زیستگاه نژاد متفاوت قوچ اوریال در خراسان جنوبی

به گزارش ایرنا قوچ ‌و میش اوریال گروهی از زیرگونه‌های گونه گوسفند وحشی است، این حیوان که مثل بقیه گوسفندان جنس نر آن «قوچ» و جنس ماده‌اش «میش» نامیده می‌شود از زیبایی خاصی به خصوص در جنس نر برخوردار است.

قوچ‌ها شاخ‌های بلندی دارند که حلزونی شکلند و به طرف پهلوی صورت و رو به جلو خمیده شده‌اند، سطح جلویی شاخ‌ها پهن با زاویه‌ای تند به طرف لبه پشتی است به طوری که مقطع شاخ‌ها مثلثی به نظر می‌رسد؛ ماده‌ها نیز شاخ‌های کوتاهی دارند.

منطقه حفاظت شده درمیان در فاصله ۲۰ کیلومتری شهر اسدیه مرکز شهرستان مرزی درمیان قرار دارد و دارای جاذبه‌های طبیعی و زیست محیطی منحصر به فرد است.

این منطقه با مصوبه شماره ۲۸۴ شورای عالی محیط زیست و وسعت ۸۴ هزار و ۳۹ هکتار به عنوان منطقه حفاظت شده به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست پیوست و به دلیل وجود گونه منحصر به فرد قوچ اوریال شهرت جهانی دارد.

 وجود این حیوان باعث شده است مطالعه و تحقیقات ویژه‌ای برای خاص بودن این گونه جانوری نسبت به گونه‌های دیگر در کشور در دستور کار قرار گیرد.

قوچ اوریال خراسان جنوبی؛ بزرگتر و زیباتر

این گونه جانوری در خراسان جنوبی ویژگی‌هایی دارد که آن را متمایز کرده است و مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی درباره این ویژگی‌ها گفت: قوچ اوریال منطقه حفاظت شده درمیان کمی متفاوت از قوچ اوریال سایر مناطق کشور است که این موضوع جذابیتی برای گردشگران، کارشناسان محیط زیست و حتی شکارچیان حرفه‌ای ایجاد کرده است.

حسن اکبری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: قوچ اوریال منطقه درمیان با توجه مرزی بودن این شهرستان، رفت و آمدهایی به خاک افغانستان دارند که این رفت و آمدها یک انتقال ژنی را نیز قطعا به دنبال دارد و باعث تنوع بیشتر گونه‌های حیات وحش ما می‌شود و ارزش حفاظتی آنها نیز بالاتر می‌رود.

وی عنوان کرد: قوچ اوریال منطقه درمیان به لحاظ جثه از بسیاری از نژادهای اوریال کشور بزرگتر است، ما در منطقه حفاظت شده نایبندان طبس هم قوچ اوریال داریم اما نوع آن با قوچ‌های منطقه حفاظت شده درمیان کاملا متفاوت است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: قوچ اوریال منطقه حفاظت شده درمیان و سربیشه به سبب شاخ بزرگتر و گردش خاص شاخص و موی‌های بلند در ریش و سینه شکل زیباتری از سایر گونه‌های قوچ اوریال دارد.

وی افزود: قوچ اوریال این منطقه جثه و رشد شاخ بیشتری دارد و این موضوع جذابیتی برای محققان محیط زیست و شکارچیان حرفه‌ای در دنیا ایجاد کرده است.

اکبری اظهار داشت: انجام مطالعات ژنتیکی به ما کمک می‌کند که متوجه شویم قوچ اوریال منطقه گونه منحصری است.

وی گفت: در برنامه داریم که مطالعات ژنتیکی انجام دهیم تا به طور دقیق مشخص شود که آیا نژاد قوچ اوریال منطقه ما متفاوت از قوچ‌های اوریال سایر مناطق کشور است.

وی تصریح کرد: با انجام مطالعات ژنتیکی تفاوت نژاد مشخص می‌شود، هرچند قوچ اوریال منطقه درمیان در مجموع تفاوت‌هایی با قوچ اوریال سایر مناطق کشور دارد.

شهرت جهانی منطقه حفاظت شده درمیان 

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی هم از شهرت جهانی منطقه حفاظت شده درمیان گفت و افزود: این منطقه به دلیل وجود گونه منحصر به فرد قوچ اوریال مورد توجه کارشناسان و محققان قرار گرفته است.

مسعود مستقیم اظهار داشت: وجود این حیوان در درمیان باعث شده تا مطالعه و تحقیقات ویژه‌ای برای خاص بودن این گونه جانوری نسبت به گونه‌های دیگر در کشور در دستور کار قرار گیرد.

وی گفت: قوچ اوریال هیبرید درمیان در جهان کم‌نظیر است و این گونه جانوری حاصل جفت‌گیری قوچ اوریال افغانستان با قوچ اوریال بومی منطقه است.

کارشناس ارشد محیط زیست ادامه داد: این تغییر ژنتیک قوچ اوریال باعث شده تا قوچ اوریال منطقه حفاظت شده درمیان از سایر گونه‌های ایران زیباتر، قوی‌تر، بزرگتر و باهوش‌تر شود.

وی گفت: قوچ و میش ایران شامل چند گونه اوریال، ارمنی، البرز مرکزی (سرخ)، لارستان، کرمان و اصفهان است که چند سال گذشته براساس نظر کارشناسان محیط زیست کشور گونه اوریال هیبرید منطقه درمیان از میان سایر گونه‌ها از همه خاص‌تر است.

مستقیم افزود: مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که گونه یادشده از لحاظ انحنا و قوس شاخ، طول ریش و ترکیب رنگ بدن با قوچ‌های مناطق دیگر تفاوت ظاهری دارد، در مجموع ژنوتیپ این قوچ منحصر به فرد است و در صورت پیگیری می‌تواند به عنوان یک گونه منحصر به فرد در جهان نیز به ثبت برسد.

وی بیان کرد: قوچ‌های اوریال منطقه ۲ نوع شاخ صدفی و حلزونی به طول ۱۰۰ سانتیمتر دارد همچنین این حیوان ریش بلند، سفید و پهن به طول بیش از ۱۱۰ سانتیمتر دارد.

وی گفت: قوچ اوریال منطقه درمیان از لحاظ خصوصیات فنوتیپی و ژنتیکی زیباترین قوچ اوریال ایران است و سالانه تعدادی زیادی از علاقه‌مندان محیط زیست از داخل و خارج کشور برای بازدید به این منطقه می‌آیند.

افزایش جمعیت قوچ اوریال

افزایش جمعیت قوچ اوریال خبر خوشی است که مدیر حفاظت محیط زیست درمیان اعلام کرد و گفت: براساس سرشماری زمستانه امسال بیش از هزار راس قوچ اوریال در منطقه حفاظت شده درمیان شناسایی شده و نسبت به سال گذشته ۳۰ درصد افزایش یافته است.

محمدعلی خسروی زارگز بیان کرد: بارندگی‌های مناسب در ۲ سال اخیر و حفاظت از این گونه ارزشمند از علل افزایش جمعیت این گونه جانوری با ارزش است.

وی قوچ اوریال هیبرید درمیان را زیبا و بی‌نظیر توصیف کرد و افزود: این گونه جانوری حاصل جفت‌گیری قوچ اوریال افغانستان با قوچ اوریال بومی منطقه است و با نژاد خالص و بومی ایران تفاوت‌های زیادی دارد.

خراسان جنوبی دارای چهار منطقه حفاظت شده «درمیان»، «مظفری»، «آرک و گرنگ»، «شاسکوه»، سه پناهگاه حیات وحش «تالاب کجی نمکزار نهبندان»، «رباط شور» و «نایبندان طبس» و هفت منطقه شکار ممنوع درح، جیک و زیدر، باقران، کمر سرخ، لشکرگاه عشق آباد و علی حیدر است.

منطقه حفاظت شده باقران بیرجند و کمرسرخ سرایان نیز در آخرین نشست شورای عالی حفاظت محیط زیست به عنوان ۲ منطقه حفاظت شده جدید خراسان جنوبی مصوب شد.

این استان با ۱۱ شهرستان، به طول ۳۳۱ کیلومتر با افغانستان مرز مشترک دارد و شهر اسدیه مرکز شهرستان مرزی درمیان در ۱۰۵ کیلومتری شرق بیرجند است.