موشک‌پرانی به مواضع آمریکا در عراق؛ "پیامی از جانب ایران"؟

خبرگزاری فرانسه چهارشنبه ۲۴ فوریه (ششم اسفند) به نقل از تحلیلگران گزارش داد، افزایش حمله‌ها به مواضع و تهدید منافع آمریکا در عراق می‌تواند نشانه تلاش نیروهای نزدیک به جمهوری اسلامی برای تحت فشار قرار دادن دولت باشد و ایران نیز احتمالا می‌کوشد از آن به عنوان اهرم فشار بر دولت جدید ایالات متحده استفاده کند.

بنابر این گزارش عراق که از سال‌ها پیش دستخوش بحران و مناقشه‌های داخلی است به صحنه اصلی رویارویی ایالات متحده و جمهوری اسلامی تبدیل شده که همچنان بر سر برنامه هسته‌ای تهران درگیر اختلاف‌های شدیدی هستند.

از حدود چهار ماه پیش حمله به مواضع آمریکا و متحدانش در عراق به طور نسبی کاهش یافته بود اما پس از ورود جو بایدن به کاخ سفید دور جدیدی از این حمله‌های آغاز شده است.

دستور خامنه‌ای برای توقف حمله‌ها تا پایان دولت ترامپ؟

وب‌سایت "میدل ایست آی"  حدود یک هفته پیش از انتخابات ریاست جمهوری سوم نوامبر ایالات متحده در یک گزارش اختصاصی به نقل از فرماندهان گروه‌های شیعه مورد حمایت ایران و برخی سیاستمداران عراقی نوشته بود رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای از این گروه‌ها خواسته حمله به منافع آمریکا در عراق را متوقف کنند.

گفته می‌شود این دستور به خاطر نگرانی از اقدام نظامی آمریکا علیه جمهوری اسلامی در ماه‌های پایانی حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید صادر شده است.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

به گفته شماری از تحلیلگران و مقام‌های عراقی ظاهرا جمهوری اسلامی و نیروهای تحت حمایتش در عراق اکنون تنش‌زدایی و پرهیز از خشونت را کنار گذاشته‌اند و دنبال اهرم فشاری علیه دولت جدید آمریکا هستند.

یک مقام ارشد نظامی آمریکا به خبرگزاری فرانسه می‌گوید به نظر می‌رسد ما به شرایط سال گذشته و زمانی بازگشته‌ایم که هفته‌ای یک بار یا بیشتر مواضع ایالات متحده در عراق راکت‌باران می‌شد.

روز دوشنبه دو موشک به منطقه سبز بغداد و محوطه نزدیک به سفارت آمریکا اصابت کرد که تلفات جانی و مالی قابل توجهی نداشت. چند روز پیشتر نیز به پایگاه نظامی البلد در شمال عراق که مورد استفاده نیروهای آمریکایی و متحدانش است حمله شده بود.

حمله به نیروهای آمریکایی در اربیل

پرتلفات‌ترین این حمله‌ها ۱۵ فوریه رخ داد که در جریان آن در یک حمله موشکی به یک مجتمع نظامی نزدیک فرودگاه اربیل، پایتخت اقلیم کردستان یک غیرنظامی و یک پیمانکار خارجی همکار نیروهای تحت فرمان آمریکا کشته شدند.

یک مقام امنیتی عراق می‌گوید این حمله شبیه ده‌ها حمله در سال گذشته بوده که در همه آنها از راکت‌های ۱۰۷ میلی‌متری نصب شد بر خودروهای سبک استفاده شده است.

به طور معمول گروه‌های شبه‌نظامی مورد حمایت جمهوری اسلامی در عراق نظیر کتائب حزب‌الله و عصائب اهل الحق به عنوان مسئول حمله به مواضع آمریکا در عراق معرفی می‌شوند.

برخی رسانه‌های منطقه گزارش داده‌اند که گروه تازه ‌تاسیس "اولیاء دم" که خود را یک تشکل شیعی معرفی می‌کند مسئولیت حمله اربیل را بر عهده گرفته است. مقام‌های امنیتی عراقی و آمریکایی احتمال می‌دهند چنین گروه‌هایی نقش پوششی گروه‌های اصلی مورد حمایت ایران را بر عهده دارند.

تکذیب جمهوری اسلامی

به گزارش خبرگزاری ایسنا، سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی پس از حمله به پایگاه نزدیک فرودگاه اربیل "شایعات مشکوک" درباره انتساب این حمله به ایران را قویا رد کرد و گفت: «تلاش مشکوک برای انتساب آن به ایران نیز شدیدا محکوم است.»

یک مقام ارشد آمریکایی که نخواسته نامش فاش شود به خبرگزاری فرانسه گفته تمام شواهد حکایت از شباهت حمله‌های اخیر با حمله‌های سال گذشته دارد و برآورد منابع اطلاعاتی حاکی از افزایش این گونه عملیات است.

حمله روز دوشنبه به نزدیکی سفارت آمریکا در بغداد از محورهای اصلی نخستین گفت‌وگوی تلفنی جو بایدن با مصطفی کاظمی نخست‌وزیر عراق بود. کاخ سفید می‌گوید بایدن در این گفت‌وگو بر حمایت و پشتیبانی آمریکا از استقلال و تمامیت ارضی عراق تاکید کرده است.

اتهام آمریکا به ایران

با وجود تکذیب‌های تهران، ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا جمهوری اسلامی را مسئول اصلی حمله‌های اخیر معرفی کرده و گفته ایالات متحده اجازه بی‌ثبات کردن منطقه و افزایش تنش در منطقه را به تهران نخواهد داد.

یکی دیگر از انگیزه‌های افزایش عملیات نظامی علیه منافع آمریکا در عراق تحت فشار قرار دادن دولت کاظمی با توجه به انتخابات پارلمانی اکتبر در این کشور عنوان می‌شود.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

ینس استولتنبرگ، دبیرکل پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) هفته گذشته پس از نشست مجازی وزیران دفاع کشورهای عضو این پیمان اعلام کرد که قرار است برای حمایت از حکومت و نیروهای مسلح عراق برای مقابله با تروریسم ماموریت ناتو در این کشور گسترش یابد و شمار نظامیان آن از ۵۰۰ به چهار هزار نفر افزایش یابد.

مخالفت با افزایش نیروهای ناتو در عراق

تحسین الخفاج، سخنگوی فرماندهی عملیات مشترک عراق در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی رسمی این کشور گفته است که اکنون برای بحث درباره افزایش نیروهای ناتو در عراق زود است.

به گزارش خبرگزاری آناتولی، نعیم العبودی نماینده ائتلاف فتح در پارلمان عراق به همین شبکه تلویزیونی گفته از تصمیم احتمالی دولت برای افزایش نیروهای ناتو بی‌خبر است و با چنین اقدامی به عنوان افزایش نقش نیروهای آمریکایی در عراق مخالف است. او افزود که پارلمان با این اقدام ناتو مخالفت خواهد کرد.

تا کنون درباره تصمیم مشخص دولت جو بایدن برای مقابله با افزایش حمله‌ها به نیروهای آمریکایی در عراق گزارشی منتشر نشده است. یک مقام ارشد نظامی آمریکا به خبرگزاری فرانسه گفته گزینه‌هایی برای عملیات بازدارنده در داخل و خارج از عراق به دولت بایدن ارائه شده اما هنوز تصمیمی در این باره گرفته نشده است.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  شورشیان حوثی‌ در یمن

  یمن یکی از کشورهای منطقه است که جنگ داخلی در آن ابعاد منطقه‌ای یافته است و کشورهای رقیب یعنی ایران و عربستان سعودی به صورت فعال در آن شرکت دارند. ایران خود را حامی حوثی‌ها می‌داند که با عنوان "انصارالله" شناخته می‌شوند.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  حوثی‌ها و حملات موشکی به عربستان

  آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در اواسط ژوئن ۲۰۲۰ در گزارشی به شورای امنیت خبر داد که موشک‌های کروز و تجهیزاتی که در حمله به تاسیسات نفتی آرامکو و فرودگاه بین‌المللی ابها عربستان سعودی، و دست‌کم دو حمله پیش از آن استفاده شده "منشا ایرانی" داشته‌اند.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  تماس‌های رسمی حوثی‌ها و مقامات ایران

  تحولاتی که درسال ۲۰۱۰ به "بهار عربی" موسوم شد، سبب تغییراتی در آرایش نیروهای سیاسی در بسیاری از کشورهای عربی از جمله یمن شد. پس از تصرف صنعا برخی از مقام‌های حوثی به ایران سفر کردند. بسیاری از رهبران حوثی روابط نزدیکی با روحانیون شیعه در ایران دارند. کارشناسان سازمان ملل می‌گویند که ایران به حوثی سلاح، پول ارسال می‌کند و کارشناسان نظامی ایران در یمن حضور دارند.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  جنگ ریشه‌دار قومی یا جنگ نیابتی در یمن

  یمن که در دوران جنگ سرد به یمن جنوبی و یمن شمالی تفسیم شده بود، پس از وحدت نتوانست مشکلات قومی خود را حل کند. در حال حاضر نیز گروه‌های مختلف یمنی با منافع و اهداف متفاوت روبروی یکدگیر صف‌آرایی کرده‌اند. اما عربستان و متحدانش از یکسو و ایران از سوی دیگر، یمن را به کانون یک جنگ نیابتی بدل کرده‌اند. به گفته سازمان ملل تا کنون بیش از ۲۰۰ هزار نفر بر اثر جنگ یا پیامدهای پس از جنگ کشته شده‌اند.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  گروه‌های شبه‌نظامی در عراق

  سقوط صدام حسین و نا‌كارآمدی سیاستمداران عراقی زمینه مناسبی را برای دخالت‌های جمهوری اسلامی در این کشور فراهم کرد. برخی از گروه‌های شیعه عراقی که در زمان جنگ ایران و عراق به ایران آمده بودند، ساختارهای تشکیلاتی خود را حفظ کردند و با کمک جمهوری اسلامی به گروه‌های سیاسی و شبه‌نظامی فعال در عراق بدل شدند.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  همکاری نزدیک با ایران

  برخی از گروه‌های شیعه عراقی پنهان نمی‌کنند که با جمهوری اسلامی مناسبات نزدیکی دارند و سیاست‌های خود را با نظر ایران تنظیم می‌کنند. ایران از این گروه‌ها به عنوان اهرم فشار بر سیاستمداران عراقی استفاده می‌کند. از سوی دیگر جمهوری اسلامی در نزاع خود با آمریکا از این نیروها نیز بهره می‌گیرد.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  شبه‌نظامیان شیعه و جنگ علیه داعش

  پیروز‌های اولیه داعش در عراق و سوریه نشان داد که دولت‌های مرکزی در این کشورها عاجز از بسیج عمومی علیه این افراط‌گرایان هستند. دولت عراق که هم‌چنان به طور عمده از سیاستمداران شیعه تشکیل شده با نادیده گرفتن منافع اقلیت سنی راه برای نارضایتی سنی‌ها در این کشور باز کرد و مناطق شمالی و شرقی عراق به راحتی به دست نیروهای داعش افتاد. در سال ۲۰۱۶ شبه‌نظامیان شیعه در جنگ علیه داعش نقشی فعال داشتند.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  نزدیکی سپاه قدس و حشد‌الشعبی

  قاسم سلیمانی، فرمانده وقت سپاه قدس و ابومهدی مهندس از رهبران حشد الشعبی از جمله کسانی بودند که در عملیات "آذرخش کبود" توسط نیروهای آمریکایی در عراق در ژانویه ۲۰۲۰ کشته شدند. مقامات آمریکایی بارها هشدار داده بودند که قاسم سلیمانی به طور مستقیم و غیرمستقیم نقشی اساسی در حمله به نیروهای آمریکایی مستقر درعراق داشته است.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  شبه‌نظامیان عراقی تحت فرماندهی سپاه

  گروه‌های شیعه شبه‌نظامی با انگیزه‌های متفاوتی در عراق شکل گرفته‌اند. این گروه‌ها، از عصائب اهل حق گرفته تا سپاه بدر، بنا به مصلحت‌ها و ضروت در امور مختلفی دخالت می‌کنند. آمریکا به گروه‌های شیعه عراقی تحت کنترل ایران عنوان "گروه‌های ویژه" را داده است. همه این گروه‌ها به درجات معینی در راستای منافع ایران عمل می‌کنند.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  جنگجویان خارجی تحت فرماندهی سپاه

  ایران از جنگجویان خارجی در جنگ سوریه استفاده می‌کند. نیروهای شیعه افغان موسوم به لشکر فاطمیون از داوطلبانی تشکیل شده که برای تثبیت رژیم بشار اسد به سوریه اعزام شدند. ایران از این نیروها به عنوان مدافعان حرم نام می‌برد. در مورد شمار لشکر فاطمیون ارقام متفاوتی از ۱۲ تا ۴۰ هزار نفر یاد می‌شود. اما بنا به گفته یکی از رهبران این لشکر در سال ۲۰۱۸ حدود ۲ هزار از آنان کشته و ۸ هزار نفر زخمی شده‌اند.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  جنگجویان که به آنان اعتمادی نیست

  برخی از نیروهای فاطمیون که به دلایل مختلف به افغانستان بازگشته‌اند، بنا به گفته مقامات افغانستان می‌توانند سبب بی‌ثباتی در این کشور شوند. بنا به گزارش‌های مختلف، افغان‌ها اغلب به دلیل فقر و بیکاری به لشکر فاطمیون پیوسته‌اند. برخی‌ها از آنها در ایران زندگی می‌کنند، اما هزاران نفر از آنان به افغانستان بازگشته‌اند.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  زینبیون، جنگجویان شیعه پاکستانی

  در صفوف جنگجویان خارجی در سوریه اتباع پاکستانی نیز تحت لشکر زینبیون حضور دارند. گرچه این گروه در آغاز وظیفه اصلی خود را دفاع از "حرم زینب" دختر امام اول شیعیان می‌دانست، اما در بسیاری از جبهه سوریه در صف مقدم علیه مخالفان اسد وارد جنگ شده است.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  زینبیون، آوارگان افغان در پاکستان

  به گفته سایت‌های وابسته به سپاه پاسداران، بخش اعظم لشکر زینبیون (برخی آن را تیپ زینبیون می‌نامند) از آوارگان افغان هستند که در پاکستان زندگی می‌کنند. این افغان‌ها شامل شیعیان هزاره می‌شوند که در شرایط بسیار بدی درپاکستان روزگار می‌گذرانند.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  محمدحسین باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی در حلب

  مقامات ایرانی مدعی‌اند که نیروهای نظامی این کشور تنها به عنوان مستشاران نظامی در سوریه عمل می‌کنند و نقشی مستقیم در عملیات جنگی ندارند. اما تا کنون ده‌ها نفر از فرماندهان سپاه در نبردهای سوریه کشته شده‌اند. اسرائیل نیز تا کنون صدها بار مواضع نیروهای ایرانی و متحدانش را در سوریه هدف قرار داده است.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  حزب‌الله لبنان، متحد استراتژیک سپاه

  جمهوری اسلامی ایران در نحوه همکاری و اعتماد به گروه‌های خارجی به گونه‌های مختلف عمل می‌کند. شکل‌گیری حزب الله لبنان از آغاز توسط نیروهای ایرانی صورت گرفت. ایران از طریق این گروه شیعه در جنوب لبنان، رویارویی غیرمستقیم با اسرائیل دارد.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  حزب‌الله و عمق استراتژیک جمهوری اسلامی

  مقامات مختلف جمهوری اسلامی بارها اعلام کرده‌اند که عمق استراتژیک ایران در غرب تا دریای مدیترانه است. سیاست "نابودی اسرائیل" از یک سو و بلندپروازی‌های ایدئولوژیک جمهوری اسلامی از سوی دیگر توجیه‌ای برای حضور ایران در لبنان تلقی می‌شود.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  حزب‌الله در سوریه

  بر خلاف گروه‌های فلسطینی مورد حمایت ایران که تنها در غزه و کرانه باختری فعال هستند، حزب‌الله نه تنها در لبنان سیاستی منطبق با خواست‌های جمهوری اسلامی را نمایندگی می‌کند، بلکه یکی از بازوهای نظامی ایران در منطقه به حساب می‌آید. هزاران نفر از نیروهای حزب‌الله تا کنون در جنگ سوریه شرکت داشته‌اند. به گفته محافل غربی کارشناسان نظامی حزب‌الله در یمن نیز در کنار ایران حوثی‌ها را آموزش می‌دهند.