چه کسی دلار را ۳۰ هزار تومان کرد!؟

به گزارش خبرنگار بانک و بیمه  گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، نرخ دلار بار دیگر هم به  موضوعی برای بحث سیاسیونی تبدیل شده است که هر یک بهانه ای برای رشد نرخ ارزها و از دست رفتن ارزش پول ملی دارند. همین جمعه ای که گذشت رئیس دفتر رئیس جمهور در نشست با صادرکنندگان نمونه استان اصفهان، گریزی به اداره کشور در دوران سخت تحریم زده و صحبت هایی نیز از تعیین نرخ دلار زده بود که البته بعد از جنجالی شدن این موضوع، تیتر رسانه ها را نوعی برداشت بد و ناقص خواند.
  او در این همایش، به بالا نگه داشتن نرخ ارز برای نگهداشتن اقتصاد کشور در دوران تحریم اشاره کرده و این طور گفته بود که" از نظر اقتصادی نرخ ارز ایران ۲۵ یا ۲۷ هزار تومان نیست، ما این کار را کردیم تا بتوانیم اقتصاد کشور را اداره کنیم تا امروز دشمنان بگویند که فشار حداکثری شکست خورده. دولت نرخ ارز را واقعی نمی‌داند و همواره برای کاهش نرخ ارز تلاش کرده است."

واعظی: نگفتم ارز را گران کردیم!

این جملات بعد از بازتاب رسانه ای توسط واعظی تغییراتی به خود دید و وی در این باره در صفحه مجازی خود اینچنین نوشت: بی تردید گرانی ارز در آن مقطع، نتیجه فشار‌های تاریخی و کم‌سابقه بر اقتصاد ایران بوده و مقصود بنده نیز این بود که دولت علی‌رغم اینکه معتقد بود قیمت واقعی ارز هرگز و هرگز ۲۵ تا ۲۷ هزار تومان نیست، اما با مقاومت و تحمل تبعات تحمیلی و ظالمانه‌ی تحریم‌ها، کشور را اداره کرده و در برابر اراده‌ی دولت ترامپ برای فروپاشی اقتصاد ایران، ایستاده است.

افزایش قیمت ارز در دولت رویداد تلخی بود

وی بیان کرد: بنده مجددا به صراحت تاکید می‌کنم که دولت هیچگاه به دنبال گران کردن ارز نبوده و قیمت بالای ارز و نرخ غیرواقعی آن را یکی از موانع مهم اداره کشور و یکی از رخداد‌های تلخ در دوران مسؤولیتش می‌داند و همواره در پی کنترل آن و کاستن از فشار برشهروندان بوده است؛ آنچنانکه در آینده‌ نزدیک نیز هیچ فرصتی را برای کنترل نرخ ارز از دست نخواهد داد.

همین چند جمله جوی روانی در فضای رسانه و بازارها به راه انداخت تا حدودی که بسیاری از کارشناسان اقتصادی نسبت به این موضوع واکنش های متعددی را نشان دادند و علت افزایش های پی در پی نرخ ارز در دو سال گذشته را هم بیش از موارد اقتصادی و  تحریم ها، بر گردن بازی های سیاسی افراد صاحب نام در دولت انداختند.

اظهار نظر سیاسیون راجع نرخ ارز، قدرتنمایی های زود گذر است

شاه ولی زاده، کارشناس اقتصادی در گفت و گو با خبرنگار بانک و بیمه  گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به تعیین نرخ ارز در بازار بیان کرد: متاسفانه فرمول های تعیین نرخ ارز در کشور ما با جو روانی که از جانب سیاست مدارها به راه افتاده است، از استاندارد جهانی خارج شده است.
  وی افزود: بازار ارز همیشه ارزهای موجود در معاملات خود را بر اساس نسبت قیمت کالاهای یک کشور نسبت به کشور مورد معامله می سنجد، یعنی تفاوت نرخ یک قلم جنس در ایران با همان کالا در آمریکا را می سنجیم و بر آن اساس نرخ دلار را بدست می آوریم. در ایران هم تا حدودی همین روال پیش می رود و در ادامه حباب و دلال بازار را به دست می گیرند.   این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سوال که آیا امروز بازار ارز به اتفاقات روزهای اخیر واکنش نشان خواهد داد؟ گفت: باید اتفاقات را دسته بندی کرد، اخبار زیادی در این روزها برای ارز رد و بدل می شود. آزاد شدن یک میلیارد دلار ارز بلوکه شده از دارایی های ایران یک خبر بین المللی است که بر بازار قطعا تاثیر مثبت خود را خواهد گذاشت. اظهار نظرهای سیاستمدارهای داخلی بازه کوتاه مدتی بازار را متشنج می کند اما قطعا زور آزادی منابع مالی ایران بر بازار ایران بیشتر از اظهار نظرهای داخلی که بیشتر جنبه قدرتنمایی اشخاص را دارد، خواهد داشت.

طاقت رئیس کل بانک مرکزی طاق شد؛ فقط من از نرخ ارز سخن بگویم!

این ماجرا به این جا ختم نشد و رئیس کل بانک مرکزی به صورت غیر مستقیم، به این اظهار نظر واکنش نشان می دهد. انتشار متن در صفحه کاربری منتسب به بانک مرکزی در توئیتر، از نارضایتی سیستم بانکی و مدیر آن بر این نوع سخنان بود. در صورتی که خود همتی، در گفتگویی تلویزیونی چیزی شبیه به همین جمله را عنوان می کند و می گوید" اگر ما نبودیم نرخ ارز 50 هزار تومان و تورم 150 درصد می شد." و این اظهارنظر غیر مستقیم، طاقت نیاورد و ساعاتی بعد از طریق صفحه رسمی، رئیس کل بانک مرکزی به این موضوع واکنشی جدی و قابل تامل نشان داده  شد و همتی اینطور در اینستاگرام خود نوشت" بازار ارز، یک بازار حساس و تخصصی است. در اولین جلسه حضور در هیئت دولت قبل از انتصاب ودر اولین جملات خود از آقای رئیس جمهور و اعضای محترم دولت درخواست کردم که، اگر به انتصاب اینجانب رأی میدهند، با این شرط همراه باشد که در خصوص مسائل ارزی، اعلام سیاست‌ها را به بانک مرکزی واگذار کنند و قطعاً این بهترین کمک مسؤلین محترم به بانک مرکزی و نیز ثبات در بازار‌های پول وارز است.     به نوعی این جملات حساسیت رئیس کل بانک مرکزی را نسبت به هرگونه اظهار نظر در خصوص مدیریت پولی و ارزی کشور نشان می دهد که تا حدودی هم از تک بُعدی نگریستن به مدیریت ارز در کشور نیز بازمی گردد.   البته که او بارها گفته است که هرگونه اظهارنظر غیر کارشناسی، بازار را برهم می زند اما تنش های بعد از این اظهار نظرها نیز جای خود دارد. اما جای سوال اینجاست که چرا بازار ارز باید بیش از حد تحت تاثیر اخبار سیاسی و جوروانی قرار بگیرد و بیش از اینکه بر مبنای تحولات اقتصادی صعود و نزول نرخ ها رخ بدهد، سیاست بر این بازار حکم فرماست؟   همتی که به عنوان عالی رتبه ترین مقام پولی کشور دو سالی می شود  در مواجهه برای کنترل نرخ ارز تنها با جمله ای نظیر" نرخ ارز چیزی که در بازار رویت می شود نیست" به مقابله به بازار می رود.

دستکاری نرخ ارز تبعات سنگینی دارد

نسرین نامی، کارشناس اقتصادی در گفت و گو با خبرنگار بانک و بیمه  گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به تحلیل های هیجانی درباره بازار ارز بیان کرد: سال های زیادی است که کشور دچار تحلیل های هیجانی است، اینکه تنها یک شخص درباره مسائل اقتصادی کشور نظر بدهد درست نیست. بازار ارز هم مانند بسیاری از بازارهای رشد و افول های داشته است اما نباید از این موضوع غافل شد که متاسفانه نرخ تورمی که خود را به 50 درصد هم رساند، منجر شد تا دلار و یورو تبدیل به کالا شده و خاصیت اسکناس و معاملاتی خود را از دست بدهد.   وی افزود: افزایش آربیتراژ در بازار ارز و عدم کنترل آن در بازه های حساسی مانند تاثیر جو روانی انتخابات آمریکا، حجوم نقدینگی از بازار بورس شکست خورده به بازار ارز، افزایش نرخ جهانی طلا و ریزش قیمت جهانی نفت، منجر شد تا بیش از اینکه مدیریت ها تخصصی باشد، هر کس راهکارهای کوتاه مدتی را برای مدیریت تورم و نرخ ارز ارائه کند.
نامی با اشاره به اینکه تنها اظهار نظرهای رئیس دفتر رئیس جمهور بر بازار ارز تاثیر ندارد، بیان کرد: سال های گذشته با چند نرخی شدن ارز بازار با تشنج هایی همراه شد، معتقد نیستم در چنین شرایطی باید ارز را تک نرخی کرد اما باید به نظرات کارشناسی و رصدهای دائمی بازار ارز بیش از واکنش در برابر اظهارات سیاسی اهمیت داد.   این کارشناس امور بانکی ادامه داد: تورم و کاهش ارزش پول ملی تنها مختص به ایران نبوده و نیست، کشورهای زیادی از جمله آلمان و اعضای مختلف اتحادیه اروپا در سال های مختلفی با کاهش ارزش پول ملی رو به رو شده و پس از جنگیدن با عوامل درونی و بیرونی به ثبات رسیده اند. آلمان که نمونه بارزی از یک شکست خورده اقتصادی به شمار می رفت حال با صنعتی شدن اقتصادش، به درجه قابل قبولی در اقتصاد رسیده است.

نامی در پایان با اشاره به اهداف دولت ها برای جا به جایی نرخ ارز گفت: تصمیمات کوتاه مدتی چون دستکاری نرخ ارز برای جبران کسری های پیامی بودجه، تبعات سهمگینی در آینده خواهد گذاشت که نمونه بارز آن تورم و از بین رفتن ارزش پول ملی است.   گفته های این کارشناس اقتصادی، بیانگر این است که هر چقدر فضای اقتصاد به اظهارات سیاسی و قدرت طلبی ها در به رخ کشیدن مدیریت برتر برای کشور، آلوده می شود نتیجه ای عکس در فضای واقعی بازار را خواهد داشت. چرا که اگر نگاهی به نمودار بازار ارز در 6 ماه گذشته بیاندازیم متوجه می شویم که هرگاه بازار گرفتار سیاست شد، با تنش های زیادی همراه بود.   مکان مشخص شده در نمودار، درست در بازه از زمان قرار دارد که کشور، موضوع fatf را به بازار ارز و تاثیر آن برای واردات واکسن کرونا متصل می کردند و تنها راه برای واردات این کالا را پذیرش این لایحه می دانستند. البته هرچند که این موضوع جای خود بحث و مواردی درباره لزوم قبول این لایحه از جانب رئیس کل بانک مرکزی برای مجمع تشخیص مصلحت نظام مطرح شد.   هر چند فنری کنترل کردن بازار ارز هم، حکم یک سونامی تورمی در پی خواهد داشت. فنری یا فشردگی نرخ ارز در بازار گویا تقصیر دولت ها نیست و تنها فشار ناشی از تحریم و بازی برخی دلال ها در بازار ارز مسبب آن هستند.   موضوعی که رئیس کل بانک مرکزی بارها در صحبت هایش به آن تاکید کرده بود عدم دخالت بانک مرکزی در بازار ارز است اما گویا آنچنان هم بدون دخالت دولت بازار مدیریت نشده است و حالا او از این اظهار نظرها از جانب برخی از سیاسیون گله مند است.    اما خبرهای ریز و درشت بازار ارز هم آنقدر ها نقش بانک مرکزی در بازار ارز را کمرنگ نمی دانند. چرا که عده زیادی از صرافی ها نرخ ها روی تابلوی خود را با اعلام بانک مرکزی ثبت می کنند و این خود جای تامل دارد!   از طرفی هم صحبت های اخیر رئیس جمهور مبنی بر این که " دلار در بازار آزاد ۱۵ هزار تومان می شود اگر ۷ میلیارد بلوکه شده در کره جنوبی آزاد شود" نقض عدم دخالت دولت در بازار آزاد است!

نوسانات نرخ ارز، از مدیریت غیر متمرکز نشات گرفته است

علی‌اصغر سمیعی زفرقندی رئیس هیأت مؤسس کانون صرافان و تحلیلگر مسائل مالی با اشاره به نوسانات ایجاد شده در بازار ارز  گفت: نوسان بخش طبیعی از هر بازار، از جمله بازار ارز است. اما مطابق عرفی که در بازارهای جهانی پذیرفته شده، اگر این نوسانات از سطح یک یا دو درصد افزایش پیدا کند، در این صورت باید نسبت به سلامت بازار نگران شد، چرا که نوسان بالا نشان دهنده امکان ایجاد و رشد بیشتر فساد است.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: روند کاهشی که در هفته های اخیر شاهد هستیم، عللی هیجانی و روانی دارد، اما نباید فراموش کنیم که در چنین بزنگاه‌هایی، این بانک‌های مرکزی هستند که باید با مداخلات خود در بازار، از آثار سوء واکنش‌های هیجانی جلوگیری کرده و آن‌ها را تعدیل کنند.

سمیعی زفرقندی ادامه داد: سیاست‌های آسیب‌زایی مانند وجود ارز چند نرخی در بازار و مشکلات اقتصادی و سیاسی که کشور درگیر آنها است، از جمله مسائلی است که در تضعیف بانک مرکزی نقش ایفا کرده‌اند، البته اگر عملکرد سامانه نیما را در مقایسه با بازار آزاد بررسی کنیم، مشاهده می‌کنیم که امکان کنترل هیجانات در بازار وجود داشته است.

وی افزود: در سال‌های اخیر با ایجاد سامانه نیما، خریداران و فروشندگان عمده ارز باید اسکناس مورد نیاز خود را از طریق این سامانه تهیه کنند. این افراد هم به دلیل این که مراودات تجاری و بازرگانی خود را در برنامه‌هایی بلندمدت ترتیب می‌دهند، امکان واکنش سریع به هیجانات بازار را ندارند. به همین دلیل در این سامانه که از یک سو حجم تقاضا سر جای خود است و تغییر چندانی متناسب با هیجانات بازار نمی‌تواند داشته باشد و از سوی دیگر میزان عرضه بانک مرکزی در آن هم محدودیت‌هایی دارد، شاهد هستیم که همواره دامنه نوسانات آن نسبت به بازار آزاد محدودتر است و شیب نمودارهای صعودی و نزولی ملایم‌تر حرکت می‌کند. این در حالی است در بازار آزاد که حجم معاملات نسبت به سامانه نیما بسیار کمتر است. وجود این پدیده نشانه عدم مدیریت درست بازار توسط بازیگر اصلی است.

سمیعی زفرقندی در پایان به نقش تخریبی دشمنان کشور در بازار ارز هم پرداخت و توضیح داد: درست است که بازیگر اصلی بازار ارز ایران بانک مرکزی است، اما بازیگران دیگری هم وجود دارند که در مقاطعی و تحت شرایطی حتی می‌توانند توان و زور بیشتری هم نسبت به بانک مرکزی داشته باشند.

هرچند عده ای معتقدند این اظهار نظرهای رئیس دفتر رئیس جمهور و واکنش رئیس کل بانک مرکزی به آن شاید نوعی به راه انداختن جنجال برای تاثیر بر بازار ارز بوده است تا از اثرات دیگری نظیر، آزادسازی یک میلیارد دلار ارز بلوکه شده در کره جنوبی گرفته شود. بازار که قرار نیست رنگ ارز به خود ببیند و تنها از مسیر مالی کشور سوئیس و خرید دارو، به ایران باز خواهد گشت، در صورتی که همتی در چهارشنبه و حاشیه جلسه هیئت دولت گفته بود" فقط پول نقد"!

تکانه های که در اقتصاد رخ داده بیش از عوامل اقتصادی، حاصل تنش های سیاسی داخلی و خارجی است. بحث دولت ها بر سر توافقات و همچنین بحث اشخاص سیاسی بر سر ابراز مدیریت صحیح در بازارها از جمله این موارد است.

ناگفته نماند که رسمیت اظهار نظر درخصوص سیاست های پولی و بانکی قانونا بر عهده بانک مرکزی به عنوان مرجع رسمی است!

انتهای پیام/