مصائب مالی تئاتر عروسکی در سال کرونایی/ حق «عروسک‌ها» را ادا کنیم

ماندانا عبقری نویسنده و کارگردان تئاتر که با نمایش «هایکو پاروزن یک دست» در این دوره از جشنواره نمایش عروسکی حضور دارد در این باره به خبرنگار مهر گفت: نمایش «هایکو پاروزن یک دست» در بخش بزرگسال جشنواره نمایش عروسکی حضور دارد. این اثر نمایشی داستان پسربچه‌ای است که در جریان جنگ جهانی دوم و انفجار بمب اتم از جزیره خودش با یک سونامی به یک جزیره ناشناخته پرتاب می‌شود و در آن جزیره که در واقع دنیای ذهنی و ماورایی آن بچه است با یک دُرنا که طبق فرهنگ عامه ژاپن پرنده آرزوها است روبرو می‌شود و در ارتباطی که بین او و درنا شکل می‌گیرد این بچه به یک بلوغ ذهنی و فکری می‌رسد. در پایان پدرش که یک پاروزن یک دست است و دست دیگرش را جنگ از او گرفته است سوار با قایق پارو می‌زند و در نهایت کودک را از جزیره نجات می‌دهد.

وی ادامه داد: هایکو کوتاه‌ترین گونه شعر ژاپنی است و در جزیره زمانی که کودک با درنای آرزوها صحبت می‌کند به او می‌گوید اگر من از جزیره نجات پیدا نکردم برای پدر من که یک پاروزن یک دست و نمادی از همه بازماندگان جنگ است یک هایکو بگو. این نمایش به صورت تکنیک تاپ تیبل اجرا شده و در صحنه‌های فلاش بک که کودک خاطراتش را برای درنا تعریف می‌کند از تکنیک سایه هم استفاده کرده‌ایم.

فاجعه‌هایی که «جنگ» رقم می‌زند

عبقری درباره پیامی که این نمایش قصد انتقالش را دارد، توضیح داد: این نمایش ضدجنگ است و روایتی از اینکه جنگ می‌تواند چه فاجعه‌هایی را رقم بزند و چقدر بچه‌ها را از پدر و مادرهایشان دور می‌کند؛ همانطور که هفتاد سال قبل بمب اتم در این جزیره منفجر شده و بعد از این همه سال همچنان پیامدهای این اتفاق را در ژاپن شاهد هستیم. پیام اصلی این نمایش نفی جنگ و به دنبال جهانی پر از صلح و آرامش بودن، است.

مخاطبی که به سمت سالن‌های تئاتر می‌آید مخاطبی است که علاقه مند به صفحه تلویزیون و سالن سینما نیست و ترجیح می‌دهد نفس به نفس تماشاگران دیگر و بازیگران اثر باشد و با حضور فیزیکی‌اش در سالن نمایش علاقه مند به دریافت انرژی است این کارگردان تئاتر درباره برگزاری آنلاین این دوره از جشنواره و تأثیری که در جذب مخاطبان داشته است، بیان کرد: طبعاً این شیوه که به اجبار برای برگزاری جشنواره در نظر گرفته شده است به هیچ وجه نمی‌تواند بازخوردی مانند شرایط عادی داشته باشد چون مخاطبی که به سمت سالن‌های تئاتر می‌آید مخاطبی است که علاقه مند به صفحه تلویزیون و سالن سینما نیست و ترجیح می‌دهد نفس به نفس تماشاگران دیگر و بازیگران اثر باشد و با حضور فیزیکی‌اش در سالن نمایش علاقه مند به دریافت انرژی است که از هم‌زمانی و هم‌مکانی با عوامل اجرا و دیگر مخاطبان دریافت می‌کند.

وی متذکر شد: قاعدتاً هر چقدر هم برای اجراهای آنلاین تبلیغ بکنیم آن بازخوردی را که در شرایط اجرای زنده و فیزیکی داریم، نخواهیم داشت اما به هر حال برای زنده ماندن تئاتر و ادامه حیاتش مجبور به این کار هستیم. تئاتر و دیگر هنرهای جمعی در شرایط بحران کرونا لطمه زیادی خوردند و برای پابرجا ماندن چاره‌ای نداریم که به سمت فضاهای مجازی و اجراهای آنلاین برویم.

عبقری درباره حمایتی که جشنواره عروسکی از گروه‌های شرکت‌کننده کرده است هم گفت: در اینکه برای برگزاری جشنواره زحمت زیادی کشیده شده هیچ شکی نیست و ما درک می‌کنیم که در این شرایط برگزاری چنین رویدادی چقدر سخت است. در کشوری زندگی می‌کنیم که متأسفانه برای دانلود و آپلود یک فیلم ممکن است ۲۴ ساعت وقت صرف شود. با همه زحماتی که ستاد جشنواره کشیده اما از طرف دیگر به خاطر اینکه در یک سال کرونایی همه هزینه‌ها رشد غیرقابل تصوری پیدا کرده است و در این میان راه اندازی و تولید یک اثر عروسکی از تولید هر نمایش دیگری پرهزینه تر است، با مشکلات زیادی برای تأمین مخارج تولید یک اثر روبرو هستیم.

مصائب مالی تئاتر عروسکی در سال کرونایی

وی افزود: وقتی نمایش عروسکی تولید می‌کنیم بازیگری داریم که باید عروسکی را هدایت کند که این عروسک را یک طراح، طراحی کرده است و یک یا چند عروسک ساز آن را با متریالی بسیار گران قیمت ساخته‌اند از این رو نقشی که در اجرای زنده به یک نفر محول می‌شود در اجرای عروسکی یک تیم را پشت سر خودش دارد که هرکدام از این افراد توقع مالی دارند و باید به مسائل اقتصادی شأن توجه شود از این رو هرچقدر هم جشنواره بخواهد به گروه‌ها کمک کند شاید تنها جوابگوی مراحل آماده سازی و ابتدایی کار باشد و در زمینه پرداخت حق‌الزحمه بسیار سخت بتوان به عوامل پرداختی مناسبی داشت.

وی در پایان صحبت‌هایش متذکر شد: در هر حال می‌دانیم که برگزارکنندگان جشنواره بسیار سخت تلاش کردند و شرایط را درک می‌کنیم اما این کمک هزینه‌ها شاید برای نمایش‌هایی که تعداد کمی عروسک دارند، مناسب باشد و برای گروه‌هایی که عوامل و عروسک‌های زیادی دارند، کافی نیست. امیدواریم این دوران سخت زودتر بگذرد تا بتوانیم با توجه به قولی که جشنواره به گروه‌ها داده برنامه‌ریزی برای اجرای عموم داشته باشیم و زحمات عواملی را که پشت صحنه کار بودند، جبران کنیم تا اجراها قربانی نشوند. اجرای عمومی نرفتن نمایش‌های عروسکی در واقع ظلم به عروسک‌هاست چون عروسک‌ها ساخته می‌شوند و به آنها جان بخشی می‌شود پس حق مسلمشان این است که زندگی کنند چون با یک‌بار ضبط شدن و در فضای مجازی قرار گرفتن، حق عروسک‌ها ادا نمی‌شود.