جشنی در روسیه که با نوروز در ایران شباهت دارد/عکس

در دومین هفته پس از آغاز ماه مارس که بر اساس تقویم روسی با آن بهار آغاز می شود، همراه با سنت های دیرینه به مدت یک هفته برگزار می شود.  

هرچند که در مسکو و شهرهای واقع در مناطق سردسیر روسیه، در هفته برگزاری آیین ماسلنیتسا همه جا برف و یخبندان است اما مناطق مرکزی بویژه مناطق واقع در ساحل رودخانه ولگا و جنوب این کشور که به قفقاز شمالی معروف است، در این ایام سال طبیعت بتدریج بیدار می شود.  

این جشن سنتی در پایتخت روسیه مانند بسیاری از شهرهای این کشور با شکوه برگزار می شود، اما امسال به دلیل شیوع همه گیر کرونا، برنامه های جشن و شادی در مسکو محدود شد و فقط در چند نقطه مسکو ازجمله میدان سرخ مراسم هایی به این مناسبت برگزار شد.  

ماسلنیتسا در ادبیات عامه نام محاوره ای «سیرنی سیدمیتسی» (بروسی هفته روغن) نام دارد که یک هفته پیش از ایام روزه داری ۴۰ روزه آغاز می شود و بعد از این جشن و روزه داری، مدتی از خوردن گوشت و فرآورده های حیوانی خودداری می کنند.

همانند پیشواز جشن نوروز که با چهارشنبه سوری برگزار می شود، در آیینن ماسلنیتسا نیز آدمک چوبی به همین نام آتش زده می شود تا از راه رسیدن گرما اعلام شود.

در ماسلنیتسا نیز همانند نوروز، دید و بازدید و سر زدن به بستگاه و فامیل و قوم و خویش جایگاه خاصی دارد و در یکی از روزهای این جشن، جوان ها به دیدار پدر و مادر خود و خانواده همسرشان می روند.

از شباهت های دیگر این دو جشن می توان قدمت تاریخی آنها دانست؛ به این معنا که هر دو جشن از دوران های قدیم باقیمانده و پس از رواج دین های اسلام و مسیحیت در این ادیان جذب و نقاط قوت آنها از منظر آموزه های دینی تقویت شده است.

صرف غذا از جذاب ترین بخش های این جشن اسلاوی محسوب می شود و شیرینی ویژه آن «بلینی» نامیده می شود که کلمه فرانسوی «کرپ» آن بیشتر در ایران رایج است. معمولا روسها بلینی را با عسل یا مربا یا در مواردی افراد ثروتمند آن را با خاویار می خورند.

در اسطوره شناسی اسلاو ها، ماسلنتیسا، جشن بر آمدن آفتاب پس از ماه ها تحمل سرما و هوای ابری و مه آلود است که در آن قریب الوقوع بودن پایان زمستان نیز جشن گرفته می شود.
 

رفتارهای ماسلنیتسایی

معمولا در ماسلنیتسا شیرینی به نام بلینی درست می کنند و روس ها دوست دارند در کنار پختن این شیرینی در برنامه های جشن، سماور سنتی نیز استفاده کنند و از مهمانان جشن با بلینی و چای پدیرایی می کنند.  

برپایی بازار مکاره و صنایع دستی ملی و اجرای کنسرت هنرمندان بخش دیگر آیین ماسلنیتسا است که در آن بویژه در مناطق روسیه، هنرمندان وبرخی شرکت کنندگان لباس های محلی و ملی روس ها و اقوام دیگر ساکن روسیه یا کشورهای جشن گیرنده ماسلنیتسا را به تن می کنند.  

از آداب و سنت های خاص جشن 'ماسلنیتسا'،  آتش زدن آدمک چوبی به همین نام و جنگ گلوله برفی میان بزرگترها است که هر کدام جدابیت خاص خود را دارد.
 

ماسلنیتسا در روزهای هفته 

هر یک از هفت روز جشن ماسلنیتسا نام و آداب خاصی دارد، به طوری که دوشنبه به عنوان روز آغازین جشن، ویژه دید و بازدید با خویشاوندان و نزدیکان بوده و کیک خاص جشن نیز در این روز به فقرا و نزدیکان از دست داده، اهدا می شود.

در روز دوم جشن نیز آیین ویژه معرفی دوشیزگان به تازه دامادها برگزار شده و در روز سوم که مصادف با چهارشنبه است، دامادها به میهمانی مادر خانم ها می روند و کیک 'بلینی' می خورند.

روز چهارم جشن ماسلنیتسا که شیرین ترین و خاطره انگیزترین بخش از این جشن مردمی محسوب می شود، آغاز جشنهای عمومی و گردشهای دسته جمعی و حل اختلافات بین مردم بوده و در این روز همه برای تخلیه انرژی منفی جمع شده از سال قبل تلاش می کنند.

جمعه پنجمین روز اختصاص به دیدار مادر خانم از خانه داماد و دخترش دارد و در آن روز دامادها برای نمایش علاقه مندی شان به مادر خانم کیک ویژه ای می پزند.

روز ششم ماسلنیتسا، عروس ها به خویشاوندان داماد هدیه می دهند.

یکشنبه به عنوان آخرین روز، نقطه عطف جشن ماسلنیتسا بوده که همه همدیگر را بخشیده و به یاد رفتگان در کلیسا به دعا و نیایش می پردازند. البته در مناطق مختلف روسیه باتوجه به سنت های متفاوت اقوام، ممکن است تفاوت هایی در برنامه جشن ماسلنیتسا وجود داشته باشد.

در دو دهه اخیر (دوره ریاست جمهوری ولادیمیر پوتین) که روسیه تا حدودی از غرب فاصله گرفته است، ماسلنیتسا همانند دیگر آیین های کهن روسی نسبت به گذشته بیشتر و باشکوه تر برگزار می شود و دولت روسیه تلاش دارد تا از این طریق، هویت ملی این کشور با تاریخ یک هزار ساله را بیشتر به مردم آن بشناساند.

برگزاری این آیین همچنین در راستای تلاش های دولت روسیه برای جلوگیری از ترویج افراطی فرهنگ غربی در این کشور بویژه در بین جوانان و جلوگیری از جشن گرفتن جشن هایی آمریکایی و غربی همچون هالووین و ولنتاین است و این تلاش ها با استقبال عمومی مردم روسیه مواجه شده است.   

311311