عکاس به اتفاقات بی‌توجه نیست/ مشکلات خلق آثار جدید در دوران کرونا

رامین امانی عضو انجمن ملی عکاسان ایران، عضو فیاپ و جوان‌ترین عکاس ایرانی در گفتگو با خبرنگار مهر، پاندمی کووید ۱۹ را مشکلی اساسی برای فعالیت عکاسان به ویژه عکاسان ژانر طبیعت، خبری و اجتماعی در یک سال گذشته دانست و گفت: متأسفانه خلق آثار جدید برای این گروه از عکاسان دشوارتر از گذشته شده است. من نیز از این مقوله مستثنی نبودم و با توجه به وضع قوانین منع رفت و آمد بین کشورها و شهرها از سوی دولت‌ها، عکاسی در کارگاه و آتلیه و انجام عکاسی پرتره، چیدمانی و صنعتی را در این یک‌سال گذشته انتخاب و انجام داده‌ام.

وی توضیح داد: در دنیای امروز عکس و عکاسی به عنوان یکی از اجزای جدانشدنی زندگی روزمره ما انسان‌ها در آمده است همچنان که می‌بینیم تقریباً تمامی تلفن‌های همراه امروز مجهز به دوربین‌های با کیفیت بالا هستند که حتی در برخی موارد می‌توان گفت کیفیتی بالاتر از یک دوربین حرفه‌ای عکاسی دارند. بنابراین تقریباً بیش از نیمی از مردم دنیا در تمامی لحظات زندگی خود به دوربین عکاسی دسترسی داشته و می‌توانند عکس‌ها و فیلم‌های متعددی از مکان‌های مختلف در زمان‌های مختلفی را به ثبت رسانند.

عکاسان از صحنه‌ها و اتفاقات روزمره‌ای که شاید خیلی‌ها بی‌توجه و یا از سر بی حوصلگی یا عجله به سادگی از آنها عبور می‌کنند به شکل بهتر و دقیق‌تری استفاده می‌برند و به دنبال جزئیاتی می‌گردند که از دید بسیاری پنهان می‌مانندامانی، «موضوع یا سوژه» را مهمترین بخش در عکاسی برشمرد و اظهار کرد: درست است دوربین، لنز، تجهیزات و لوازم در ثبت یک عکس تأثیرگذار است اما با این همه، آنچه که عکاس تولید می‌کند، نتیجه هنر و نگاه اوست؛ در عکاسی به عنوان یک هنر، «موضوع» تعیین کننده است. این موضوع می‌تواند از موضوعات اجتماعی گرفته تا محیط زیستی و غیر از آن باشد. به دنبال موضوع و سوژه، کاربرد تکنیک‌های عکاسی همچون ترکیب بندی، کادربندی، اهمیت رنگ‌ها و دیگر تکنیک‌ها نیز از اهمیت بالایی برخوردار هستند و زیبایی و چشم نوازی عکس را دو چندان می‌کنند.

وی تصریح کرد: عکاسان از صحنه‌ها و اتفاقات روزمره‌ای که شاید خیلی‌ها بی‌توجه و یا از سر بی حوصلگی یا عجله به سادگی از آنها عبور می‌کنند به شکل بهتر و دقیق‌تری استفاده می‌برند و به دنبال جزئیاتی می‌گردند که از دید بسیاری پنهان می‌مانند؛ بنابراین زیبایی را در چیزهای پیش پا افتاده، غیرمعمول و معنی را در امور ظاهراً بی معنی می‌بینند. به راستی که هنر عکاسی می‌تواند بیانگر دید و نگرش عکاسی باشد که آن عکس را در آن لحظه خاص ثبت کرده است.

امانی در تشریح این موضوع گفت: به شکل رساتر می‌توان بیان کرد که ممکن است چندین عکاس در یک زمان عکس‌هایی از یک مکان مشخص را به ثبت برسانند که بعد از مشاهده و مقایسه این آثار می‌توان اشاره داشت که شاید هیچکدام شبیه یکدیگر نباشند و هر یک امضای صاحب اثر خود را به دنبال دارد. به جرأت می‌توان گفت که این گفته آن سل آدامز «عکاسی، به عنوان رسانه‌ای قوی از بیان و ارتباطات، گستره‌ای نامحدود از ادراک، تفسیر و اجرا ارائه می‌دهد»، یکی از بهترین تفسیرهایی است که در رابطه با هنر عکاسی دیده و شنیده‌ام. به عنوان مثال عکس‌هایی که موسوم به عکس لنگر هستند که نمونه‌ای نیز در عکس‌های من است، عکس‌هایی با موضوع اجتماعی و فرهنگی است و اختصاص به مردمی دارد که نزدیک دریا زندگی می‌کنند و از طریق دریا و ماهی‌گیری کسب درآمد دارند؛ حال من با به کارگیری نور غروب خورشید و همچنین کادربندی و ترکیب‌بندی آن را به ثبت رساندم که می‌توان آن را به عنوان یک اثر اجتماعی نام برد.

وی با بیان اینکه عکس‌ها همچنین می‌توانند بیانگر عواطف و احساسات مختلف انسان‌ها باشند، توضیح داد: این نوع عکس‌ها می‌توانند این حس را با بیننده نیز به اشتراک بگذارند چنان که گویی بیننده در آن لحظه و مکان حضور دارد و این را با تمام وجود حس می‌کند. عکس‌ها بیش از آنچه که ما فکر کنیم بر روی ما انسان‌ها تأثیرگذار هستند. رنگ‌ها، شکل‌ها و فرم‌ها شاید بدون آنکه بدانیم به شکل مؤثری بر روی تصمیمات و احساسات ما دخیل هستند و به همین خاطر است که روانشناختی و ترکیب رنگ‌ها و همچنین نوع اشکال و خطوط به ویژه در عکاسی تبلیغاتی و صنعتی اهمیت دو چندان پیدا می‌کنند.

یکی از وظایف مهم هنرمند این است که ظرفیت هنری جامعه را ارتقا ببخشد و با ارائه آثار هنری مطلوب به نزدیک شدن جوامع به یکدیگر و بی معنا کردن مرزها کمک کنداین هنرمند عکاس درباره نحوه داوری و امتیازدهی به آثار عکاسان در جشنواره و رقابت‌های عکاسی گفت: از آنجا که تمامی مراحل داوری آثار با موضوعات مختلف قوانین مربوط به خود را دارد و باید طبق تعریف عکس‌ها در بخش‌های مختلف که توسط FIAP و PSA مشخص شده است انجام شود و از آنجا که در هنگام داوری، هیأت داوران به نام صاحب اثر دسترسی ندارند، در نتیجه تنها این خود عکس است که مورد قضاوت قرار می‌گیرد و امتیاز می‌گیرد. بنابراین ابتدا باید موضوع عکس با موضوع جشنواره مطابقت داشته باشد؛ سپس استفاده از سوژه مناسب، تکنیک‌های عکاسی و همچنین ادیت عکس مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و در پایان به عکس‌های برتر که امتیاز بالاتری را کسب کرده‌اند جوایزی تعلق می‌گیرد.

وی با اشاره به موضوع اهمیت «هنر عکاسی» اظهار کرد: به اعتقاد من، عکاسی ظرفیت بزرگی برای یادگرفتن و یاد دادن دارد و می‌توان از آن به عنوان زبان مشترک انسان‌ها با هر فرهنگ و نژاد و قومیت در دنیای امروز نام برد. یکی از وظایف مهم هنرمند این است که ظرفیت هنری جامعه را ارتقا ببخشد و با ارائه آثار هنری مطلوب به نزدیک شدن جوامع به یکدیگر و بی معنا کردن مرزها کمک کند.

امانی در پایان درباره برنامه آینده‌اش گفت: تصمیم دارم فعالیت هنری خود را به عنوان عضوی از هیأت داوران و شرکت در جشنواره‌های بین المللی به عنوان عکاس و همچنین برگزاری نمایشگاه‌ها ادامه دهم. یکی دیگر از برنامه‌ها برای آینده این است که مجموعه کتاب‌هایی موضوعی، مستند وگردشگری را به چاپ برسانم. چنین کتب عکاسی همچنین می‌توانند باعث جذب گردشگران به یک منطقه جغرافیایی شود و علاوه بر معرفی فرهنگ و هنر آن منطقه، بازدهی اقتصادی خوبی نیز به همراه داشته باشد.

رامین امانی عضو انجمن ملی عکاسان ایران، عضو فیاپ و جوان‌ترین عکاس ایرانی است که موفق به کسب مدرک «هنرمند ممتاز فیاپ (EFIAP)» در سال ۱۳۹۷ از سوی فدراسیون بین المللی هنر عکاسی شده است. او همچنین سابقه داوری در چندین جشنواره بین المللی عکاسی در کشورهایی همچون ایرلند و صربستان که زیر نظر انجمن عکلسی آمریکا برگزار شده را دارد و چندی پیش در ۲ جشنواره بین المللی عکاسی که در کشورهای قرقیزستان و تاجیکستان زیر نظر فدراسیون بین المللی عکاسی(FIAP) و انجمن عکاسی آمریکا (PSA) برگزار شد موفق به کسب ۲ تقدیرنامه شده است.