تهران، دوشنبه و تلاش برای گسترش مناسبات اقتصادی و امنیتی

وزیر کشور عصر روز دوشنبه چهارم اسفند به همراه هیاتی از مسوولان به دعوت «رمضان رحیم زاده همرا» وزیر امور داخلی تاجیکستان، عازم دوشنبه پایتخت این کشور شد؛ سفری دو روزه که در آن «محمدصادق معتمدیان» استاندار خراسان رضوی، «بابک دین پرست» معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه‌ای و «رحیم ساکی» رئیس مرکز اطلاع رسانی و امور بین الملل وزارت کشور، رحمانی فضلی را همراهی می کردند.

وجود اشتراکات فراوان دینی، فرهنگی، تاریخی و زبانی بین دو کشور ایران و تاجیکستان بستر مناسبی را برای توسعه مناسبات در زمینه های مختلف فراهم کرده و با تاکید بر استفاده از همین ظرفیت ها بود که هیات ایرانی عازم دوشنبه شد و در جریان این سفر مقامات دو کشور به بررسی مناسبات  و روابط دوجانبه تاجیکستان و ایران، به خصوص وضعیت و چشم انداز همکاری های دو کشور در حوزه امنیتی پرداختند.

سفری دو روزه با دو دیدار مهم

جدا از رایزنی های جداگانه هیات ایرانی با مقامات مختلف تاجیک،  دو دیدار رحمانی فضلی با «امامعلی رحمان» رییس جمهوری و «رمضان رحیم زاده همرا» وزیر امور داخلی تاجیکستان بیش از دیگر دیدارها حایز اهمیت بود.

رحمانی فضلی روز سه شنبه با امامعلی رحمان رییس جمهوری تاجیکستان دیدار و در مورد جنبه های مختلف روابط دوجانبه به ویژه تقویت همکاری‌های دو کشور در زمینه امنیت گفت و گو و تبادل نظر کرد. در این دیدار رییس جمهوری تاجیکستان بر اجرای همه جانبه سند همکاری‌های امنیتی و اجرای فعالانه مفاد این سند تاکید کرد. شدت یافتن تهدیدهای مدرن برای امنیت جهانی ومنطقه ای، همه گیری ویروس کرونا، موضوع بحران اقتصادی و مالی جهانی به عنوان تهدیدی جدی برای وضعیت فعلی و آینده منطقه، از دیگر موارد مطرح شده در این دیدار بود.

همچنین دو طرف درخصوص مسائلی مانند تشدید رقابت های ژئوپلیتیک، تهدیدات عصر حاضر به امنیت جهانی و منطقه ای تبادل نظر کردند.

از دیگر دیدارهای مهم رحمانی فضلی در تاجیکستان، دیدار وی با رحیم زاده به عنوان وزیر داخلی این کشور بود. در جریان این دیدار اظهار شد که همکاری بین وزارتخانه‌های ایران و تاجیکستان بر اساس توافق‌نامه‌های دوجانبه و چندجانبه در حال توسعه و بهبود است. به نظر دو طرف همکاری متقابل سودمند در زمینه مقابله با پدیده‌های منفی و تهدیدات معاصر می‌تواند موثر باشد. همچنین آنها طی این دیدار همچنین همکاری در زمینه مبارزه مشترک با تروریسم، افراط گرایی و تبادل اطلاعات را بررسی کردند.

در این گفت‌وگو وزرای دو کشور، بر اجرای شدن موافقتنامه همکاری‌های امنیتی و انتظامی، همکاری و تبادل اطلاعات و تجربیات در مبارزه با جرائم سازمان یافته فراملی، تروریسم و افراطی گری، مبارزه با تولید موادمخدر، مواد روانگردان و پیش سازه‌های آن و قاچاق این مواد، همکاری در زمینه تبادل اطلاعات مجرمان تحت تعقیب در چارچوب توافقات، مبارزه با قاچاق آثار هنری، میراث فرهنگی، اسلحه، مهمات و مواد منفجره، تاکید کردند.

همچنین دو طرف با مشارکت در تقویت ساختارهای منطقه‌ای مبارزه با مواد مخدر در چارچوب همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای موافقت کردند. تاکید بر همکاری و همراهی با یکدیگر برای اتخاذ مواضع مشترک نزد مجامع و سازمان‌های بین المللی و منطقه‌ای، تاکید بر حسن رفتار با اتباع و شهروندان یگدیگر و ارتقای همکاری‌های پلیس دو کشور در زمینه تبادل اطلاعات و تجربیات در مبارزه با انواع جرایم از دیگر محورهای گفت وگوهای دو وزیر بود.

همچنین رحمانی فضلی در بازدید از آکادمی وزارت امور داخلی تاجیکستان مجدداً بر آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای همکاری جهت آموزش نیروهای پلیس، انتقال تجربیات و بهره‌مندی نیروهای تاجیکستان از تجارب نیروی انتظامی ایران تأکید کرد و گفت: با توجه به وسعت و تنوع همسایگان جمهوری اسلامی و با توجه به حوادث مختلف خصوصاً مبارزه با قاچاق انسان، مواد مخدر و مبارزه با تروریسم در سطح وسیع و همچنین تولیدات و تکنولوژی بالای ایران، جمهوری اسلامی ایران آماده تمدید قرارداد پیشین در این ارتباط است.

لازم به ذکر است که آکادمی وزارت امور داخلی تاجیکستان دوره‌های آموزشی متنوعی را برای پلیس از جمله پلیس مبارزه با قاچاق مواد مخدر، پلیس مبارزه با تروریسم و پلیس راهنمایی و رانندگی برگزار می‌کند. در سفر پیشین وزیر کشور ایران به تاجیکستان تفاهم‌نامه همکاری آکادمی وزارت امور داخلی تاجیکستان با دانشگاه امین نیروی انتظامی منعقد شده است.

پیشینه و اهمیت روابط دوجانبه تهران- دوشنبه

از نگاه کارشناسان، جمهوری اسلامی ایران معتقد است کشورهای منطقه می‌توانند مشکلات و مسائل خود را حل کنند. تجربه نیز نشان داده حضور مداخله جویانه بیگانگان در منطقه  نتیجه ای جز ایجاد بحران و تنش و اختلاف در روابط  میان کشورهای منطقه نداشته است. ایران خواهان صلح، ثبات، عدالت و امنیت در منطقه است و در این جهت در کمک به حل مناقشات منطقه ای همواره پیشقدم شده است. نقش ایران در کمک به برقراری صلح و پایان مناقشه در تاجیکستان و همچنین نقش فعال ایران در کمک به حل مناقشه قره باغ و نقش آفرینی در کمک به پیشبرد مذاکرات صلح افغانستان از اقداماتی است که اولویت‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را نشان می دهد.

 بی تردید ایران در چارچوب مناسبات هرچه بیشتر و گسترده‌تر با  کشورهای منطقه همه سعی خود را به کار خواهد گرفت. تاکنون بیش از ۱۶۰ سند همکاری در زمینه‌های مختلف سیاسی، امنیتی، اقتصادی، دفاعی و فرهنگی بین تهران و دوشنبه به امضا رسیده است. ایران با توجه به سابقه‌اش در اجرای پروژه‌های فنی مثل ساخت نیروگاه برق آبی سنگ توده ۲ و احداث تونل استقلال می‌تواند کمک فراوانی برای تاجیکستان در رهایی از بن‌بست ارتباطی باشد. این رویکرد را در بحث دسترسی تاجیکستان به آب‌های آزاد و بهره‌برداری از امکانات بندرهای دریایی ایران از جمله چابهار می‌توان مشاهده کرد که با استراتژی ملی تاجیکستان در بخش‌های انرژی و ارتباطی همخوانی دارد.

با توجه به مجموعه مولفه هایی  که در توسعه روابط  دو جانبه و منطقه ای نقش راهبردی دارند تهران و دوشنبه می‌توانند با استفاده از این پتانسیل ها برای تقویت روابط گام بردارند. سفر وزیر کشور ایران به تاجیکستان نیز از عزم دو کشور برای توسعه روابط حکایت دارد.