معنای رابطه هند با ایران برای آمریکا

به گزارش نشنال اینترست،‌ در سال ۱۹۴۶ میلادی جواهر لعل نهرو اولین نخست وزیر هند طرفدار آن بود که هند از همه سیاست‌های قدرت گروهی و ائتلاف‌هایی که قدرت‌ها یکدیگر تشکیل داده‌اند دور بماند. بعدها "کریشنا منون" وزیر دفاع هند در یک سخنرانی در سال ۱۹۵۳ در سازمان ملل از اصطلاح جنبش عدم تعهد استفاده کرد.نهرو هم سپس از این اصطلاح بار دیگر در یک سخنرانی در سال ۱۹۵۴ در سریلانکا استفاده کرد. از آن زمان تا کنون دولت‌های مختلف در هند صرفنظر از خاستگاه سیاسی آنها از یک سیاست رسمی عدم تعهد پیروی کرده‌اند هرچند در سال‌های اخیر در بحبوحه تشدید رقابت هند با چین شاهد گرم شدن روابط (هند)‌ با غرب بوده‌ایم.

در این گزارش نوشته "لری ام. ورتزل" عضو ارشد بخش امنیت آسیا در "شورای سیاست خارجی‌" در واشنگتن آمده است: در اینجا نباید فراموش کنیم که هند تاریخی طولانی از تعامل با شوروی و سپس روسیه داشته است. در دوره جنگ سرد ، هند برای بخش اعظم تجهیزات نظامی خود به شوروی وابسته بود و رابطه با شوروی را همچنین اهرمی دربرابر روابط پاکستان با چین می‌دانست. پس از فروپاشی شوروی ، روابط هند با روسیه از همان مسیر پیروی کرد. در سال ۱۹۹۳ هند و روسیه یک پیمان دوستی و همکاری امضا کردند که بعدا با یک موافقتنامه همکاری نظامی و فنی پیگیری شد . این اواخر در سال ۲۰۱۸ هم هند و روسیه یک موافقتنامه ۵ میلیارد دلاری برای سامانه دفاع هوایی اس-۴۰۰ روسیه امضا کردند و سال گذشته راجنات سینگ وزیر دفاع هند به مسکو سفر کرد و یکی از مهمانان ویژه در مراسم رژه سالگرد پیروزی در جنگ جهانی دوم بود.

این ارتباطات پیامدهای عملی هم داشته‌اند. یک گزارش تحقیقی "مرکز استیمسون" در سال ۲۰۲۱ خاطرنشان کرد که ۸۶ درصد از نیروهای مسلح هند مجهز به تجهیزات روسی هستند. مسکو و دهلی به بیان دیگر از لحاظ نظامی اتحاد عمیقی با هم دارند.

هند با ایران هم چنین روابطی دارد. روابط دهلی با تهران به زمان شوروی می‌رسد زمانی که ارتش هند از مسیر ایران تدارکات حیاتی در اختیار شوروی می‌گذاشت. خاطرات این همکاری‌ها در "پارک میهنی" در خارج مسکو در خاطره‌ها ثبت شده است. امروز هم هند منافع پایداری در ایران دارد. هند برای حمایت از رشد اقتصادی خود به گاز طبیعی نیاز دارد. توافقی برای ارسال ال ان جی از ایران برای هند وجود داشت که با تحریم‌های آمریکا در سال ۲۰۱۸ مختل شد و هند را مجبور کرد که واردات انرژی خود را متنوع بسازد. اکنون علائمی از گرم شدن روابط بین واشنگتن و تهران می‌تواند صادرات ال ان جی ایران به هند را مجددا مطرح کند. تهران ، مسکو و دهلی نو همچنین بطور مشترک درزمینه کریدور حمل و نقلی شمال – جنوب همکاری می‌کنند . و هرچند که توافق سال ۲۰۱۲ برای اجازه دسترسی ایران به فناوری نظامی هند راکد مانده است اما ایران هنوز از جایگاهی در راهبرد امنیتی هند برخوردار است.

همه اینها برای آمریکا موضوعیت دارد. سال‌های اخیر شاهد یک اتحاد  رو به رشد و راهبردی بین واشنگتن و دهلی نو بوده‌ایم. این مسیر در دولت بایدن هم ادامه خواهد یافت چرا که بایدن در زمان معاونت رئیس جمهور و پیش از آن هم در زمان ریاست کمیته امور خارجی مجلس سنا طرفدار تعامل نزدیک‌تر با هند بود . بایدن در زمان حضور در سنا نقش مهمی در کمک به برداشتن تحریم‌های آمریکا علیه هند در سال ۲۰۰۱ بود و پس از آن هم از جایگاه خود برای حمایت آمریکا از تلاش‌های انرژی هسته‌ای هند استفاده کرد. هر چند سیاست آسیایی دولت بایدن هنوز در مرحله تدوین است اما این سیاست احتمالا بازتاب این اولویت‌ها خواهد بود.

همچنین می‌توان انتظار داشت که روابط امنیتی با هند هم بهبود یابد. هند در تلاش برای توازن در برابر چین اکنون حتی همکاری نزدیک‌تری با ژاپن ، آمریکا و استرالیا در ائتلاف موسوم به چهارگانه (Quad) دارد و همچنین با ویتنام هم برای بهبود ثبات در منطقه اقیانونس هند – آرام  (ایندو پاسیفیک)‌ همکاری دارد . همزمان با حرکت آمریکا در مسیر رقابت قدرت با چین ، این تلاش‌های هند به نفع آمریکا خواهند بود.

اما با وجود همه این پتانسیل‌ها ، سیاست‌گذاران آمریکایی درک خواهند کرد که ممکن است محدودیت‌هایی در همکاری با هند وجود داشته باشد. به هر روی دهلی نو هیچ تمایلی برای قطع روابط با مسکو یا تهران ندارد. روابط دوجانبه با این کشورها یکی از اولویت‌های سیاست‌گذاران هندی است . در حقیقت ، صرفنظر از اینکه روابط دهلی با واشنگتن چقدر گرم باشد ، تاریخ نشان می‌دهد که حدی از عدم‌تعهد همواره بخشی از سیاست‌های هند خواهد بود. دولت بایدن بهتر است که در طراحی دوره جدید تعامل با هند ، این مساله را در ذهن داشته باشد.

312 311