هزارتوی بی‌تدبیری در آلبلاغ / وعده‌های بی‌سرانجام دامن‌گیر معدن شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجو؛ یکی از ظرفیت‌های مهم خراسان شمالی در حوزه معدنی، معدن روی و سرب آلبلاغ اسفراین است که مدت‌هاست هم از سوی مسئولان مورد بی توجهی قرار گرفته و هم برداشت‌های غیر مجاز از آن بیش از پیش شده است. این معدن با پیگیری‌های فراوان بنا بود به شرکت ایمیدرو واگذار شود، اما ایمیدرو پس از انعقاد قرارداد، بنا را بد عهدی گذاشت.

در این بین هر روز و هر روز وعده‌های جدید و از سوی دیگر گله‌های تازه از عدم اجرای قرارداد به گوش می‌رسید. حواشی پیرامون معدن آلبلاغ اسفراین روز به روز بیشتر می‌شود؛ به حدی که در یک ماه گذشته بر اثر درگیری مسلحانه یک نفر جان خود را از دست داد؛ این در حالی است که مسئولان استانی بار‌ها و بار‌ها وعده استقرار تیم حفاظتی را در محل داده‌اند.

معدن آلبلاغ اسفراین از ۳۰۰ تا ۴۰۰ سال پیش نیز محلی برای برداشت ماده معدنی توسط روستاییان بوده، اما به تناسب قیمت کم روی و سرب صرفه اقتصادی نداشته؛ با این حال از سال ۹۵ به بعد با افزایش قیمت‌ها گروه کوچکی برداشت غیرمجاز از این معدن را آغاز کرد و به دلیل عدم نظارت تعداد افراد حاضر در منطقه روز به روز بیشتر شد و به هزار نفر نیز رسید. معدن منطقه آلبلاغ سه معبر اصلی برای عبور دارد که اگر این مسیر‌ها از ابتدا بسته می‌شد مشکلات فعلی به وجود نمی‌آمد؛ اما در طول این سه سال که برداشت‌های غیرمجاز اتفاق افتاد، اراده‌ای برای بستن این معابر نبود.

طبق برآورد‌ها تاکنون ۱۰۰ هزار تن ماده معدنی از آلبلاغ برداشت شده که با توجه به قیمت آن حدود ۶۰۰ میلیارد تومان اعتبار مالی جابجا شده است. در این بین عده‌ای کارگر استفاده‌های حداقلی و برخی از دلالان سود‌های کلان بردند. در دو و سه هفته اخیر برداشت کنندگان منطقه آلبلاغ به معادن دیگر منطقه هجوم بردند. معادنی که دارای مجوز هستند و اختیار آنان در دست بخش خصوصی است و حدود ۶۰ نفر از برداشت کنندگان غیرمجاز اقدام به این کار کردند که اگر با آن‌ها برخورد نشود منجر به یک هرج و مرج و ناامنی در معادن استان خواهد شد و قطعاً سرمایه‌گذاری در معادن خراسان شمالی بسیار کاهش پیدا خواهد کرد.

شرکت بهره بردار معدن آلبلاغ چندین بار برای استقرار تیم حفاظتی منطقه، این موضوع را به مناقصه گذاشت، اما شرکت‌های بومی شرایط حضور در آن را نداشتند و در نهایت یک شرکت مشهدی این وظیفه را بر عهده گرفت که اکنون ۷۰ نیروی بومی را به کار گرفته و مبادی ورودی معدن را کنترل می‌کند. شرکت بهره بردار باید اکتشاف مرحله دوم را به سرعت آغاز کند.

پشت پرده ضربه به تولید داخلی در اسفراین

طاهر رستمی، فرماندار اسفراین در این خصوص می‌گوید: طبق پیگیری‌های فراوان بنا بود قرارداد یکی از شرکت‌های فعال در استان با وزارت نفت برای تولید ۲۰۰ هزار تن لوله به مدت ۲ سال منعقد شود تا این شرکت در سال جهش تولید رشد مناسبی پیدا کند.

رستمی ادامه می‌دهد: از آن‌جایی که ظرفیت تولید این مقدار لوله در ۲ سال وجود نداشت وزارت نفت با قرارداد ۳ ساله موافقت کرد. اکنون بنا شده حدود ۱۰۰ هزار تن لوله بدون درز از اوکراین وارد شود و انعقاد قرارداد در مراحل نهایی قرار دارد.

فرماندار اسفراین با تاکید بر اینکه شهرستان ظرفیت تولید سالانه ۷۰ هزار تن لوله بدون درز دارد، گفت: به نظر می‌رسد عده‌ای نمی‌خواهند تولید در اسفراین پا بگیرد. انتقاد جدی از مسئولان داریم و درخواست داریم وزارت صنعت جلوی این اتفاق را بگیرد و نهاد‌های نظارتی بررسی کنند که چرا این قرارداد در سال جهش تولید منعقد شده است.

وی با اشاره به اینکه طبق قرارداد با شرکت اوکراینی ۵۰ درصد تولید در استان کاهش می‌یابد، گفت: طبق قانون خرید کالای خارجی که مشابه داخلی دارد، ممنوع است؛ لذا شبهات بسیاری در این قرارداد وجود دارد. به نظر می‌رسد گرا‌هایی از داخل کشور به خارج داده می‌شود، زیرا سازمان‌های صنعتی قرارداد‌هایی که می‌تواند منجر به رشد تولید و گسترش صنایع در کشور شود را با خارج از کشور منعقد می‌کنند.

مرحله مقدماتی مطالعه و اکتشاف معدن روی و سرب البلاغ اسفراین به اتمام رسیده و از تاریخ بیست و چهارم دی ماه مجوز اکتشاف تفصیلی صادر شده است و یک سال برای این امر فرصت تعیین شده؛ اما شرکت مد نظر به دلایلی مانند برودت هوا و ناامنی منطقه اکتشاف تفصیلی را به پس از عید نوروز موکول کرده است. طبق پیش بینی‌های انجام شده معدن آلبلاغ ۳ میلیون تن ذخیره دارد، اما تا زمانی که ذخیره قطعی مشخص نشود، نمی‌توان برای ایجاد کارخانه در اسفراین نظری داد.

با این حال اگر پیش‌بینی کارشناسان درست باشد کارخانه تأسیس خواهد شد و به صورت مستقیم و غیرمستقیم برای ۵ هزار نفر اشتغالزایی ایجاد خواهد کرد. ۳ میلیون تن مواد معدنی می‌تواند پاسخگوی حداقل ۱۰ سال کارخانه باشد و پس از آن می‌توان با شناسایی معادن دیگر استان، کارخانه را فعال داشت.

بدون مجوز‌های لازم، ایمیدرو اجازه فعالیت ندارد

در مهرماه سال گذشته معاون امور صنایع و معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی گفت: حضور سودجویان برای برداشت‌های غیرمجاز سرب و روی از معدن آلبلاغ در شهرستان اسفراین به‌تازگی افزایش‌یافته است.

وی درباره استقرار ایمیدرو در معدن آلبلاغ و انجام مطالعات پی‌جویی‌های معدنی گفت: در این زمینه مردادماه امسال، کارشناسان در منطقه حضور یافته و پس از آن در شهریور ماه امسال نشستی در سازمان محیط زیست کشور برگزار شد تا برای اقدامات ایمیدرو در آلبلاغ اسفراین بررسی‌های لازم انجام شود، اما هنوز، صورت‌جلسه‌ای از این نشست بیرون نیامده است.

معاون امور صنایع و معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی با اشاره به اینکه استقرار کارشناسان سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران «ایمیدرو» در آلبلاغ نیازمند مجوز‌های لازم است، گفت: هنوز این مجوز‌ها داده نشده است.

وی افزود: حضور و استقرار کارشناسان ایمیدرو در منطقه آلبلاغ مستلزم تأمین نیرو برای محافظت است که تأمین هزینه‌های مربوط به آن هنوز محل اختلاف و مناقشه است. تا زمانی که مجوز‌های لازم داده نشود، ایمیدرو نمی‌تواند در منطقه مستقر شود.

آلبلاغ؛ معدنی با ظرفیت بالا

غریب پور، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به ظرفیت بالای معدن آلبلاغ اسفراین اظهار کرد: تاکنون ۳۴ تونل غیر مجاز این منطقه مسدود شده و پاک سازی‌هایی انجام گرفته است. به منظور حفاظت از این معدن ۱۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان و برای اکتشاف ۲۰ میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته‌ایم، اما به دلیل سختی عبور و مرور به منطقه در مناقصه کسی حاضر نشد و از این رو مناقصه را تمدید کردیم.

غریب پور ادامه داد: در فاز اول شناسایی آلبلاغ ۳۰۰ نمونه برداشت و به آزمایشگاه ارسال شده است، زیرا فعالیت‌های معدنی کار دقیق علمی می‌خواهد.

امکان برداشت قانونی از معدن آلبلاغ در آینده نزدیک

امان الله حسین پور، نماینده اسفراین در مجلس شورای اسلامی نیز در این خصوص گفت: با توافق صورت گرفته با سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، برداشت قانونی بخشی از ذخایر معدنی «آلبلاغ» توسط مردم، در قالب شرکت تعاونی‌های سهامی، تا ۲ ماه دیگر امکانپذیر می‌شود.

حسین‌پور ادامه داد: بر این اساس همزمان با اجرای مطالعات ایمیدرو در منطقه معدنی آلبلاغ، شهروندان اسفراینی سهامدار این شرکت‌ها، می‌توانند در چهارچوبی قانونی نسبت به برداشت سنگ روی و سرب از این معدن اقدام کنند. معدن آلبلاغ دارای منابع غنی سرب و روی است و از همین روباید با برداشت‌های قانونی تلاش کرد تا برای بسیاری افراد نه تنها فرصت‌های اشتغال ایجاد کرد بلکه درآمد زایی اقتصادی نیز برای کشور رقم زد.

ماجرای معدن آلبلاغ مدت‌هاست ادامه دارد و به نظر می‌رسد همچنان نیز ادامه دار بماند. در این بین، برخی مشغول به جیب زدن سود‌های کلان هستند و باقی نیز از این سرمایه ملی بی بهره. معدن آلبلاغ که قطعا یک ثروت است، امروز به علت برخی بی تدبیری‌ها تبدیل به یک معضل شده و مشخص نیست چه کسی قرار است مشکلاتش را رفع کند.