دوازده مجموعه اسناد برگی و طوماری با قدمت ۲۳۰ سال خریداری شد

به گزارش خبرگزاری مهر، به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، سکینه خراج رئیس اداره اسناد خریداری، اهدایی و امانی اداره کل فراهم آوری و ارزشیابی اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در تشریح جزئیات خرید این مجموعه سندی گفت: در جدیدترین جلسه کارگروه ارزیابی و خرید اسناد آرشیوی غیردولتی، ۱۲ مجموعه (۹۱ ردیف) اسناد برگی و طوماری کارشناسی، ارزیابی، قیمت‌گذاری و خریداری شد.

وی ادامه داد: مجموعه اسناد آرشیوی غیردولتی شامل اسناد خاندانی، محلی، منطقه‌ای و اسناد مالی و ملکی، حکم، عقدنامه جلدی و برگی، مصالحه نامه، مبایعه نامه، اقرارنامه، تقسیم نامه، سواد وصیت نامه، سفرنامه دست نویس، تلگرافات، استشهادنامه‌ها، نقشه، عکس در قطعات بزرگ و کوچک، خوشنویسی قاب شده و مقوایی، دفتر قوانین، قبوض مالی، تمبر، کارت و پاکت متعلق به دوره زمانی ۱۳۷۰-۱۲۱۰ قمری و ۱۳۶۵-۱۲۸۵ شمسی می‌شود.

رئیس اداره اسناد خریداری، اهدایی و امانی اداره کل فراهم آوری و ارزشیابی اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: مهمترین اسناد ارزیابی و خریداری‌شده در این کارگروه سه مجموعه ارسالی از مراکز اسناد استانی تبریز، قزوین و اصفهان بوده اند که پس از انجام کارشناسی و تهیه اطلاعات لازم؛ جهت ارزیابی و قیمت گذاری در جلسه کارگروه ارائه شد.

وی در توضیح اسناد خریداری شده گفت: اسناد مصالحه و مبایعه، اقرارنامه‌ها و قبوض مالی یکی از مهمترین اسناد خریداری شده است که مربوط به املاک، دکاکین، حجرات و روستاهای مختلف آذربایجان و تبریز می شود. این اسناد توسط محمدابراهیم خراسانچی / تاجر تبریزی و پسران و نوادگانش، از رجال سرشناس منطقه و حکومتی، مانند عبدالحسین‌میرزا نصرت‌الدوله سالارلشکر (نوه عباس‌میرزا و فرمانده وقت قشون آذربایجان و امیرتومان) و حاجی‌عبدالجبار تاجر صدقیانی و فرزندانش، میرمناف آقا تاجر صراف تبریزی، میرزامسعودخان سرتیپ مهام خارجه ارائه و خریداری شده است.

خراج اضافه کرد: اسناد خانواده پیشنمازخیابانی در قزوین از دیگر اسناد خریداری شده است. خانواده پیشنمازخیابانی به حاج محمدتقی سیدتقیا قاضی‌القضات، امام‌جمعه و پیش‌نماز قزوین در دوره ناصری و مظفری که واپسین سال‌های زندگی وی، مقارن با آمدن پهلوی اول و سیدضیاء بوده؛ منتسب است. این خاندان به نام حاج‌سید تقیا مشهور بوده و نام یکی از بهترین خیابان های قزوین به «پیش‌نماز خیابانی» نامگذاری شده است.

وی ادامه داد: اسناد مالی و ملکی متعلق به مناطق مختلف آذربایجان شرقی، کاشان و فارس که نام، توشیح یا امهار افرادی مانند شیخ محمدجعفر بحرانی و فرزندش عبدالحسین شریف‌الدوله، عنایت‌الشریعه امامی (نویسنده، شاعر و امام‌جماعت شیراز، منتسب از نسل پدری به حبیب‌بن‌مظاهر و مادری به شیخ مفید)، علیخان سرهنگ حکمران فریدن، محمود فاطمی احسنی حافظ التبریزی (مؤلف، مفسر و حافظ قرآن دوره ناصری)، «شریف‌الملک»، «نظام‌الاسلام» (عضو عدلیه آذربایجان و نماینده میانه و سراب در مجلس شورای ملی) در اسناد موجود است.

رئیس اداره اسناد خریداری، اهدایی و امانی افزود: مجموعه‌ای از اسناد خطی و دست‌نویس و عکس‌ها و تصاویر از نوادگان «کیومرث‌میرزا عزیزالدوله» از نسل قهرمان‌میرزا، فرزند عباس میرزا و نوه فتحعلی‌شاه قاجار که افراد خانواده‌های قاجاری قهرمانی قاجار، معتضد قاجار و شمس‌ملک‌آرا را تشکیل می‌دهند؛ از مجموعه اسناد خریداری شده است. افرادی که بسیاری از آن‌ها، گذشته از پیشینه سیاسی، شخصیت هایی ادیب، روشنفکر و دست‌به قلم قاجار بودند. همچنین سرودهایی از «شیخ‌بابا مردوخ کردستانی»، مکتوب «مرکز جامعه ملیون اسلامی ایران» خطاب به دربار قاجار، متون مخابره و تلگرافی «معاضدالسلطنه» و دیگران درباب وضعیت درگیری‌های مشروطه‌خواهان با محمدعلی‌شاه مخلوع و هوادارانش، مجموعه اوراق دست‌نویس با موضوع توضیح کلی از وضعیت روسیه، ژاپن، کره و چین در سال‌های پیش از جنگ جهانی دوم و توضیح و تشریح وقایع جنگ بین ژاپن و روسیه، مرقعات و اوراق خوشنویسی نیز در مجموعه خیداری شده، دیده می‌شود. واپسین سند قابل توجه، عقدنامه‌ای متعلق به خانواده «شیخ‌الاسلام» اصفهان در دوره فتحعلی‌شاه تا ناصرالدین‌شاه قاجار بود که با وجود ریختگی در برخی بخش‌های سند، به جهت ارزش موضوعی و آرایه‌های هنری ویژه آن، مورد توجه و خرید قرار گرفت. با ارزیابی، قیمت گذاری و خرید این مجموعه‌ها؛ گام مهم دیگری در افزایش غنای موجودی اسناد و مدارک آرشیوی سازمان برداشته شد.