شناخت رهبران حقیقی دین؛ فلسفه صلوات‌های آغازین صحیفه سجادیه

حجت الاسلام علیرضا میرجلیلی به مناسبت سالروز میلاد حضرت زین العابدین (ع) به خبرنگار معارف ایرنا گفت: یکی از سوالاتی که درباره صحیفه سجادیه پرسیده می شود این است که چرا اینقدر صلوات در دعاهای صحیفه سجادیه آمده است. صلوات برای این است که مسیر گم نشود. یعنی هم دین به‌درستی معرفی می شود و هم کسانی که رهبران حقیقی دین هستند، شناخته می شوند.

تمام لحظه های زندگی اهل بیت برای امروز ما درس است. امام سجاد (ع) در یکی از سخت ترین برهه های تاریخ اهل بیت زندگی کردند. در کتاب انسان ۲۵۰ ساله تالیف رهبر معظم انقلاب نیز آمده است دوره ای از زندگی امام سجاد(ع) این گونه بوده که خلیفه و حاکم وقت، امام جامعه و نوه پیامبر را با وحشتناک ترین شکل به قتل می رساند و همه خانواده اش را به اسارت می گیرد و به خیال خودشان هیچ چیزی باقی نگذاشتند ولی می بینیم امام سجاد(ع) با بصیرت و صبر آن هم در زمانی که تعداد یاران آن حضرت از تعداد انگشتان دست کمتر شده بود، توانستند ورق را برگردانند به شکلی که نهضت علمی و حرکت فرهنگی امام باقر و صادق (ع) توسط امام سجاد (ع) بنا شد.

میرجلیلی ادامه داد: اولین کاری که امام سجاد (ع) در آن شرایط انجام دادند این بود که دین حقیقی با لوازمش بماند در حالی که تمام تلاش دشمن این بود که یک دین مخلوط و به زبان امروزی یک دین سکولار را نگه دارند. حرکت امام سجاد(ع) باعث شد تا هشام بن عبدالملک، خلیفه وقت هنگام ورود به مسجد الحرام برای طواف خانه خدا متوجه می شود یک نفر به قدری در دلها جا باز کرده که همه برای او راه باز می کنند و فرزدق شاعر معروف آن زمان، این موضوع را به نظم درآورده است.

وی افزود: بر این اساس اولین اقدام آن حضرت بصیرت افزایی بود که جوانان امروز نیز باید این بصیرت افزایی را داشته باشند و آرایه های حقیقی دین را بشناسند و به دیگران بشناسانند. متاسفانه تحریف هایی در دین ایجاد می شود ولی علمای راستین اجازه تحریف نمی دهند و باید به این علما رجوع کنیم و نگذاریم دین را از حقیقت خود منحرف کنند.

این پژوهشگر مذهبی اضافه کرد: امروز می بینیم عده ای از دشمنان در فضای مجازی مسائل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور را به صورتی کاملا مایوس کننده ارائه می دهند و اگر در فضای مجازی بخواهید با تدبیری که آنان برای جوانان ایجاد کرده اند پیش برویم، همه چیز ناامید کننده است.

وی افزود: قدم دوم امام سجاد (ع) در آن دوره شناسایی و معرفی امام جامعه بود. یعنی آن حضرت در هر لحظه خط اصلی امامت و رهبری جامعه را رها نمی کند و با روش های مختلف حتی در بدترین حالت ها و زمانی که امام حسین (ع) با آن وضعیت شهید شده، آن حضرت اجازه نمی دهد معرفت امام ناشناس بماند و امروز نیز بعد از معرفت دین معرفت راهور و امام مسلمین ضروری است و نباید اجازه دهیم سکاندار مسیر اسلام ناشناس بماند.

میرجلیلی این دو درس از امام سجاد (ع) را از مهمترین درس های امام سجاد (ع) دانست و افزود:  در آستانه ماه شعبان و ماه رمضان هستیم و یکی از راهکارهای معرفی دین و امام مسلمین همین دعاهاست لذا رهبر معظم انقلاب سفارش کردند در بدترین شرایط یعنی در دوران کرونا به دعا رجوع کنیم و دعا می تواند انسان را در این شرایط نگه دارد.

امام زین العابدین(ع) در پنجم شعبان سال ۳۸ قمری در مدینه دیده به جهان گشود. ایشان پس از شهادت امام حسین (ع) در محرم سال ۶۱ قمری، در ۲۳ سالگی به مقام امامت نایل آمد و در سخت ترین و دشوارترین تاریخ امت اسلام، رهبری شیعیان و محبّان اهل بیت(ع) را بر عهده گرفت و پس از بازگشت به مدینه، به مدت ۳۴ سال امامت شیعیان را در طول ۵۷ سال عمر بابرکت خود بر عهده داشتند.

از صحیفه سجادیه می توان به عنوان مهمترین یادگار امام سجاد(ع) یاد کرد که امام خمینی(ره) در وصیت نامه الهی سیاسی خود از این کتاب به زبور آل محمد(ص) یاد کرده و می افزاید: ما مفتخریم که ادعیه حیاتبخش که او را «قرآن صاعد» می‏خوانند از ائمه‏ معصومین ما است. ما به «صحیفه سجادیه» این زبور آل محمد مفتخریم.

مروری بر صحیفه سجادیه

صحیفه سجادیه شامل ۵۴ دعاست که دعاهای اول تا پنجم دعا در ستایش خدا، دعا بر محمد و آل محمد(ص)، دعا بر حاملان عرش، دعا بر آنان که به پیامبران ایمان آورده اند و دعای امام سجاد(ع) برای خود و نزدیکانش است.

دعای ششم دعای آن حضرت به وقت صبح و شام، دعای هفتم در زمان رنج و مهمات، دعای هشتم در پناه بردن به خداوند، دعای نهم در شوق به آمرزش و دعای دهم در پناه بردن به خداست. دعای عاقبت به خیری، دعا در اقرار به گناه، دعا در طلب حاجت ها، دعا در دادخواهی از ستمگران، دعا هنگام بیماری، دعا در طلب بخشش و آمرزش گناهان، دعا در هنگامی که نام شیطان برده می شد، دعا در دفع بلاها و سختی ها و دعا در زمان درخواست باران، دعاهای یازدهم تا نوزدهم صحیفه را تشکیل می دهد.

دعای معروف به «مکارم اخلاق» بیستمین دعای امام سجاد(ع) در این کتاب است و دعای بیست ویکم تا بیست وپنجم شامل دعا به وقت رویدادهای اندوهبار، دعا در سختی و گرفتاری، دعا برای تندرستی، دعا برای پدر و مادر و دعای آن حضرت برای فرزندانش است.

دعا برای همسایگان و دوستان، مرزداران، دعا در ترس از خدا، دعا در زمان تنگی رزق، دعا برای ادای وام، دعا در توبه و بازگشت، دعا در نماز شب، دعا در درخواست خیر و نیکی، دعا به هنگام گرفتاری و دعای امام سجاد(ع) در رضا به قضای حق، دعاهای بیست وششم تا سی وپنجم هستند.

دعای سی وششم، دعای زین العابدین(ع) در هنگام شنیدن رعد و برق است و دعاهای سی وهفتم تا چهلم شامل دعا در شکر، عذرخواهی از حق، طلب عفو و دعا به وقت یاد مرگ است. دعاهای چهل ویکم تا چهل ونهم نیز درباره درخواست پرده پوشی، ختم قرآن، زمان دیدن ماه نو، فرارسیدن ماه رمضان، وداع ماه رمضان، عید فطر و جمعه، روز عرفه، عید قربان و جمعه و دعا در دفع مکر دشمنان است.

آخرین دعاهای آن حضرت در صحیفه سجادیه یعنی دعای پنجاهم تا پنجاه وچهارم نیز مربوط به ترس از حق، تضرع و زاری به درگاه حق، اصرار در طلب، اظهار فروتنی و دعای امام سجاد(ع) در رفع اندوه هاست.