رویارویی رونالدو و طارمی؛ بازیکن 'سر‌به‌هوا' چگونه ستاره لیگ پرتغال شد؟

رویارویی رونالدو و طارمی؛ بازیکن 'سر‌به‌هوا' چگونه ستاره لیگ پرتغال شد؟

• پویا عنایتی
• خبرنگار

۵ ساعت پیش

منبع تصویر، Getty Images

یک شب پیش از پرواز اعضای تیم پرسپولیس به امارات، برای رویارویی با الهلال عربستان در نیمه‌نهایی لیگ قهرمانان آسیا بود که حکم انضباطی فیفا علیه پرسپولیس و مهدی طارمی اعلام شد؛ "محرومیت پرسپولیس از دو پنجره نقل و انتقالات و محرومیت ۴ ماهه طارمی از حضور در بازی‌های رسمی."

انتقادات از رویکرد انضباطی ستاره بوشهری فوتبال ایران، با این اتفاق به اوج خود رسید. تم اصلی انتقادات این بود که "طارمی از ظرفیت فنی خودش استفاده نمی‌کند و حاشیه‌ها او را به زودی از صحنه فوتبال محو خواهد کرد."

حدود دو ماه بعد اوضاع پیچیده‌تر و انتقادات تندتر شد؛ چون طارمی درحالی که باشگاه پرسپولیس نمی‌توانست در پنجره نقل و انتقالات تابستانی بازیکن جذب کند، با الغرافه قطر قرارداد بست.

• پرسپولیس نایب قهرمان آسیا؛ پایانی تلخ برای یک داستان جذاب
• انتقال پر حاشیه دو بازیکن پرسپولیس به تیم سیزدهم لیگ ترکیه
• مهدی طارمی به پرسپولیس بازگشت

پس از این انتقال، همان خط انتقادی اصلی، پررنگ‌تر هم شد؛ اینکه "طارمی با این کار نشان داد که جاه‌طلب نیست و درکی از ظرفیت فنی خودش ندارد."

حالا سه سال پس از آن روزهای عجیب در زندگی حرفه‌ای طارمی، فوتبال‌دوستان ایرانی منتظر تقابل او با کریستیانو رونالدو در دیدار پورتو با یوونتوس در یک‌هشتم ‌نهایی لیگ قهرمانان اروپا هستند که چهارشنبه ۱۷ فوریه (۲۹ بهمن) انجام می‌شود.

از بوشهر تا قیچی‌برگردان در داربی

منبع تصویر، VARZESH3

توضیح تصویر،

مهدی طارمی در شاهین بوشهر

داستان زندگی حرفه‌ای طارمی از بوشهر آغاز شد؛ از ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۱ برای شاهین بوشهر بازی کرد. در ۸ بازی، یک گل برای شاهین زد و بعد به ایرانجوان بوشهر پیوست.

طارمی با درخشش در ترکیب ایرانجوان و زدن ۱۴ گل در ۲۴ بازی برای این تیم، تبدیل به یک هدف ویژه برای باشگاه‌های لیگ برتری فوتبال ایران شد.

در ترکیب پرسپولیس، شاید اوج‌گیری او با صحنه‌ای گره خورده که در داربی سال ۱۳۹۳ تهران مقابل استقلال وارد زمین شد و با یک ضربه آکروباتیک تیر دروازه حریف را به لرزه درآورد. همان توپ در برگشت بار دیگر به طارمی رسید و ضربه سر او تبدیل به پاس گل برای محمد نوری شد.

پرسپولیس با آن گل بازی را به تساوی یک-یک کشید و بعد از چند دقیقه، امید عالیشاه گل دوم را زد تا پرسپولیس استقلال را شکست دهد. پس از پایان بازی، هواداران پرسپولیس نسبت به درخشش مهاجم جوان شماره ۱۷ خود امیدوار شده بودند.

در اواخر همان فصل برانکو ایوانکوویچ جانشین حمید درخشان شد و طارمی خیلی زود تبدیل به یکی از مهره‌های ویژه تیم برانکو شد.

توصیف ویژگی‌های فنی طارمی از سوی رسانه‌های ایران همیشه با کلمات شرطی و با شک و تردید همراه بود؛ اینکه "او یک بازیکن بزرگ است اما از فرصت‌های گل به خوبی استفاده نمی‌کند" یا اینکه "طارمی می‌تواند پیشرفت کند اما حواشی زندگی او، شاید برایش مشکل‌ساز شود".

در فصل ۹۵-۱۳۹۴ فوتبال ایران، پرسپولیس یک تیم ویژه بود؛ تیمی که در هفته‌های ابتدایی تا قعر جدول پایین رفته و بعد کاپیتان اولش هادی نوروزی درگذشت؛ تیمی که ناگهان از مسیر نزولی، وارد یک سیر صعودی ادامه‌دار شد و در هفته پایانی فقط به دلیل تفاضل گل پایین‌تر، نایب قهرمان شد و قهرمانی را به استقلال خوزستان واگذار کرد.

در آن فصل طارمی به رغم تمام انتقادات رسانه‌ها و البته برخی مسائل انضباطی، با ۱۶ گل زده آقای گل لیگ شد و به عنوان بهترین بازیکن فصل فوتبال ایران هم انتخاب شد.

رامین و مهدی در دسترس نیستند

فقط چند هفته از روز تلخ هواداران پرسپولیس در بازی هفته پایانی لیگ مقابل راه‌آهن گذشته بود که شایعه جدایی طارمی و رامین رضائیان، تبدیل به خبر اصلی رسانه‌های ورزشی شد.

برانکو مدعی بود که این دو بازیکن جواب تلفن مدیران و مربیان پرسپولیس را نمی‌دهند و در همان روزها خبر و عکس عقد قرارداد طارمی و رضائیان با ریزه‌اسپور ترکیه منتشر شد.

چند روز بعد اما طارمی از بازی در تیم ترکیه‌ای منصرف شد، به پرسپولیس برگشت و مورد استقبال همبازیانش قرار گرفت. البته رضائیان هم با تاخیر چند هفته‌ای نسبت به طارمی، به پرسپولیس برگشت.

اما سرنوشت طارمی و رضائیان در فصل پیش رو متفاوت بود؛ در فصلی که قرار بود همه اعضای پرسپولیس نتیجه زحمات خود در فصل گذشته را برداشت کنند و با اقتدار قهرمان شوند؛ طارمی بار دیگر آقای گل لیگ شد و با زدن ۱۸ گل، نقش اساسی در قهرمانی تیمش داشت اما رضائیان در اوایل نیم‌فصل دوم به خاطر درگیری با یکی از همبازیانش پیش از بازی با الوحده در لیگ قهرمانان آسیا و بعد مشاجره با برانکو، از پرسپولیس جدا شد.

از خشم به عشق و از عشق به خشم

منبع تصویر، Getty Images

پس از قهرمانی پرسپولیس که انتظار ۹ ساله هواداران این تیم را برآورده کرده بود، همه چیز میان باشگاه و مهدی طارمی آرام و عادی به نظر می‌رسید.

اما طارمی این بار هم در اردوی پیش‌فصل پرسپولیس در اوکراین به موقع حاضر نشد. بازهم بحث بر سر تلاش او برای پیوستن به تیم خارجی بود. طارمی با تاخیر و در روزهای پایانی اردوی اوکراین، به همبازیانش در کیف پیوست و هرچند در هفته‌های ابتدایی فصل چندان آماده نبود و گاهی روی نیمکت می‌نشست تا گادوین منشا و علی علیپور در ترکیب اصلی قرار بگیرند، اما مهاجم بوشهری در مهمترین مقطع زمانی، درخشش خود را آغاز کرد.

شب بازی با الاهلی در ابوظبی: پرسپولیس در بازی رفت دو بر صفر عقب افتاده و با دو گل بشار رسن و منشا به بازی برگشته بود. حالا پرسپولیس نیاز به پیروزی در بازی برگشت دارد و با گل علیپور از حریف عربستانی جلو افتاده است.

اما اخراج کمال کامیابی‌نیا در دقیقه ۱۱ یک شوک بزرگ به پیکره تیمی است که بسیار آماده به نظر می‌رسد. طارمی که زوج علیپور در خط حمله است، پس از ۱۰ نفره شدن تیمش، باید در خط میانی بازی کند.

طارمی یکی از بهترین بازی‌های خود را با پیراهن پرسپولیس انجام می‌دهد و در اواخر بازی، از روی ضربه پنالتی گل سوم را به الاهلی می‌زند؛ مسابقه با نتیجه سه بر یک تمام شد.

حالا پرسپولیس در نیمه‌نهایی لیگ قهرمانان آسیاست. دوباره همه چیز آرام به نظر می‎‌رسد و طارمی یکی از محبوب‌ترین بازیکنان پرسپولیس شده است.

اما انگار سرنوشت پرسپولیس و هوادارانش با طارمی، رابطه‌ای پرنوسان است؛ چهار روز پیش از بازی رفت با الهلال در نیمه‌نهایی و یک شب پیش از پرواز اعضای پرسپولیس به امارات، فیفا حکم غافلگیرکننده‌اش را صادر می‌کند.

ناگهان سیگنال‌های دریافتی طارمی از هواداران پرسپولیس، از عشق و محبت، به خشم و انتقاد تغییر می‌کند. باشگاه پرسپولیس بیشتر مقصر بود یا طارمی؟ بسیاری از هواداران پرسپولیس، چندان به پاسخ این پرسش کاری ندارند. آنها می‌خواستند برای اولین بار به فینال لیگ قهرمانان آسیا برسند اما حالا بعید است بشود. و نمی‌شود. پرسپولیس در دو بازی رفت و برگشت مقابل الهلال کم می‌‌‌آورد و تیم عربستانی به فینال می‌رسد.

از قطر به پرتغال؛ اثبات جاه‌طلبی

منبع تصویر، Getty Images

توضیح تصویر،

طارمی در آخرین لحظات بازی با پرتغال، فرصت تک به تک را از دست داد، فرصتی که می‌توانست منجر به صعود ایران شود

دوره درخشان طارمی با پیراهن پرسپولیس و البته ارتباط پرنوسان او با هواداران پرسپولیس، با پیوستن مهاجم بوشهری به الغرافه به پایان رسید.

حدود شش ماه پیش از جام جهانی ۲۰۱۸ بود و رسانه‌ها محل بازتاب نگرانی از حضور یکی از مهره‌های اصلی پازل فنی کارلوس کی‌روش در لیگ قطر.

بسیاری فکر می‌کردند ماندن طارمی در پرسپولیس، به درخشش او در جام جهانی بیشتر کمک می‌کند تا بازی در لیگ قطر. همین گروه معتقد بودند که شانس طارمی با رویکردی که در پیش گرفته، برای رسیدن به جایگاه بازیکنی مثل سردار آزمون که در روسیه بازی می‌کند، بسیار کم است.

یک سال بعد اما درست چند هفته پس از آنکه طارمی در آخرین لحظات بازی با پرتغال، فرصت تک به تک را از دست داد و همان ارتباط دوگانه عشق-خشم را برای هواداران تیم ملی هم شکل داد، مهاجم سابق الغرافه روبروی دوربین‌ها ایستاد و با پیراهن تیم ریو‌آوه عکس گرفت.

کارنامه: ۳۰ بازی، ۱۸ گل زده و تبدیل شدن به یکی از اهداف اصلی نقل و انتقالات تابستانی پورتو، بنفیکا و اسپورتینگ. از اینجا به بعد، تمام شک و تردیدها و تمام نگرانی‌ها نسبت به هدر رفتن ظرفیت فنی طارمی، جای خود را به اعتماد به رویکرد و مسیر او داد.

انتخاب پورتو، یک انتخاب جاه‌طلبانه به نظر می‌رسید. حالا ایران یک بازیکن دیگر هم در لیگ قهرمانان اروپا دارد. در جدول، کارنامه کلی طارمی از شاهین بوشهر تا پورتو را می‌بینید. در این جدول فقط بازی‌های لیگ منظور نشده، بلکه حضور در مسابقات حذفی و بازیهای بین‌المللی هم درنظر گرفته شده است.

جای او روی نیمکت نیست

شروع طارمی در پورتو، غافلگیرکننده نبود. یعنی سرجیو کونسیسائو سرمربی تیم مهاجم جدید خود را به تدریج به ترکیب اصلی رساند. چند بار در اوایل فصل حتی سرمربی پورتو مجبور شد درباره اینکه چرا از طارمی در ترکیب اصلی استفاده نمی‌کند، توضیح بدهد و تاکید کند که "مهاجم تازه ما نیاز به زمان دارد تا به ترکیب اصلی برسد."

حالا اما طارمی تبدیل به مهاجم اول پورتو شده است. کونسیسائو علاقمند به استفاده از سیستم ۲-۴-۴ و قرار دادن دو مهاجم مرکزی در ترکیب اصلی است و طارمی در کنار موسی ماره‌گا بازیکن اهل مالی، زوج اصلی خط حمله پورتو به حساب می‌آیند.

ماره‌گا از ۲۰۱۷ در پورتو حضور دارد، در ۱۹ بازی لیگ ۶ زده و طارمی بهترین گلزن پورتو با ۹ گل زده در ۱۹ بازی است. در سایت معتبر هواسکورد، طارمی با نمره فنی متوسط ۷/۲۰ پس از اوتاویو و سرجیو اولیویرا سومین بازیکن برتر پورتو در فصل جاری است.

پورتو دو مهاجم دیگر هم دارد؛ اوانیلسون برزیلی که از فلومیننزه به پورتو پیوسته و در ۸ بازی ۳ گل زده است و آنتونیو مارتینز اسپانیایی که در ۶ حضور در ترکیب پورتو در لیگ پرتغال، یک گل زده است.

مقایسه با یک ابرستاره

منبع تصویر، Getty Images

توضیح تصویر،

کریستیانو رونالدو و مهدی طارمی در دیدار پرتغال و ایران در جام جهانی ۲۰۱۸

در جدول عملکرد طارمی و کریس رونالدو تا اینجای فصل مقایسه شده است.

دو ستاره اصلی خط حمله پورتو و یوونتوس. هر دو تیم در فصل اخیر معمولا با آرایش ۲-۴-۴ بازی می‌کنند و از این زاویه هم مقایسه طارمی و رونالدو منطقی است.

چنانکه در جدول آماری (براساس آمار سایت هو اسکورد) می‌بینید، رونالدو دقایق بیشتری نسبت به طارمی در ترکیب تیمش بوده و گل‌های بیشتری هم زده و درمجموع در بخش هجومی، اثرگذاری رونالدو بیش از طارمی بوده است.

اما در چند زمینه مثل متوسط برتری در نبردهای هوایی و تکل موفق طارمی بهتر از رونالدو بوده که نشان می‌دهد مشارکت طارمی در کارهای دفاعی برای پورتو، فعال‌تر از سطح مشارکت رونالدو برای یوونتوس در این فاز است.

تعداد پاس‌ گل‌های دو مهاجم اصلی پورتو و یوونتوس هم تا پیش از بازی بزرگ چهارشنبه شب برابر است. طارمی و رونالدو گزینه اول گلزنی در این بازی هستند و توجه اصلی نیروهای دفاعی یوونتوس، معطوف طارمی خواهد بود.

اما با توجه به تفاوت سطح کیفی یوونتوس و پورتو و انتظارات از این دو تیم، به نظر می‌رسد طارمی در این بازی زمان زیادی را صرف کمک به همبازیانش در فاز دفاع کند و رونالدو را بیش از طارمی پا به توپ ببینیم.

بونوچی و کیلینی، نگران پنالتی دادن

منبع تصویر، Getty Images

بهترین دوران طارمی در فوتبال ایران، زمانی بود که در خط میانی پرسپولیس، محسن مسلمان در اوج آمادگی بازی می‌کرد. مسلمان هافبکی بود که به صورت غریزی زمانبندی دقیقی برای لحظه‌ی ارسال پاس آخر به فضای پشت مدافعان حریف داشت و این کار را هم با نهایت دقت انجام می‌داد. و طارمی مهاجمی بود که به صورت غریزی، زمانبندی دقیقی از لحظه استارت زدن بدون توپ به فضای پشت دفاع حریف داشت.

ترکیب این دو مهارت در بازی با توپ (پاس‌های بلند مسلمان) و بازی بدون توپ (استارت‌های طارمی)، یکی از جذابیت‌های لیگ ایران در دو سه فصل پیاپی بود.

در جلسه فنی یوونتوس پیش از بازی بزرگ مقابل پورتو در ورزشگاه ال-دراگو، آندره‌آ پیرلو در توصیف مهمترین مهاجم حریف به بازیکنانش چه گفته است؛ احتمالا روی این نکات تاکید شده: اینکه طارمی بازیکنی است که نه فقط در زمان‌بندی شروع استارت خود به فضای پشت دفاع برای گرفتن پاس آخر مهارت دارد، بلکه در زمانبندی لحظه‌ی ستون کردن بدن خود جلوی مدافع مستقیم، برای مجاب کردن داور به گرفتن پنالتی هم یک پدیده جهانی است.

احتمالا پیرلو برای جورجو کیلینی و لئوناردو بونوچی و ماتیاس دلیخت این را هم توضیح داده که طارمی مهاجمی سریع به نظر نمی‌رسد اما نخستین گام او در استارت انفجاری، چنان بلند است که می‌تواند او را در کورس طولانی، مقابل هر مدافعی پیروز کند.

پاهای بزرگ و قوی طارمی، به او اجازه می‌دهد که در دریبل کردن از توان فیزیکی پاهایش استفاده کند. این نکته دیگری است که قطعا مورد توجه کادرفنی یوونتوس قرار گرفته و احتمالا پیرلو و دستیارانش را به این نتیجه رسانده که مقابل طارمی، از مدافعان بخواهند که برای گرفتن توپ اول، ریسک کنند و اقدام به قطع توپ کنند، نه اینکه صبر کنند او توپ را بگیرد و بعد وارد نبرد مستقیم با طارمی شوند.

تمام این نکات، می‌تواند روی سرنوشت تیم صعود کننده از جدال بزرگ یوونتوس-پورتو موثر باشد. درواقع شاید اغراق نباشد اگر بگوییم شانس موفقیت یوونتوس، متناسب است با توان و هوشمندی نیروهای دفاعی این تیم در مهار ستاره ایرانی پورتو.

یادآور دایی، کریمی و مهدوی‌کیا

طارمی در مسیر جایگاهی که اکنون به آن رسیده، از یک سو یادآور علی دایی است، از سوی دیگر علی کریمی را به یاد ما می‌آورد و حتی می‌توان او را با مهدی مهدوی‌کیا و مهرداد میناوند مقایسه کرد.

درخشش در فصل اول حضور در یک لیگ اروپایی و پیوستن به بزرگ‌ترین باشگاه آن کشور، شبیه مسیری است که علی دایی از آرمنیا بیله‌فلد تا بایرن مونیخ طی کرد.

نمایش باثبات و جا افتادن در ترکیب تیمی که در بازی‌های اروپایی حاضر است، یادآور دوران درخشش مهدوی‌کیا و میناوند در هامبورگ و اشتروم گراتس است.

اما از همه اینها دراماتیک‌تر مبنای مقایسه با علی کریمی است؛ درباره کریمی هم این در دوره اوج فوتبال او گفته می‌شد که پیوستن به الاهلی و بازی در لیگ امارات، به این مفهوم است که هرگز او را در سطح اول فوتبال اروپا نخواهیم دید.

اما ستاره بزرگ فوتبال آسیا، مستقیم از همان الاهلی به بهترین تیم آلمان یعنی بایرن مونیخ پیوست و حتی چند سال بعد بار دیگر راهی بوندسلیگا شد و درحالی به شالکه پیوست که در آن فصل شالکه با رائول گونزالس و چند ستاره دیگر تا نیمه نهایی لیگ قهرمانان اروپا پیش رفت.

طارمی هم آخرین تیمش پیش از حضور در لیگ پرتغال، الغرافه قطر بود و مثل کریمی، از یکی از لیگ‌های حوزه خلیج فارس راهی اروپا شد و خیلی سریع پیشرفت کرد.

بلوغ حرفه‌ای آقای گلزن

منبع تصویر، Getty Images

توضیح تصویر،

طارمی این فصل همراه با پورتو قهرمان سوپر جام فوتبال پرتغال شد

سایت معتبر ترنسفرمارکت که ارزش تقریبی بازیکنان را تعیین می‌کند، اخیرا ارزش طارمی را ۱۲ میلیون یورو تعیین کرده است؛ عددی که در صورت درخشش ستاره ایرانی مقابل یوونتوس و چه بسا صعود پورتو به یک چهارم نهایی لیگ قهرمانان، بازهم افزایش پیدا کند.

طارمی در تمام مدت حضور در پرسپولیس، هرچند خشم و عشق را به تناوب از هواداران این تیم می‌گرفت و هرچند به موقع و همزمان با سایر بازیکنان در تمرینات پیش‌فصل حضور پیدا نمی‌کرد، اما دو بار آقای گل لیگ برتر ایران شد و گل‌های مهمی برای پرسپولیس زد و نقش پررنگی در موفقیت‌های پرسپولیس داشت. او فصل گذشته در ریو آوه نیز با ۱۸ گل، (به طور مشترک) بهترین گلزن پرتغال شد.

در تیم ملی هم یکی از مهره‌های اصلی بخش هجومی در تفکرات کی‌روش بود و چه به عنوان مهاجم مرکزی و چه بال چپ و راست، نمایش‌های خوبی داشت، که اوج آن در جام جهانی ۲۰۱۸ بود.

با این همه، آنچه خروجی فنی طارمی را در پورتو بهتر کرده، ایجاد نظم فنی و تنظیم ارتباط زندگی شخصی‌اش با رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی است.

مهاجم ۲۸ ساله ایرانی، از یک سو در تمامی تمرینات تیمش به خصوص تمرینات سخت پیش‌فصل حاضر بوده و از سوی دیگر حالا مدتی است هیچ خبر حاشیه‌ای و مخربی از زندگی شخصی او به رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی راه پیدا نمی‌کند؛ دو نکته‌ای که نشان از بلوغ حرفه‌ای شماره ۹ پورتو دارد؛ مهدی طارمی.