها قتل عام شده‌اند.

با وجود این، کارلوس منم عفو نظامیان محکوم به حبس ابد را با لزوم کوشش برای «آشتی ملی» توجیه می‌کرد.

کارلوس منم در سال ۱۹۸۹ روی کار آمد و در اقدامی جنجال‌برانگیز، مناسبات کشورش با بریتانیا را از سر گرفت. روابط آرژانتین و بریتانیا در پی جنگ ۷۴ روزه سال ۱۹۸۲ بر سر جزایر فالکلند تیره‌وتار شده بود.

این سیاستمدار که به نمایندگی از حزب حامی پرونیست‌ها بر کرسی ریاست‌جمهوری تکیه زده بود، آرژانتین را از جنبش عدم تعهد که ساختار جنگ سرد محسوب می‌شد، خارج کرد و دست دوستی به سوی واشینگتن دراز کرد.

دوران ریاست‌جمهوری کارلوس منم در این کشور مهم آمریکای لاتین با جنگ متفقین در کویت برای آزاد کردن آن از سلطه ارتش صدام حسین نیز همراه بود؛ به دستور او سربازان آرژانتین در آن نبرد موسوم به «توفان صحرا» شرکت کردند.

کارلوس منم همچنین نظامیان کشورش را به عنوان نگهبانان صلح وابسته به سازمان ملل متحد، پس از زیر و رو شدن اوضاع سیاسی در هائیتی و یوگسلاوی پیشین، به این دو بخش از جهان اعزام کرد.

او در خاطره جمعی بسیاری از مردم آرژانتین به عنوان رهبری شناخته می‌شود که دوران طولانی هرج‌ومرج اقتصادی دهه‌های هفتاد و هشتاد قرن بیستم را سامان داد و کشورش در سال‌های رهبری او با خروج از بحران ابرتورم پنج هزار درصدی و تک رقمی کردن تورم، به رشد اقتصادی و شکوفایی قابل قبولی دست یافت.

کارلوس منم در آن زمان با تکیه بر برنامه‌های بلندپروازانه وزیر اقتصادش، توانست رشد قیمت‌ها را کنترل و نرخ بهره را حذف کند.

او همچنین توانست شرکت مخابرات دولتی، شرکت‌های هواپیمایی و کارخانه‌های تولید فولاد را که در آن زمان بزرگ‌ترین مجتمع فولادی در آمریکای لاتین بود، خصوصی‌سازی کند و ورود سرمایه خارجی به آرژانتین را تسهیل کرد.

اقدامات اقتصادی کارلوس منم با خشم اتحادیه‌های پرقدرت کارگری آرژانتین روبه‌رو شد که شاهد رشد بیکاری، نابرابری اقتصادی و افزایش بدهی خارجی بودند اما ظاهرا او توانست با تثبیت شرایط اقتصادی، وضع کلی کشورش را بهبود بخشد.

کارلوس منم بعد از دوران ده ساله ریاست‌جمهوری‌اش که تا سال ۱۹۹۹ طول کشید، به عنوان نماینده استان لاریوخا وارد مجلس سنا شد و این کرسی را با وجود جنجال‌های نه چندان کم، برای یک دوره طولانی حفظ کرد.

او یک دوره هفت ساله محکومیت به خاطر معاملات اسلحه داشت.

خانواده مسلمان «منعم» از منطقه «یبرود» به آرژانتین مهاجرت کرده بودند. از آن‌جا که تا سال ۱۹۹۴ قانون اساسی این کشور تنها به مسیحیان کاتولیک امکان می‌داد، نامزد ریاست‌جمهوری شوند، او مذهب خود را از اسلام به مسیحیت تغییر داد اما مناسبات دوستانه‌اش را با سوریه حفظ کرد.

همسرش، فاطمه، زاده سوریه و مسلمان بود و دین خود را حفظ کرد. آن‌ها در سال ۱۹۹۱، سه سال بعد از به قدرت رسیدن کارلوس منم، تصمیم به جدایی گرفتند.

کارلوس منم پس از آن در سال ۲۰۰۱ با زنی که ۳۵ سال از خودش جوان‌تر بود، ازدواج کرد.