اتهام آزار جنسی علیه پژوهشگر دوتابعیتی که جسورانه از ایران گریخت

کامیل احمدی سال‌ها در ایران مشغول پژوهش در مورد اقشار آسیب‌پذیر و فقیر جامعه بود. مطالعات انسان‌شناسانه او در زمینه ازدواج کودکان، گرایش‌های جنسیتی، اقلیت‌های قومی و سکوت حکومت در مورد تداوم ختنه زنان در ایران ستایش فراوانی برانگیخت.

آقای احمدی از جمله شهروندان دو تابعیتی است که از سوی حکومت ایران و براساس اتهاماتی مشکوک به جاسوسی برای غرب متهم شده‌اند. ولی او در روزهايی که به قيد وثيقه آزاد بود در یک اقدام جسورانه در نواحی کوهستانی شمال غربی کشور با پای پیاده از مرز ایران خارج شد. خروج او از ایران و ورودش به بریتانیا پوشش خبری گسترده‌ای پیدا کرد.

ولی اظهارات شخصی سه زن که با رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی گفت‌وگو کرده و به دلیل نگرانی از امنیت خود حاضر نشدند نامشان برملا شود، حاکی از آن است که ماجرای کامیل احمدی ممکن است زوایای تاریکی نیز داشته باشد، از جمله تعرض جنسی و سایر رفتارهایی که آزار جنسی علیه زنان تلقی می‌شوند.

کامیل احمدی متولد ایران و تحصیلکرده بریتانیاست.

دو مورد از این زنان او را به تعرض جنسی که چندین سال پیش روی داده متهم می‌کنند و حدس می‌زنند که او در یکی از این موارد از مواد مخدر استفاده کرده است. زن سوم می‌گوید آقای احمدی يک روز در منزلش برهنه از حمام خارج شد و از او خواست تا او را لمس و نوازش کند.

آقای احمدی در پاسخ به ایمیل رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی در خصوص این اتهامات، درخواست کرد که برای دفاع از خود نام این زنان در اختیار او قرار بگیرد. او در عین حال توافق کرد که از طریق اسکاپ مصاحبه کند، ولی بعداً از طریق ایمیل خبر داد که ترجیح می‌دهد ابتدا مشورت حقوقی بگیرد.

آقای احمدی در گذشته چندین مورد از اتهام آزار جنسی را تکذیب کرده است.

بیشتر در این باره:

کامیل احمدی،‌ پژوهشگر ایرانی-بریتانیایی، از خروج اجباری خود از ایران خبر داد

او روز ۱۲فوریه (۲۲ بهمن) در روزنامه گاردین که گزارشی در مورد اتهامات جنسی علیه او را چاپ کرده بود، این ادعاها را «افترا زنی عامدانه و بی‌اساس ولی درعین حال بسیار تعمدی و سازمان‌یافته چه در سطح حکومتی و چه در سطح شخصی» توصیف کرد.

او افزود: «برخی از جنسیت خود برای تضعیف پژوهش‌های آکادمیک و موقعیت شخصی من استفاده می‌کنند و برای رسیدن به قدرت در زندگی من مانع ایجاد می‌کنند.»

رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی هویت افرادی که این اتهامات را مطرح کرده‌اند می‌داند، ولی قصد معرفی آنها را ندارد چون آنها طبق قوانین اسلامی حاکم بر ایران در زمینه روابط جنسی خارج از ازدواج اگر جرم تعرض جنسی اثبات نشود، آنها مجازات خواهند شد.

این زنان درعین حال می‌ترسند که در صورت افشای نام آنها به دلیل این ماجرا نزد خانواده و دوستان سرافکنده شده و حتی طرد شوند.

پژوهشی در مورد آسیب‌پذیران

کامیل احمدی به عنوان پژوهشگر اقشار و افراد آسیب‌پذیر جامعه با تعدادی از زنان که در سنین پایین ختنه شده‌اند و یا زنان همجنسگرا در کشوری که همجنسگرایی را به رسمیت نمی‌شناسد، در تماس نزدیک بوده است.

اتهامات علیه کامیل احمدی اولین بار همزمان با عمومیت یافتن جنبش «من هم» در ایران در ماه اوت ۲۰۲۰ (تابستان امسال) در شبکه‌های اجتماعی مطرح شد.

بسیاری از زنان تجارب خود از تعرض و آزار جنسی و تجاوز را به اشتراک گذاشته و در برخی موارد نام فرد متهم به ارتکاب این جرایم را برملا کردند.

بیشتر در این باره:

روایت‌های تجاوز؛ من هم؟ 

هشت زن تجارب خود از آزار جنسی توسط یک مرد که با حروف اختصاری «ک.آ.» و در برخی موارد با عنوان «آقای ایکس» معرفی می‌شد، در یک حساب کاربری فمینیستی در شبکه توئیتر به نام «بیدار زنی» منتشر کردند.

رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی از طریق منابع خود دریافته که کامیل احمدی هدف این اتهامات بوده است.

آقای احمدی روز دوم سپتامبر در بیانیه‌ای در شبکه‌های اجتماعی به دلیل «اشتباه در کارش و لطمه زدن» به تعدادی به دلیل آنچه که آن را «روش برخورد راحت و دیدگاه متفاوت من در مورد رابطه» توصیف کرد، عذرخواهی کرد.

جزئیات حوادث

هنگام انتشار این اتهامات در شبکه‌های اجتماعی، آقای احمدی به جرم جاسوسی محکوم و منتظر صدور حکم دادگاه بود. حکومت ایران معمولاً از چنین اتهاماتی برای محاکمه و حبس شهروندان دوتابعیتی استفاده می‌کند و بعد از آنها به عنوان برگی در مذاکرات دیپلماتیک و اقتصادی با غرب بهره‌برداری می‌کند.

در ماه سپتامبر کامیل احمدی که به عنوان رئیس یک گروه پژوهشی در مورد وضعیت اجتماعی کودکان کار می‌کرد، از انجمن جامعه‌شناسی اخراج شد. انجمن جامعه‌شناسی ایران گفت هیئت امنای انجمن اتهامات آزار جنسی را که از سوی همکاران زن علیه آقای احمدی مطرح شده، «به دقت بررسی» کرده و «با استناد به شواهد» تصمیم گرفته او را به دلیل «سوء استفاده از قدرت و سوء استفاده از مناسباتی که مبنای آن اعتماد بوده» اخراج کند.

این انجمن افزود: «نتیجه این رفتار، آزار جنسی تعدادی از همکاران (زن) جوان‌تر در پروژه بوده است.»

از زمان فرار مخاطره‌آمیز کامیل احمدی به غرب در اوایل ماه فوریه، رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی با سه تن از همکاران زن او در پروژه‌های پژوهشی مربوط به جنسیت، کار کودکان و مسائل اقلیت‌ها که آقای احمدی را به آزار جنسی متهم کرده‌اند، مصاحبه کرده است.

دو تن از این زنان اتهام تعرض جنسی را با جزئیات تشریح کردند.

زن سوم گفت آقای احمدی او را به منزلش دعوت کرد و تلاش کرد او را قانع کند تا آلت تناسلی او را لمس کند. او افزود آقای احمدی در مدت سه سالی که با یکدیگر همکاری می‌کردند، بارها تلاش کرده او را فریب و یا تحت فشار قرار دهد تا با او رابطه جنسی برقرار کند.

هر سه زن بر حساسیت این موضوعات در جامعه ایران تأکید کردند که در بسیاری از مواردی که تعرض جنسی و حتی تجاوز روی می‌دهد، در نهایت زنان مورد سرزنش قرار گرفته و یا محکوم می‌شوند.

اثبات جرمی نظیر تجاوز جنسی در ایران بسیار دشوار است و قربانیان این جرایم طبق قوانینی که رابطه جنسی خارج از حریم ازدواج را جرم تلقی می‌کند، ممکن است مجازات شوند.

تشابه موارد

مرضیه محبی، وکیل دادگستری در مشهد، به رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی گفت چهار زن که کامیل احمدی را به تعرض جنسی متهم می‌کنند به او مراجعه کرده‌اند. او می‌گوید ادعای این زنان را باور می‌کند ولی با توجه به اینکه چند سال از وقوع این تعرض‌ها گذشته، اثبات آن در دادگاه‌های ایران دشوار است.

خانم محبی افزود: «زنانی که به ما مراجعه کرده‌اند هنوز پیام‌های او در شبکه واتس‌اپ و تلگرام را حفظ کرده‌اند که در آن یا آنها را دعوت کرده و یا تهدید کرده است. ولی این مدارک برای دادگاه‌های ایران کافی نیست.»

فعالان حقوق بشر و حقوق زنان همواره از دشواری اثبات اتهام تجاوز در دادگاه‌های ایران انتقاد می‌کنند که معمولاً شهادت زنان را در صورت عدم همخوانی با شهدات مرد رد می‌کنند.

اگر دادگاه شهادت و شکایت زنان را نپذیرد، طبق قوانین اسلامی زنان شاکی به دلیل برقراری رابطه جنسی خارج از حریم ازدواج محاکمه و مجازات خواهند شد.

بیشتر در این باره:

روایت‌هایی از تجاوز در ایران؛ باید زن باشی تا بدانی...

مرضیه محبی گفت با وجود آنکه زنانی که به او مراجعه کرده‌اند یکدیگر را نمی‌شناسند، توصیف آنها از ماجرا یکسان است: «او قربانیان خود را از میان دختران و زنانی که در زمینه‌های اجتماعی فعال بودند انتخاب می‌کرد و تحت عنوان پروژه‌های تحقیقاتی با آنها ملاقات می‌کرد.»

یکی از زنانی که رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی با او مصاحبه کرده، یک پژوهشگر سرشناس است و می‌گوید حدود ۱۰ سال پیش در جریان یک سفر تحقیقاتی به یکی از نواحی ایران از سوی کامیل احمدی مورد تعرض جنسی قرار گرفته است.

زن دوم که فعال حقوق همجنسگرایان و دگرباشان است، گفت آقای احمدی در سال ۹۵ به او تعرض جنسی کرده است.

هر سه زنی که با رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی مصاحبه کرده‌اند، هنگام وقوع این تعرض‌ها بیست و چند ساله بودند.

روایت همه آنها یکسان بود و گفته‌اند کامیل احمدی آنها را به منزلش در تهران و یا شهرهای دیگر دعوت می‌کرد، و به آنها مشروب الکلی تعارف می‌کرد. یکی از زنان ادعا می‌کند که بدون اطلاع او در قلیان حشیش ریخته بود. او افزود که به حالت سرگیجه دچار شد و قبل از اینکه روی تخت دراز بکشد احساس می کرد که هوش و حواس خود را از دست داده است. به گفته او کامیل احمدی وارد اطاق شد و با وجود اعتراض و مخالفتش او را مورد تعرض جنسی قرار داد.

او در ادامه مصاحبه با رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی گفت که چند روز بعد به دلیل خشم و عصبانیت شدید از آنچه که اتفاق افتاده بود با کامیل احمدی رو در رو برخورد کرد.

یکی دیگر از زنان مدعی شد که هنگام وقوع تعرض جنسی او مقابله نکرد، چون می‌ترسید کامیل احمدی به او آسیب برساند. او افزود: «من مقاومت فیزیکی نکردم. او خیلی مست بود و من با خودم فکر می‌کردم که اگر مرا مجروح کند چطور می‌توانم موضوع را برای والدینم توضیح بدهم.»

ورود جنبش «من هم» به ایران

او اولین زنی بود که ادعای تعرض جنسی از سوی کامیل احمدی را سال گذشته و همزمان با کارزار رسانه‌ای در ایران حول موضوع آزار و تعرض جنسی در حساب توئیتری «بیدار زنی» منتشر کرد. او می‌گوید کامیل احمدی بعداً با او تماس گرفت و تهدید کرد که اگر این پیام را حذف نکند، فعالیت او در زمینه حقوق همجنسگرایان و دگرباشان جنسی را به حکومت اطلاع خواهد داد.

اما انتشار ادعاهای او در مورد تعرض‌های جنسی کامیل احمدی باعث شد که چند زن دیگر که آقای احمدی را به رفتار مشابهی متهم کرده‌اند، پا پیش بگذارند.

یکی از همکاران سابق کامیل احمدی که اکنون ساکن اروپاست، به رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی گفت او طی سال‌های متمادی شاهد رفتار و لحن «غیرحرفه‌ای» و نامتناسب آقای احمدی بوده ولی هیچ موردی از تعرض جنسی ندیده است. او که حاضر نشد نامش در گزارش فاش شود، افزود آقای احمدی با همکاران زن که به دلیل مناسبات حرفه‌ای به او اعتماد داشتند، به دفعات در مورد سکس صحبت می‌کرد. «او خود را به عنوان قهرمانی که به ایران آمده تا زنان ایرانی را نجات دهد جلوه می‌داد. بارها شاهد آن بودم.»

همه زنانی که رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی گفت‌وگو کرده‌اند، از جمله آنهایی که ادعا می‌کنند قربانی تعرض جنسی کامیل احمدی بوده‌اند گفته‌اند از گزارش‌های رسانه‌ای اخیر که آقای احمدی را به دلیل فرارش از ایران نوعی قهرمان توصیف کرده‌اند، به شدت خشمگین هستند.

یکی از مهم‌ترین پژوهش‌های کامیل احمدی در مورد ختنه زنان که حدود پنج سال پیش تکمیل شده نشان می‌دهد که با وجود سکوت نهادهای حکومتی در ایران این سنت به طور گسترده‌ای در برخی از مناطق ایران رواج دارد.

کامیل احمدی متولد نقده، یکی از شهرهای آذربایجان غربی است. او پس از پایان دبیرستان به بریتانیا مهاجرت کرد و در دانشگاه کنت در رشته انسان‌شناسی تحصیل کرده است. این طور گزارش شده که او در سال ۸۹ برای مراقبت از پدر سالخورده‌اش به ایران بازگشته است.

موضوعات پژوهش کامیل احمدی در این سال‌ها مسائل اجتماعی پیچیده و ناهنجاری‌های فرهنگی از جمله کودک‌همسری، تعلقات جنسیتی، وضعیت اقلیت‌های قومی و تحقیقات کم‌سابقه‌ای پيرامون ناتوانی حکومت از متوقف کردن ختنه دختران بوده است.

روحانیون تندرو حاکم بر ایران همیشه فشارهای جامعه بین‌المللی با هدف تساهل بیشتر در این موارد و موضوعات مهم دیگر مثل نحوه برخورد با زنان و لغو مجازات مرگ را رد کرده‌اند.

کامیل احمدی در گذشته ادعا کرده که از سوی سپاه پاسداران به دلیل پژوهش‌های خود و انتشار آن در جامعه دانشگاهی و در میان اعضای مجلس تحت فشار قرار گرفته است.

او در ماه دسامبر به اتهام همکاری با دولت‌های متخاصم به حداقل هشت سال زندان و پرداخت جریمه ۷۲۰ هزار دلاری محکوم شد.

بیشتر در این باره:

کامیل احمدی، پژوهشگر ایرانی-بریتانیایی، به «هشت سال» حبس و جریمه نقدی محکوم شد

او در زندان اوین در سلول انفرادی زندانی بود و پس از مدتی به قید وثیقه آزاد شد. او از این فرصت استفاده کرد و از طریق مناطق کوهستانی شمال غرب ایران به عراق و ترکیه و از آنجا به اروپا رفت.

یکی از زنان که مدعی است قربانی تعرض جنسی کامیل احمدی بوده می‌گوید: «حکمی که دستگاه قضایی ایران علیه او صادر کرده عادلانه نیست، ولی در عین حال مردم باید بدانند که او واقعاً کیست. تعداد زیادی از دانشجویان با او سر و کار داشتند. این دختران حق دارند حقیقت را بدانند.»

يکی ديگر از زنانی که مدعی است قربانی تعرض جنسی کاميل احمدی بوده، به راديو اروپای آزاد/ راديو آزادی گفت: «مهم‌ترين نکته در مورد مردانی مثل او که چنين کارهايی می‌کنند اين است که بفهمند نمی‌توانند از مجازات فرار کنند.»

زينب پيغمبرزاده، کنشگر و دانشجوی مقطع دکترا در بريتانيا می‌گويد اتهامات مربوط به تعرض جنسی توسط کاميل احمدی را در سال ۹۶ شنيده است و متهمان در چنين مواردی بايد پاسخگو شوند.

خانم پيغمبرزاده که سال گذشته طومار درخواست آزادی کاميل احمدی از زندان ايران را امضا کرده بود می‌افزايد: «هيچکس نبايد به خاطر پژوهش زندانی شود. ولی فردی که به ارتکاب تعرض جنسی متهم شده بايد مورد تحقيق قرار بگيرد.»

سوسن طهماسبی، از فعالان سرشناس حقوق زنان نیز می‌گوید کاميل احمدی به خاطر «نقض نابخشودنی اعتماد بين او و افراد و اقشار آسيب‌پذيری که موضوع تحقيقات او بوده‌اند و به دليل ضربه‌ای که (ادعا می‌شود) به پژوهش‌های اجتماعی در ايران زده، بايد پاسخگو باشد.»

نسخه اصلی این گزارش به انگلیسی در وب‌سایت رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی منتشر شده است.