اسلام‌قلعه، گمرکی که طعمه فساد شد

 آتش‌سوزی مهیب روز شنبه در معبر ترانزیتی اسلام‌قلعه-دوغارون هنوز به صورت کامل مهار نشده است و بخشی از مشتقات نفتی هنوز در حال سوختن هستند.  

انفجار در حوالی ظهر روز شنبه ۲۵ بهمن‌ماه رخ داد و کامیون‌های حمل سوخت و مشتقات نفت و گاز در بخش پارکینگ موتوری افغانستان طعمه حریق شدند. شدت انفجار بسیار زیاد بود و آمار کامیون‌های منفجر شده نیز متفاوت است.

مقام‌های افغانستان اعلام کرده‌اند که ۱۵ درصد از کامیون‌ها سوخته‌اند ولی از بیان تعداد دقیق این کامیون‌ها خودداری کرده‌اند. در مقابل مقام‌های ایرانی گفته‌اند که دست‌کم هزار کامیون در این انفجار از بین رفته است.

برآورد میزان خسارت نیز نادقیق و متناقض است. ناظران و مقام‌های رسمی میزان خسارات را قابل توجه و زیاد می‌دانند ولی هنوز نمی‌توان رقم قطعی آن را مشخص کرد.

در مورد تلفات انسانی نیز گزارش‌ها چندان دقیق نیست. درحالی که خبر کشته شدن ۷۰ نفر از سوی طرف ایرانی منتشر شده است ولی والی هرات گفته کسی در این انفجارها کشته نشده است.

انفجار چگونه شروع شد؟

هنوز تحقیقات رسمی درباره چگونگی آغاز این آتش‌سوزی به نتیجه نرسیده است. شاهدان عینی روایت می‌کنند که یک کامیون حامل گاز که دچار نشتی بوده دلیل شروع این آتش‌سوزی است. آن‌ها می‌گویند مقام‌های گمرک از نشت گاز مطلع بودند ولی اقدامی نکردند.

انفجار در پارکینگ خودروهای با پلاک افغانستان اتفاق افتاده است. البته شدت انفجار به حدی بود که به پارکینگ‌های مجاور هم سرایت کرد.

آتش چگونه کنترل شد؟

 پس از وقوع انفجار والی هرات از مقام‌های ایران و ناتو خواست به کمک آن‌ها بیایند. ۲۰ ماشین آتش‌نشانی و ۳۰ آتش‌نشان از شهرهای مجاور به این منطقه اعزام شدند و توانستند تا نیمه‌های شب بخش بزرگی از آتش را مهار کنند.

گزارش‌هایی از حضور هلی‌کوپترها و هواپیماهای کوچک اطفای حریق نیز منتشر شده است.

هم‌اکنون موضوع فقدان تجهیزات مناسب برای اطفای حریق در گمرک اسلام‌قلعه به بحث داغ مطبوعات این کشور بدا شده است. باید دید که دولت افغانستان در روزهای آینده که این مرز بسته خواهد بود اقدامی برای افزایش ایمنی آن انجام می‌دهد یا خیر.

چرا این همه کامیون پارک شده بودند؟

این کامیون‌ها تشریفات گمرکی در مرز ایران را انجام داده بودند و به بخش پارکینگ ترخیص در سمت افغانستان وارد شده بودند. روزنامه ۸ صبح چاپ افغانستان در گزارشی از این رویداد نوشته است که مقام‌های گمرکی افغانستان برای دریافت رشوه، روند ترخیص از گمرک را طولانی می‌کنند. هر کامیون با پرداخت ۱۰ تا ۱۵ هزار افغانی می‌تواند بدون نوبت ترخیص شود. بقیه باید ساعت‌ها و روزها منتظر بمانند.

فساد در گمرک افغانستان موضوع جدیدی نیست و در سال‌های گذشته بارها در مورد آن گزارش‌های رسمی و مطبوعاتی منتشر شده است.

حال و با انفجار روز شنبه دولت افغانستان تحت فشار قرار گرفته است تا رویه‌های گمرکی کشور را اصلاح کند.

بعد از انفجار چه شد؟

پس از آغاز آتش‌سوزی، مقام‌های ایرانی با گشودن مرز راه را برای خروج کامیون‌ها از پارکینگ محل حادثه هموار می‌کنند. روزنامه‌های چاپ افغانستان به نقل از شاهدان عینی نوشته‌اند که در مقابل نیروهای نظامی و گمرکی افغانستان با شلیک به سمت لاستیک کامیون‌ها و بستن درب پارکینگ مانع خروج کامیون‌ها شدند و به همین دلیل تعداد زیادی کامیون در آتش سوختند.

غارت کی شروع شد؟

اما این تنها رویداد بعد از آتش‌سوزی نبود. در سمت افغانستان و پس از وقوع انفجارها گروهی از شهروندان به سمت شعب بانک و تاسیسات گمرکی حمله کردند و مقادیری پول و تجهیزات را غارت کردند.

مقام‌های افغانستان از این رویداد ابراز تاسف کرده‌اند. ابعاد این غارت به بانک‌ها و تاسیسات دولتی محدود نبود و بار تعدادی از کامیون‌ها نیز غارت شده است.

در همین زمینه:

افغانستان از دو سال پیش در مبارزه با فساد پیشرفتی نداشته است