خامنه‌ای: اسلام سیاسی را حاکم کرده‌ایم، ولی با دگراندیش ستیز نداریم

علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در سخنرانی خود در روز پنج‌شنبه ۲۱ اسفند (۱۱ مارس) به مناسبت عید مبعث مسلمانان، دین را مدیر مجموعه زندگی انسان خواند و این را برخلاف آرا کسانی دانست که دین را در حوزه "مسائل شخصی" تصور می‌کنند و می‌گویند که سایر مسائل از حوزه دین خارج است. او گفت که اسلام سیاسی همین است که در نظام اسلامی ایران تحقق پیدا کرده و "این را نمی‌شود فروکاست به کارهای کوچک و اعمال عبادی محض".

این سخنان خامنه‌ای ظاهرا در پی بحث‌ها و انتقادهایی مطرح می‌شود که به دنبال دیدار پاپ با آیت‌الله سیستانی در عراق بالا گرفته و یکی از محورهای آن مقایسه نوع نگاه خامنه‌ای و فقهای حکومتی  با آیت‌الله سیستانی و روحانیون مخالف حکومت اسلامی و ارتباط مستقیم دین و سیاست است. در میان علمای شیعه هم، در باره جایگاه ولی فقیه در تعالیم این شاخه از اسلام و رابطه دین و سیاست بحث و اختلاف پیوسته رو به فزونی بوده است، به خصوص که کارنامه جمهوری اسلامی در همه زمینه‌ها نیز به پای دین و متولیان آن در حوزه‌های علمیه نوشته می‌شود. اظهارات امروز خامنه‌ای پاسخی به این انتقادها تلقی می‌شود.

خامنه‌ای در بخش دیگری از سخنان خود مدعی شد که حکومت ایران با اندیشه "دگراندیشان" و "روشنفکرنماها" مشکلی ندارد. او گفت: "این مسئله ما نیست ما با اندیشه شما کاری نداریم. دشمنی نباید بکنید."

دویچه وله را در اینستاگرام دنبال کنید

سخنان خامنه‌ای در زمانی مطرح شده است که بنا بر داده‌های نهادهای حقوق بشری ده‌ها تن از وکلا و نویسندگان و روشنفکران در جمهوری اسلامی در زندان به سر برده و یا در حال حاضر نیز در بازداشت به سر می‌برند. نسرین ستوده، وکیل زندانی روز پنجشنبه ۲۱ اسفند در نامه‌ای باز هم نسبت به شرایط سخت زندان قرچک برای زندانیان زن اعتراض کرده است. منتقدان می‌گویند که دگراندیشانی که سلاح و ابزاری جز اندیشه و قلم و سخن خود نداشته‌اند هم همواره در دوره‌های مختلف حکومت اسلامی زیر سرکوب بوده‌اند.

حضور مستشاری در منطقه و ترساندن دشمن

رهبر جمهوری اسلامی در بخش دیگری از سخنانش نسبت به "جنگ نرم" هشدار داد و گفت که "نباید اجازه داد با ایجاد تردید در اذهان و ناامیدی اراده ها ضعیف شود". خامنه‌ای تاکید کرد که امروز فضای مجازی فرصتی برای جوان‌ در این زمینه است. او از "افسران جنگ نرم" خواست که از فضای مجازی برای ایجاد امیدآفرینی استفاده کنند.

خامنه‌ای در سخنان روز پنجشنبه خود برنامه‌های تسلیحاتی حکومت ایران را بر پایه آموزه‌های اسلام خواند و گفت که ایجاد سلاح و اقتدار برای ترساندن دشمن است و تکیه اسلام بر مواجهه با دشمن فعال است.

رهبر جمهوری اسلامی حضور نظامی ایران در کشورهای منطقه را رد کرد و گفت که "آنجایی که نظامی‌های ما هم بوده‌اند مستشاری بوده" و "یک جایی هم که اصلاً‌ نظامی‌ها هم وجود ندارند و صرفاً‌سیاسی" بوده است. او همزمان خواستار خروج آمریکایی‌ها از عراق و سوریه شد.

سخنان رهبر جمهوری اسلامی در زمانی بیان می شود که مسئولان جمهوری اسلامی خود به شرکت فعال در سوریه اذعان داشته اند. 

 علاوه بر گردان‌های موسوم به فاطمیون و زینبیون که ایران عمدتا با به کارگیری مهاجران افغان تشکیل داده و به سوریه اعزام کرده است، حضور نیروهای سپاهی و بسیجی ایران هم در جنگ سوریه راز سر به مهری نبوده است. گرچه در سال‌های اخیر به دلیل حساسیت‌ها و انتقادهای بیشتر در سطح جامعه آمار مربوط به این حضور منتشر نمی‌شود، ولی گاه و بی‌گاه شهرهای ایران شاهد تشییع جنازه کشته‌شدگان ایرانی در سوریه هستند. آذر سال ۱۳۹۴، یعنی در سومین سال جنگ سوریه که هنوز گهگاه آمارهای اعلام می‌شد محمدعلی شهیدی، رئیس وقت "بنیاد شهید انقلاب اسلامی" اعلام کرد که «اکنون تعداد شهدای مدافع حرم در کشورمان از یک‌هزار شهید فراتر رفته، البته ما مدیون همه اینها هستیم».

منظور از "مدافعان حرم" کسانی هستند که جمهوری اسلامی برای حمایت از حکومت بشار اسد به جنگ داخلی در سوریه می‌فرستد. 

علاوه بر این، جمهوری اسلامی ایران تابحال رسما مقدار کمک‌های خود به سوریه را اعلام نکرده است، اما مقام‌های مختلف حکومت هزینه‌های ایران در سوریه و عراق را بین بیست تا سی میلیارد دلار اعلام کرده‌اند.

 

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  شورشیان حوثی‌ در یمن

  یمن یکی از کشورهای منطقه است که جنگ داخلی در آن ابعاد منطقه‌ای یافته است و کشورهای رقیب یعنی ایران و عربستان سعودی به صورت فعال در آن شرکت دارند. ایران خود را حامی حوثی‌ها می‌داند که با عنوان "انصارالله" شناخته می‌شوند.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  حوثی‌ها و حملات موشکی به عربستان

  آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در اواسط ژوئن ۲۰۲۰ در گزارشی به شورای امنیت خبر داد که موشک‌های کروز و تجهیزاتی که در حمله به تاسیسات نفتی آرامکو و فرودگاه بین‌المللی ابها عربستان سعودی، و دست‌کم دو حمله پیش از آن استفاده شده "منشا ایرانی" داشته‌اند.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  تماس‌های رسمی حوثی‌ها و مقامات ایران

  تحولاتی که درسال ۲۰۱۰ به "بهار عربی" موسوم شد، سبب تغییراتی در آرایش نیروهای سیاسی در بسیاری از کشورهای عربی از جمله یمن شد. پس از تصرف صنعا برخی از مقام‌های حوثی به ایران سفر کردند. بسیاری از رهبران حوثی روابط نزدیکی با روحانیون شیعه در ایران دارند. کارشناسان سازمان ملل می‌گویند که ایران به حوثی سلاح، پول ارسال می‌کند و کارشناسان نظامی ایران در یمن حضور دارند.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  جنگ ریشه‌دار قومی یا جنگ نیابتی در یمن

  یمن که در دوران جنگ سرد به یمن جنوبی و یمن شمالی تفسیم شده بود، پس از وحدت نتوانست مشکلات قومی خود را حل کند. در حال حاضر نیز گروه‌های مختلف یمنی با منافع و اهداف متفاوت روبروی یکدگیر صف‌آرایی کرده‌اند. اما عربستان و متحدانش از یکسو و ایران از سوی دیگر، یمن را به کانون یک جنگ نیابتی بدل کرده‌اند. به گفته سازمان ملل تا کنون بیش از ۲۰۰ هزار نفر بر اثر جنگ یا پیامدهای پس از جنگ کشته شده‌اند.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  گروه‌های شبه‌نظامی در عراق

  سقوط صدام حسین و نا‌كارآمدی سیاستمداران عراقی زمینه مناسبی را برای دخالت‌های جمهوری اسلامی در این کشور فراهم کرد. برخی از گروه‌های شیعه عراقی که در زمان جنگ ایران و عراق به ایران آمده بودند، ساختارهای تشکیلاتی خود را حفظ کردند و با کمک جمهوری اسلامی به گروه‌های سیاسی و شبه‌نظامی فعال در عراق بدل شدند.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  همکاری نزدیک با ایران

  برخی از گروه‌های شیعه عراقی پنهان نمی‌کنند که با جمهوری اسلامی مناسبات نزدیکی دارند و سیاست‌های خود را با نظر ایران تنظیم می‌کنند. ایران از این گروه‌ها به عنوان اهرم فشار بر سیاستمداران عراقی استفاده می‌کند. از سوی دیگر جمهوری اسلامی در نزاع خود با آمریکا از این نیروها نیز بهره می‌گیرد.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  شبه‌نظامیان شیعه و جنگ علیه داعش

  پیروز‌های اولیه داعش در عراق و سوریه نشان داد که دولت‌های مرکزی در این کشورها عاجز از بسیج عمومی علیه این افراط‌گرایان هستند. دولت عراق که هم‌چنان به طور عمده از سیاستمداران شیعه تشکیل شده با نادیده گرفتن منافع اقلیت سنی راه برای نارضایتی سنی‌ها در این کشور باز کرد و مناطق شمالی و شرقی عراق به راحتی به دست نیروهای داعش افتاد. در سال ۲۰۱۶ شبه‌نظامیان شیعه در جنگ علیه داعش نقشی فعال داشتند.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  نزدیکی سپاه قدس و حشد‌الشعبی

  قاسم سلیمانی، فرمانده وقت سپاه قدس و ابومهدی مهندس از رهبران حشد الشعبی از جمله کسانی بودند که در عملیات "آذرخش کبود" توسط نیروهای آمریکایی در عراق در ژانویه ۲۰۲۰ کشته شدند. مقامات آمریکایی بارها هشدار داده بودند که قاسم سلیمانی به طور مستقیم و غیرمستقیم نقشی اساسی در حمله به نیروهای آمریکایی مستقر درعراق داشته است.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  شبه‌نظامیان عراقی تحت فرماندهی سپاه

  گروه‌های شیعه شبه‌نظامی با انگیزه‌های متفاوتی در عراق شکل گرفته‌اند. این گروه‌ها، از عصائب اهل حق گرفته تا سپاه بدر، بنا به مصلحت‌ها و ضروت در امور مختلفی دخالت می‌کنند. آمریکا به گروه‌های شیعه عراقی تحت کنترل ایران عنوان "گروه‌های ویژه" را داده است. همه این گروه‌ها به درجات معینی در راستای منافع ایران عمل می‌کنند.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  جنگجویان خارجی تحت فرماندهی سپاه

  ایران از جنگجویان خارجی در جنگ سوریه استفاده می‌کند. نیروهای شیعه افغان موسوم به لشکر فاطمیون از داوطلبانی تشکیل شده که برای تثبیت رژیم بشار اسد به سوریه اعزام شدند. ایران از این نیروها به عنوان مدافعان حرم نام می‌برد. در مورد شمار لشکر فاطمیون ارقام متفاوتی از ۱۲ تا ۴۰ هزار نفر یاد می‌شود. اما بنا به گفته یکی از رهبران این لشکر در سال ۲۰۱۸ حدود ۲ هزار از آنان کشته و ۸ هزار نفر زخمی شده‌اند.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  جنگجویان که به آنان اعتمادی نیست

  برخی از نیروهای فاطمیون که به دلایل مختلف به افغانستان بازگشته‌اند، بنا به گفته مقامات افغانستان می‌توانند سبب بی‌ثباتی در این کشور شوند. بنا به گزارش‌های مختلف، افغان‌ها اغلب به دلیل فقر و بیکاری به لشکر فاطمیون پیوسته‌اند. برخی‌ها از آنها در ایران زندگی می‌کنند، اما هزاران نفر از آنان به افغانستان بازگشته‌اند.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  زینبیون، جنگجویان شیعه پاکستانی

  در صفوف جنگجویان خارجی در سوریه اتباع پاکستانی نیز تحت لشکر زینبیون حضور دارند. گرچه این گروه در آغاز وظیفه اصلی خود را دفاع از "حرم زینب" دختر امام اول شیعیان می‌دانست، اما در بسیاری از جبهه سوریه در صف مقدم علیه مخالفان اسد وارد جنگ شده است.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  زینبیون، آوارگان افغان در پاکستان

  به گفته سایت‌های وابسته به سپاه پاسداران، بخش اعظم لشکر زینبیون (برخی آن را تیپ زینبیون می‌نامند) از آوارگان افغان هستند که در پاکستان زندگی می‌کنند. این افغان‌ها شامل شیعیان هزاره می‌شوند که در شرایط بسیار بدی درپاکستان روزگار می‌گذرانند.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  محمدحسین باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی در حلب

  مقامات ایرانی مدعی‌اند که نیروهای نظامی این کشور تنها به عنوان مستشاران نظامی در سوریه عمل می‌کنند و نقشی مستقیم در عملیات جنگی ندارند. اما تا کنون ده‌ها نفر از فرماندهان سپاه در نبردهای سوریه کشته شده‌اند. اسرائیل نیز تا کنون صدها بار مواضع نیروهای ایرانی و متحدانش را در سوریه هدف قرار داده است.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  حزب‌الله لبنان، متحد استراتژیک سپاه

  جمهوری اسلامی ایران در نحوه همکاری و اعتماد به گروه‌های خارجی به گونه‌های مختلف عمل می‌کند. شکل‌گیری حزب الله لبنان از آغاز توسط نیروهای ایرانی صورت گرفت. ایران از طریق این گروه شیعه در جنوب لبنان، رویارویی غیرمستقیم با اسرائیل دارد.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  حزب‌الله و عمق استراتژیک جمهوری اسلامی

  مقامات مختلف جمهوری اسلامی بارها اعلام کرده‌اند که عمق استراتژیک ایران در غرب تا دریای مدیترانه است. سیاست "نابودی اسرائیل" از یک سو و بلندپروازی‌های ایدئولوژیک جمهوری اسلامی از سوی دیگر توجیه‌ای برای حضور ایران در لبنان تلقی می‌شود.

• شبه‌نظامیان متحد جمهوری اسلامی در منطقه

  حزب‌الله در سوریه

  بر خلاف گروه‌های فلسطینی مورد حمایت ایران که تنها در غزه و کرانه باختری فعال هستند، حزب‌الله نه تنها در لبنان سیاستی منطبق با خواست‌های جمهوری اسلامی را نمایندگی می‌کند، بلکه یکی از بازوهای نظامی ایران در منطقه به حساب می‌آید. هزاران نفر از نیروهای حزب‌الله تا کنون در جنگ سوریه شرکت داشته‌اند. به گفته محافل غربی کارشناسان نظامی حزب‌الله در یمن نیز در کنار ایران حوثی‌ها را آموزش می‌دهند.