دیدگاه | احیای توافق هسته‌ای اهرم‌های بیشتری را در اختیار آمریکا قرار می‌دهد

مهسا روحی، پژوهشگر «انستیتو ملی مطالعات استراتژیک» در «دانشگاه دفاع ملی»، در یادداشتی در نشریه فارن پالیسی نوشته است حفظ فشار حداکثری با هدف وارد آوردن فشار بیشتر موجب بازگشت تهران به میز مذاکره یا توقف جاه‌طلبی‌های هسته‌ای ایران نخواهد شد.

روحی می گوید اهرم فشار زمانی معنی دارد که بتوان از آن به شکلی موثر برای تحقق نتایج سیاسی مطلوب استفاده کرد. ادامه تقویت اهرم فشار صرفا برای افزودن بر فشار، نه موثر است و نه یک راهبرد قابل دوام در مذاکره به شمار می‌رود.

امروز، ایران به هیچ وجه در آستانه سقوط نیست و پیش بینی می شود در سال ۲۰۲۱ شاهد یک احیای اقتصادی باشد.

ایالات متحده باید به سرعت با بازگشت به توافق هسته ای ایران رویکرد عمل متقابل به برجام را در پیش بگیرد؛ زیرا از این طریق می تواند به سرعت برنامه هسته ای ایران را متوقف کند. این امر اهرم های فشار آمریکا را تضعیف نمی کند، بلکه آن را بهبود می بخشد. این تحول خطر یک مواجهه نظامی میان ایران و اسرائیل را محدود، و تلاش های دیپلماتیک چند جانبه را برقرار خواهد کرد. این بازگشت زمان بیشتری برای کار بر روی توافق های بعدی ارائه خواهد داد. تهران بعید است بدون ابقا برجام در هر گونه مذاکره ای بر سر مسائل دیگر پا به گفتگو بگذارد.

یکی از مولفه های مهم اهرم آمریکا تخفیف تحریم ها است. آمریکا می تواند تحریم های بی ارتباط با برجام را حفظ کند و حتی با برداشتن تحریم های مربوط به برجام عملی شدن تجارت و مبادلات مالی سریع رخ نخواهد داد.

تهدید اعمال دوباره تحریم ها امروز قویتر از چهار سال پیش است. هر چند راهبرد فشار حداکثری در تحقق مقاصد سیاسی مورد نظر واشنگتن ناکام بود، اما قدرت تحریم های یکجانبه آمریکا را با وجود مخالفت های بین المللی به نمایش گذاشت.

در میان سیاسیون در ایران این تصور وجود دارد که تهران می تواند از عدم تمایل واشنگتن به مواجهه نظامی برای پیشبرد دستور کار سیاسی‌اش بهره ببرد و با فشار آوردن بر سر محدودیت های برنامه هسته ای و تشدید فعالیت های منطقه ای خود، دولت آمریکا را در برابر انتخاب میان پذیرش یک ایران دارای قابلیت ساخت جنگ افزار هسته ای و یک اقدام نظامی علیه برنامه هسته ای ایران بگذارد؛ گزینه هایی که هر دو برای دولت بایدن بسیار ناخوشایند هستند.

ادامه این روند ممکن است با توجه به تهدیدهای اسرائیل کار را به اقدام نظامی بر سر برنامه هسته ای ایران بکشاند.

ادامه مواضع سرسختانه تهران هزینه های سنگین نارضایی داخلی و به تاخیر افتادن توسعه اقتصادی را به همراه دارد. توسعه فعالیت های هسته ای و نظامی ایران می تواند حمایت سیاسی روسیه و چین از جمهوری اسلامی را به خطر بیاندازد. ایران با تکیه بر اهرم های فشار مورد نظرش یک فرصت منحصر به فرد برای رسیدن به توافق با دولتی در آمریکا که تمایل به تعامل دیپلماتیک را نشان داده است به راحتی از دست خواهد داد.

دولت روحانی برای مجاب کردن تندروها به معکوس کردن گام های برداشته شده در پیشبرد برنامه هسته ای و بازگشت به برجام نیاز دارد طی چند هفته آینده روند بازگشت به توافق هسته ای را آغاز کند. اگر چشم انداز روشنی برای احیای برجام نباشد، دولت روحانی ممکن است برای نمایش قدرت در برابر مخالفان سیاسی پیش از انتخابات ریاست جمهوری در ماه ژوئن به تدابیر شدیدتری مانند توقف بازرسی های هسته ای بین المللی دست بزند. اگر ایالات متحده به توافق برنگردد، بازرسی ها از ۲۱ فوریه محدود خواهد شد.

ابقای برجام دولت بایدن را در موقعیتی به مراتب قویتر برای مذاکره بر سر توافق های بعدی بر سر برنامه موشکی و فعالیت های بی ثبات کننده منطقه ای در یک نشست منطقه ای قرار خواهد داد.

 

* برگردان فارسی این گزارش تنها به منظور آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.

 

در همین مورد، یک دیدگاه دیگر را نیز بخوانید:

دیدگاه | سناتور جمهوریخواه جیم اینهاف: کنگره کار را برای بایدن بر سر ایران سخت خواهد کرد