تحولات سیاسی در پیوند با تیراندازی سراوان

 تحولات سیاسی در پیوند با تیراندازی سراوان

شش روز پس از کشته شدن چند تن از سوخت‌بران بلوچ بر اثر تیراندازی مأموران در مرز ایران و پاکستان در نزدیکی سراوان، یک مسئول ستاد مبارزه با قاچاق کالا از دولت به دلیل کارشکنی در توزیع سوخت در چهارچوی طرح «رزاق» انتقاد کرد.

به گزارش یورونیوز، بر اثر تیراندازی در مرز ایران و پاکستان در نزدیکی سراوان در روز ۴ اسفند، چندین نفر از سوخت‌بران کشته و زخمی شدند. مقامات رسمی ایران شمار کشته‌شدگان را ۲ تا ۳ نفر ذکر کرده‌اند، اما کنشگران حقوق بشر و فعالان بلوچ می‌گویند در آن رویداد، دست کم ۱۶ نفر از سوخت‌بران منطقه کشته شده‌اند.

خبرگزاری مهر در روز یکشنبه ۱۰ مهر با انتشار گزارشی در این زمینه، بدون نام بردن از این مسئول ستاد مبارزه با قاچاق کالا، از قول او نوشت: «طرح رزاق از حدود دو ماه قبل کلید خورد و وزارت نفت مکلف شده بود روزانه ۵ میلیون لیتر گازوئیل از طریق شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی د ر جایگاه‌های سوخت طرح رزاق تأمین و توزیع کند، که به هر دلیلی متأسفانه تأمین نمی‌شود. بدیهی است اگر نیاز کشور پاکستان که همین ۵ میلیون لیتر است تأمین نشود از راه‌های غیرقانونی و قاچاق تأمین خواهد شد.»

ماجرای طرح رزاق
به نوشته مهر، طرح رزاق که مصوبه ستاد مبارزه با قاچاق کالا است و توسط رئیس جمهور برای اجرا ابلاغ شده، به رغم گذشت دو ماه از اجرای آزمایشی، با کم‌توجهی زیرمجموعه‌های وزارت نفت در تحویل سوخت «زمینگیر» شده است.

این طرح که به گفته مسئولان برای کمک به درآمد خانواده‌های فقیر منطقه و جلوگیری از قاچاق سازمان‌یافته سوخت ایجاد شده، با همکاری استانداری، سپاه و وزارت نفت در منطقه سیستان، شهر سراوان در استان سیستان و بلوچستان آغاز شد.


در اجرای این طرح آزمایشی، به هر خانوار مرزنشین در هفته ۲۰۰ لیتر گازوئیل با نرخ مناسب اختصاص می‌یابد و خانوار می‌تواند سهمیه خود را در جایگاه‌های تعبیه شده که ۵ کیلومتر با مرز فاصله دارد توسط خودرو ایمن ثبت شده، تحویل گرفته و از طریق معابری تعیین شده، به پاکستان برده و در آنجا بفروشد.

مهر می‌نویسد طی مدت کوتاهی که از اجرای این طرح در شهر سراوان گذشته است، مقامات پاکستان نیز از این اقدام ایران استقبال و حمایت کرده و آنها نیز تمام مرزهای سوخت‌بری را به جز مرزی که برای طرح رزاق در نظر گفته شده، مسدود کرده‌اند.

دولت یا باندهای قاچاق؟
نویسنده گزارش خبرگزاری مهر درگیری‌های به وجود آمده در مرز را حاصل «شیطنت» باندهای قاچاق سازمان یافته سوخت ذکر کرده و از قول منبع رسمی خود می‌نویسد: «از آنجا که شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی چند روز اقدام به توزیع سوخت در جایگاه‌های طرح رزاق نکرد، همین بهانه‌ای شد تا درگیری‌هایی در خاک پاکستان و خاک ایران ایجاد شود که کشته و زخمی هم بر جای گذاشت.»

وی گفته است که ساخت جایگاه‌های مخصوص توزیع برای سوخت‌بران مجاز را سپاه پاسداران انجام داده، اما وزارت نفت در تأمین سوخت برای این جایگاه‌ها «کوتاهی» می‌کند.

در روایت غیر رسمی، نیروهای سپاه عامل تیراندازی به سوی سوخت‌بران در روز ۴ اسفند معرفی شده‌اند و بسیاری از مردم منطقه می‌گویند که سپاه در واقع قصد دارد با طرح رزاق، انحصار قاچاق سوخت را خودش در دست بگیرد.

خبرگزاری مهر در گزارش خود، موضوع «کوتاهی» دولت را از قول یکی از مسئولان محلی سراوان نیز نقل کرده است. این مسئول که نام او نیز برده نشده در گفتگو با این خبرگزاری به مشکل قیمت اشاره کرده و گفته است: «شرکت ملی پخش قیمتی برای گازوئیل گذاشته که تقریباً برای ما صرف ندارد که ببریم در پاکستان بفروشیم. اما در طرح رزاق قرار بود وزارت نفت گازوئیل را به قیمت تعادلی به ما بدهد.»

آخرین تحولات سیاسی
از سوی دیگر رسانه‌های داخلی ایران می‌گویند قرار است روز دوشنبه هیئتی متشکل از نمایندگان مجلس برای بررسی «حادثه‌ای در سراوان سیستان و بلوچستان که منجر به زخمی شدن و جان باختن تعدادی از سوخت‌بران در این منطقه شد» به منطقه بروند.

همچنین چند روز پس از رویداد خونین تیراندازی به سوخت‌بران در سراوان، جانشین فرمانده نیروی انتظامی سیستان و بلوچستان نیز تغییر کرد و سرهنگ مرتضی جوکار به عنوان جانشین جدید فرمانده انتظامی این استان منصوب شد. جوکار پیش از این مدیرکل یگان‌های تکاوری ناجا بوده است.

پس از تیراندازی مرگبار سراوان و نیز در روزهای بعد از آن، مردم خشمگین منطقه به برخی اماکن دولتی از جمله فرمانداری سراوان و پاسگاه کورین زاهدان یورش بردند. بسیاری از مغازه‌داران در شهرهای مختلف این استان از جمله سراوان، زاهدان و ایرانشهر نیز در اعتراض به این کشتار دست به اعتصاب زدند.

در روزهای اخیر همچنین اینترنت در شهرهای مختلف استان سیستان قطع شده یا با اختلال همراه بوده است. کاربران شبکه‌های مجازی ایران همچنین با یادآوری تجربه قطعی اینترنت برای سرکوب خیزش آبان ۹۸ در ایران، نسبت به سرکوب اعتراضات در استان محروم سیستان و بلوچستان هشدار داده‌اند.

محاکمه «معاندان»
سازمان مردم‌نهاد دیده بان حقوق بشر دو روز پیش خواستار انجام تحقیقات «شفاف و بی‌طرفانه» درباره حادثه مرگبار اخیر در سراوان واقع در جنوب شرقی ایران شد، اما هنوز اقدامی رسمی در این زمینه انجام نشده است. کنشگران حقوق بشر و برخی کاربران فضای مجازی تصاویری از کشته‌شدگان و زخمی‌های این تیراندازی را در شبکه‌های مجازی همرسان کرده‌ و درباره سرکوب و بازداشت افرادی که در رویدادهای پس از تیراندازی دخیل بوده‌اند، هشدار داده‌اند.

نگرانی کنشگران از بازداشت و سرکوب معترضان از زمان اعلام ورود قوه قضاییه به ماجرا در روز گذشته، بیشتر شده است. علیرضا موسایی دادستان نظامی استان سیستان و بلوچستان روز شنبه حمله‌کنندگان به پاسگاه کورین را «معاند» نامید و گفت: «تعرض مسلحانه به این مرکز انتظامی توسط اشرار مسلح و معاندان نیز با حساسیت و دقت لازم و به طور ویژه دنبال خواهد شد.»

وی همچنین از ورود دستگاه قضایی به ماجرای تیراندازی در سراوان خبر داده است.

مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان نیز که با محکوم کردن کشتار سوخت‌بران با شلیک نیروهای سپاه، خواستار رسیدگی به ماجرا و معرفی عاملان این تیراندازی شد. وی همچنین گفته است که «خود مسئولین راضی بودند برای دور زدن تحریم‌ها سوخت خارج شود».
 
فیلمها و خبرهای بیشتر در کانال تلگرام پیک ایران