انتفاضه شعبانیه، قیام شیعیان عراق علیه صدام / چگونه فریدمن و پینوشه، آلنده را سرنگون کردند؟ / صنعت نفت ایران در ۱۳۲۹ / فاجعه آبرفان

بسته ویدیویی «تابناک» مجموعه‌ای از ویدیو‌ها عمدتاً متکی بر گزارش‌ها و تحلیل‌ها و ویدیویی‌هایی درباره دیگر موضوعات فرهنگی، اقتصادی و... است که تماشایش را از دست داده‌اید؛ نگاهی دوباره و متفاوت به آنچه در این بستر می‌توان فرا گرفت.

 

انتفاضه شعبانیه، قیام شیعیان عراق علیه صدام

پس از شکست ارتش عراق در جنگ خلیج فارس، مردم عراق که از ظلم و ستم دیکتاتوری او به تنگ آمده بودند، علیه رژیم بعثی قیام کردند. این قیام که از شهرهای جنوبی عراق شروع شد به کل کشور عراق گسترش پیدا کرد و به صورت جدی بقای حکومت صدام در عراق را به خطر انداخت. به دست گرفتن رهبری قیام توسط مراجع شیعه نهایتا باعث نگرانی کشورهای همسایه به خصوص عربستان شد و نگرانی از تشکیل یک دولت شیعه در عراق باعث شد که آمریکا و کشورهای همسایه به قول همکاری خود با مردم عراق عمل نکنند و چشم خود را به فجایع و کشتاری که صدام در حال ارتکاب آن بود ببندند. این اقدام باعث شد که گارد جمهوری به رهبری داماد صدام "حسین کمال" قیام شعبانیه را سرکوب کند و با کشتاری عظیم و شکنجه‌های فجیع دولت از دست رفته صدام را احیا کند. یکی از مهمترین شهرهایی که در این قیام در برابر ارتش صدام مقاومت کرد شهر کربلا بود. گفته می‌شود حسین کمال هنگامی که با تردید نیروهای خود برای حمله به کربلا مواجه شد با تانک به گنبد حرم حضرت امام حسین شلیک کرد و همچنین گفت: «من حسین هستم و آن هم حسین است، انتخاب کنید که با کدام حسین هستید!» تصاویر واقعی از انتفاضه را همراه با خاطرات مردمی که شاهد عینی وقایع مارس و آوریل 1991 بودند در ویدیو تابناک ببینید.

 

سیدموسوی خلخالی و انتفاضه شعبانیه عراق

انتفاضه شعبانیه عراق به قیام مارس 1991 در عراق گفته می‌شود که در طی آن 14 استان از 18 استان عراق به دست معترضین افتاد ولی به دلیل بی نظمی و عدم هماهنگی معترضین و سرکوب نظامی شدید و فجیع آن توسط صدام شکست خورد. در آن دوران دو شکست سنگین عراق در برابر ایران و در جنگ خلیج فارس، باعث سختی‌های معیشتی شده بود و مردم عراق، رژیم بعث را مسئول این شرایط دشوار اجتماعی و اقتصادی می‌دانستند. از طرفی نزدیکی این دو شکست سنگین نظامی باعث شده بود مردم به این نتیجه برسند که رژیم صدام آماده سرنگونی است. گفته می‌شود که یک افسر خسته از جنگ، لوله تانک را به سمت عکسی از صدام نشانه رفته و به آن شلیک کرده است و این باعث تحریک مردم و حمله آن‌ها به ساختمان حزب بعث در شهر بصره شد. مرجعیت حوزه علمیه نجف کمیته‌ای نه نفره تشکیل داد تا رهبری قیام را به عهده داشته باشد سید محمدرضا موسوی خلخالی یکی از این نه نفر بود که پس از سرکوب قیام اعدام شد. در این برنامه که در آن دوران از شبکه بی‌بی‌سی پخش شد، شرح مختصری در مورد شخصیت این روحانی شیعه داده می‌شود و در مورد فجایع سرکوب این قیام توضیح داده می‌شود.

 

چگونه فریدمن و پینوشه، آلنده را سرنگون کردند؟

در دورانی که آلنده در شیلی به قدرت رسید، شرکت‌های آمریکایی در آن کشور سرمایه‌گذاری‌هایی داشتند که به منظور حفظ آن از دولت نیکسون درخواست کمک کردند، مارکسیست بودن آلنده نیز انگیزه لازم را برای نیکسون ایجاد کرد که به سی‌آی‌ای دستور دهد تلاش کنند تا از به قدرت رسیدن آلنده جلوگیری کنند. این اقدامات پس از به قدرت رسیدن آلنده تبدیل به پشتیبانی از کودتای نظامی و نهایتا به قدرت رساندن ژنرال پینوشه در شیلی شد. اما نفوذ آمریکا و شرکت‌های آمریکایی در شیلی به همینجا ختم نمی‌شد. تاثیرگذارتر از تغییر رژیم سیاسی، اعمال سیاست‌های اقتصاد آزاد بود که در شیلی منجر به شرایط شدیدا بد اقتصادی برای مردم فقیرتر شد که گروهی از اقتصاددانان تربیت شده در آمریکا توسط میلتون فریدمن رقم زدند. در این ویدیو تصاویری از دوران کودتای پینوشه و به توپ بستن کاخ ریاست‌جمهوری را به همراه توضیحات مفصل در مورد اتفاقات قبل و بعد آن ببینید.

 

صنعت نفت ایران در 1329

صنعت نفت ایران در دهه بیست و سی هجری شمسی دوران پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشت. تصاویری که در ادامه می بینید، تصاویر مستند ثبت شده از صنعت نفت ایران در سال 1329 است. این تصاویر صامت که فضای شهری آن دوران را نیز نشان می‌دهد، در «تابناک» می‌بینید.

 

فاجعه آبرفان

در اکتبر 1966 در دهکده معدنی آبرفان در ولز بریتانیا یک کوه ضایعات معدن زغال سنگ لغزید و مدرسه دهکده را به زیر خود فرو برد.در این فاجعه 116 بچه و 28 بزرگ سال کشته شدند. دلیل آن تجمع آب در میان ضایعات در اثر باران و چشمه‌های زیر آن بود که باعث لغزش توده ضایعات به سمت دهکده شد. تحقیقات، هیئت مدیره زغال سنگ ملی را به عنوان مقصر معرفی کرد و لرد رابنز به خاطر ارائه اطلاعات گمراه کننده راجع به اطلاع از وجود چشمه‌ها زیر کوه ضایعات مورد انتقاد قرار گرفت.در کل هفت کوه ضایعات در اطراف دهکده بود که پس از ریزش یکی از آن‌ها در این قاجعه باقی آن‌ها پس از تلاش بسیار اهالی و مقاومت دولت به خاطر هزینه سنگین منتقل شدند.