ژان لوک گدار، در آستانه بازنشستگی

ژان لوک‌گدار، کارگردان برجسته و از پیشگامان موج نوی سینمای فرانسه از بازنشستگی پس از هفت دهه فعالیت سینمایی خبر داد. این سینماگر ۹۰ ساله در مصاحبه‌ جدیدی عنوان کرد به پایان جاده فیلمسازی نزدیک می‌شود و قصد دارد پس از دو پروژه جدید، از دنیای سینما خداحافظی کند.

«گدار» در مصاحبه‌ خود گفته: «در حال پایان دادن به زندگی سینمایی خود هستم و پس از پایان‌ نگارش این دو فیلمنامه به سینما بدرود خواهم گفت».

ژان لوک گدار در کنار ژان پل بلموندو ستاره فیلم «از نفس افتاده» را می‌توان عملا از آخرین بازمانده‌های موج نو سینمای فرانسه دانست. فرانسوا تروفو، اریک رومر، ژاک ریوت، ژاک دمی، آنیس واردا و آنا کارینا، دیگر چهره‌های این جریان مهم سینمای فرانسه هستند که دیگر در میان ما نیستند.

این فیلمساز در پایان دهه ۴۰ از دانشگاه سوربن در رشته مردم شناسی فارغ‌التحصیل شد اما علاقه‌اش به سینما موجب شد تا به‌همراه گروهی از دوستان جوانش چون کلود شابرول، فرانسوا تروفو و اریک رومر، به جست‌وجو درباره قابلیت‌های نهفته سینما بپردازند. آن‌ها ماهنامه‌ سینمایی به‌نام «لاگازت دو سینما» راه‌اندازی کردند که البته فقط برای پنج ماه منتشر شد.

در دهه ۵۰، گدار چند فیلم کوتاه داستانی با کمک دوستان منتقدش در نشریه معتبر کایه دو سینما ساخت. او در سال ۱۹۵۸ با فیلم سیاه و سفید «شارلوت و دوستش» نشان داد که برای ساخت فیلم بلند آماده است.

اولین فیلم بلند داستانی گدار «از نفس افتاده» بود که در سال ۱۹۵۹ براساس داستانی از فرانسوا تروفو ساخت. 

دهه ۶۰ پربارترین دوره زندگی گدار بود و او در این دهه، هرسال به‌طور میانگین دو فیلم ساخت، فیلم‌هایی که بسیاری از آن‌ها با گذشت زمان ارزش بیش‌تری یافتند.

«سرباز کوچک» دومین فیلم گدار بود که در آوریل ۱۹۶۰ ساخته شد، اما مقامات دولت فرانسه مانع نمایش آن شدند و سه سال بعد پروانه نمایش آن را صادر کردند. 

گدار پس از آن فیلم «زن، زن است» را در سال ۱۹۶۱ ساخت و یک سال بعد فیلم تحسین‌شده «زیستن زندگی‌اش» را ساخت که از پیچیده‌ترین و موفق‌ترین فیلم‌های اولیه گدار محسوب می‌شود.

با فیلم «تفنگ‌داران» در سال ۱۹۶۳ گدار باردیگر مخالف خود را با پدیده جنگ ابراز کرد. «بیزار» محصول ۱۹۶۳ اولین فیلم پرهزینه گدار بود که بازیگرانی چون «میشل پیکولی» و «جک پالانس» در آن نقش‌آفرینی داشتند.

در سال ۱۹۶۴ گدار فیلم «یک زن شوهردار» را ساخت اما یکی از معروف‌ترین ساخته‌های گدار در سال ۱۹۶۵ با نام «آلفاویل» به پرده سینماها آمد و متعاقب آن فیلم «پیروی دیوانه» ساخته شد.

از دیگر شاهکارهای سینمایی وی می‌توان به فیلم‌های «مذکر، مونث» (۱۹۶۶)، «شهوت» (۱۹۸۲) و «نام کوچک؛ کارمن» (۱۹۸۴) اشاره کرد.

آکادمی اسکار در سال ۲۰۱۰ به‌پاس یک عمر دستاورد سینمایی قصد تقدیر ویژه از گدار را داشت، اما این کارگردان سرشناس از حضور در مراسم اعطای جوایز خودداری کرد.

گدار درباره علت حضور نیافتن در این مراسم گفت: «از خودم پرسیدم مقامات آکادمی اسکار کدام یک از فیلم‌های مرا دیده‌اند. آیا آنها اصلا سینمای مرا می‌شناسند؟ این جایزه هیچ معنایی برای من ندارد.»

این فیلم‌ساز طی چهار دهه فعالیت سینمایی موفق به کسب جوایز معتبری شده است که دو خرس نقره‌ای و یک خرس طلای جشنواره برلین، شیر طلا، جایزه هیات داوران و شیر طلای افتخاری جشنواره ونیز از مهم‌ترین آنها هستند.

او که پنج‌بار نامزد جایزه نخل طلای کن بوده است، در سال ۱۹۷۸ جایزه افتخاری سزار فرانسه را دریافت کرد، در سال ۲۰۰۷ جایزه یک عمر دستاورد سینمایی آکادمی فیلم اروپا را گرفت و در سال ۱۹۹۵ یوزپلنگ افتخاری جشنواره لوکارنو به وی اعطا شد.

فیلم سه بعدی «خداحافظی با زبان» او در سال ۲۰۱۴ توانست در جشنواره کن جایزه هیات داوران را کسب کند و اخرین ساخته او در سال ۲۰۱۸ با عنوان  «کتاب تصویر» رونمایی شد و موفق شد اولین نخل طلای ویژه تاریخ جشنواره کن را از آن خود کند. 

۵۷۲۴۵