گزارش ماهانه؛ نگاهی اجمالی به وضعیت حقوق بشر اسفند ۹۹

خبرگزاری هرانا – آنچه در پی می‌آید گزارش ماهانه و اجمالی از وضعیت حقوق بشر در ایران در دوره زمانی اسفند ماه ۹۹ است که به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران تهیه شده است، این گزارش با توجه به حجم محدود آن و نیز به دلیل عدم اجازه فعالیت گروه‌های مستقل مدافع حقوق بشر در ایران نمی‌تواند بازتاب بی نقص وضعیت حقوق بشر در ایران باشد.

لازم به یادآوری است بخش آمار این تشکل به‌صورت سالانه گزارش مفصل‌‌تر خود را به اشکال آماری و تحلیلی از وضعیت حقوق بشر در ایران منتشر می‌کند.

خلاصه آنچه گذشت:

اخبار نقض حقوق بشر در اسفند ۹۹ با قریب به ۱۹ مورد اعدام، محکومیت‌های متعدد، احضارها، نقض گسترده حقوق زندانیان، نقض پایدار آزادی بیان، تجمعات کارگران بخصوص در زمینه معوقات مزدی و موارد دیگری که در استان‌های مختلف رخ داد، همراه بود. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی گردآوری شده که صحت آن‌ها به احراز رسیده است.

اعدام

اسفندماه با قریب به ۱۹ مورد اعدام همچنان بازگو کننده نقض حق حیات در دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران است. بنا بر گزارش نهادهای بین‌المللی، ایران به تناسب سرانه جمعیت و میزان اعدام، رتبه نخست اعدام شهروندان خود در دنیا را دارد. از مهمترین رویداد ها در این باره می‌توان به اجرای حکم اعدام جاسم حیدری، علی خسرجی، حسین سیلاوی و ناصر خفاجیان ۴ زندانی سیاسی در زندان سپیدار اهواز اشاره کرد.

در ماه سپری شده، حکم اعدام جعفر منصوربیگی در زندان عادل آباد شیراز، احمد سمیعی در زندان لاکان رشت، مریم (معصومه) کریمی در زندان مرکزی رشت، سید فتاح حسینی در زندان بوشهر،  فرهاد عبدالله‌نژاد در زندان دستگرد اصفهان و ۴ زندانی در زندان مشهد به اجرا درآمد.

به علاوه، حکم اعدام آرمان عبدالعالی، کودک_مجرم و دو متهم در مشگین شهر در دیوان عالی کشور تایید شد.

افزون بر این، یک متهم مرد و یک متهم زن در تهران از بابت اتهام قتل، به اعدام محکوم شدند.

بیش از ۷۵ درصد اعدام های صورت گرفته در ایران توسط دولت یا نهاد قضایی اطلاع رسانی نمی‌شوند که نهادهای حقوق بشری اصطلاحا آن را اعدام “مخفیانه” می‌خوانند.

آزادی اندیشه و بیان

در اسفند ماه، بسان گذشته بازداشت متهمان بصورت متعدد گزارش شد که از میان این گزارشات میتوان به بازداشت یازده شهروند در سراوان، محمد ایران نژاد، پویا جانی پور در تهران و پنج شهروند از جمله یک زن در تهران، گیلان، کرج، گنبدکاووس و سیستان بلوچستان و مالک خیری در ایرانشهر اشاره کرد.

در ماه سپری شده محکومیت های متعددی صورت گرفت که از این تعداد می توان به محکومیت فرنگیس مظلوم، هود یازرلو، صدیقه مرادی، مهدی خواص صفت و محمدولی غلام نژاد مجموعا به ۳۸ ماه حبس تعزیری، آرش گنجی به ۱۱ سال حبس تعزیری، شهناز (بریوان) صادقی فر، به ۵ سال و یک روز حبس تعزیری، لیلا حسین زاده به ۵ سال حبس تعزیری و دو سال منع فعالیت در فضای مجازی، عباس صدیقی و عمر خاکزاد هریک به یک سال حبس تعزیری و چهار سال حبس تعلیقی، فتاح فروهر به یک سال حبس تعزیری و چهار سال حبس تعلیقی، عیسی کلانتری به ۴ ماه حبس تعزیری، جزای نقدی و منع عضویت در احزاب و گروه‌های سیاسی، کوروش جلیل به پرداخت جزای نقدی بدل از ۳ ماه حبس تعزیری، نجمه (نادیا) میرآخورلی به ۵ سال حبس تعزیری، معراج مرتضایی و هیوا عزیزپور مجموعاً به ١٧ ماه حبس تعزیری اشاره کرد.

طبق قانون، قاضی نباید کسی را احضار یا جلب کند، مگر آن که دلایل کافی داشته باشد. اگرچه ممکن است کسی که در مظان اتهام قرار گرفته است، پس از پایان دادرسی، تبرئه شود، اما همین زدن برچسب اتهام به دیگری باید دلیل داشته باشد. قاضی در صورت سهل‌انگاری در این مورد، خود مشمول محکومیت انتظامی می‌شود. اما در این حیطه معیارهای مراجع قضایی ایران متناقض با موازین حقوق بشری است.

از این قرار، نرگس محمدی، کوروش جلیل، ماهان جلال دوست، نازنین زاغری رتکلیف به دادگاه و ۴۱ شهروند به اداره اطلاعات احضار شدند.

در ماهی که گذشت، جمعیت امداد دانشجویی-مردمی امام علی، کوروش جلیل، بنجامین بریر و نازنین زاغری در مراجع قضایی محاکمه شدند.

از سوی دیگر، کیوان نژادرس، احمد عبدالله‌ پور، محمد منگور کردستانی، ظاهر پس و پیش، رحیم رفعتی و رحمان تابش و پیام انوری بازداشت و جهت تحمل حبس به زندان منتقل شدند.

به جز این، وزارت کشور از ادامه فعالیت «موسسه معلولین باور سبز» در مشهد جلوگیری کرد. گفته می شود این اقدام به بهانه «سیاه‌نمایی» از طریق رسانه‌ای کردن فعالیت‌های این موسسه صورت گرفته است.

از طرفی، روز چهارشنبه ۱۳ اسفندماه، شعبه ۵۵ دادسرای حقوقی تهران حکم انحلال جمعیت امداد دانشجویی-مردمی امام علی را صادر کرد.

همچنین، سعید افکاری، از تخریب سنگ مزار نوید افکاری در روستای سنگر خبر داد. او در توییتی نوشته است: جسم نوید از حق سلامت قبل از کشته شدن، حق دفن شدن در زادگاهش شیراز و حق سنگ مزار داشتن و همچنین نوشتن نامش بر روی آن محروم است.

به علاوه، در دادگاه مطبوعات مدیرمسئول پایگاه خبری انتخاب از بابت اتهام اتهام نشر مطالب خلاف واقع و مدیرمسئول روزنامه عطریاس، از بابت اتهام نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی، خبرگزاری فارس و روزنامه های فرهنگ آشتی و مغرب به اتهام نشر اکاذیب و مدیرمسئول ماهنامه «ایران فردا» در دو عنوان اتهامی مجرم شناخته شدند.

زندان

در ماهی که گذشت، خبر فوت بهنام محجوبی، درویش گنابادی در بیمارستان لقمان تهران تایید شد. روز سه‌شنبه ۲۸ بهمن‌ماه نزدیکان این زندانی به نقل از پزشک بیمارستان از توقف علائم حیاتی او خبر دادند. در همان روز سازمان کل زندان‌ها در اطلاعیه ای مدعی شد که آقای محجوبی کماکان «تحت مراقبت های ویژه پزشکی» قرار دارد. روز سه اسفند ماه، نزدیکان این زندانی ضمن تایید خبر فوت وی گفته‌اند که پیکر او به زادگاهش در کرمان منتقل خواهد شد.

افزون بر این، روز شنبه ۱۶ اسفندماه، مهدی نریمانی زندانی مالی، که به خاطر نپرداختن مهریه همسرش به مبلغ ۲۵ میلیون تومان به مدت چهار سال در زندان تهران بزرگ تحمل حبس می کرد، به دلیل تجویز داروی اشتباه و عدم رسیدگی پزشکی جان خود را از دست داد.

به علاوه، سیامک مقیمی، زندانی سیاسی زندان تهران بزرگ و یکی از بازداشت شدگان اعتراضات سراسری آبان ۹۸، ساعات پایانی شب چهارشنبه ۶ اسفندماه در پی اقدام به خودکشی از طریق بریدن رگ دست و شکم خود به بیمارستان منتقل شد.

همینطور، سپیده قلیان، مریم اکبری منفرد و آتنا دائمی از زندان اوین به ترتیب به زندان های بوشهر، سمنان و لاکان رشت تبعید شدند.

در ضمن، نصرالله لشنی، فعال سیاسی، از بازداشتگاه اطلاعات سپاه موسوم به بند دو الف زندان اوین به قرنطینه زندان رجایی شهر کرج، شاپور احسانی راد و پویا قبادی دو زندانی سیاسی محبوس در زندان تهران بزرگ، به صورت تنبیهی و بدون ارائه توضیح به قرنطینه این زندان منتقل شدند.

اسماعیل عبدی، فعال صنفی معلمان، ۲۳ اسفند بدون هماهنگی قبلی از زندان اوین به زندان رجایی شهر کرج منتقل شد و همان شب به بهانه عدم صدور حکم انتقال توسط امین وزیری، دادیار ویژه زندانیان سیاسی به بازداشتگاه کلانتری کرج منتقل شد. آقای عبدی با دستبند و پابند و در ماشین‌های انتقال زندانیان متهم به جرایم خشن به دادسرای کرج منتقل شد و به صورت موقت به زندان اوین بازگردانده شد. وی مجددا روز سه‌شنبه ۲۶ اسفندماه از زندان اوین به زندان رجایی شهر کرج منتقل شد. و نهایتا روز چهارشنبه ۲۷ اسفندماه به زندان قزلحصار کرج منتقل شد.

گفتنی است، ناهید تقوی، شهروند دو تابعیتی ایرانی-آلمانی روز سه‌شنبه ۲۶ اسفندماه با پایان مراحل بازجویی به بند زنان زندان اوین منتقل شد. خانم تقوی پیشتر در تاریخ ۲۵ مهرماه امسال توسط ماموران اطلاعات سپاه بازداشت و ۵ ماه گذشته را در بازداشتگاه این نهاد موسوم به بند دو الف زندان اوین گذرانده است. مریم کلارن، دختر خانم تقوی پیشتر گفته بود که مادر ۶۶ ساله اش از زمان بازداشت طی ۸۰ جلسه و معادل ۱۰۰۰ ساعت تحت بازجویی قرار گرفته است.

برخی زندانیان در دوران بازداشت و یا حبس خود در کنار مشکلات هر روزه زندان به ناچار برای شنیده شدن دادخواهی‌شان دست به اعتصاب غذا می‌زنند.

در اسفند ماه، خالد پیرزاده و رضا طالشیان جلودارزاده در زندان تهران بزرگ، اسماعیل عبدی، امیرسالار داودی و بکتاش آبتین در زندان اوین در اعتصاب غذا بسر بردند.

به علاوه، پرونده محمد ایران نژاد، شهروند ساکن تهران به دادسرای اوین ارجاع و برای او قرار بازداشت یک ماهه صادر شده است. وی روز دوشنبه ۴ اسفندماه توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد.

علاوه بر این، حمیدرضا کوهکن، شهروند اهل زاهدان علیرغم گذشت ۷ ماه از زمان بازداشت، کماکان به صورت بلاتکلیفی در زندان این شهر به سر می‌برد. آقای کوهکن در شهریور ماه سال جاری توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد.

یکی از خطرخیزترین کانون‌های شیوع ویروس کرونا زندان‌ها هستند. قشر زندانیان کمتر مورد توجه افکار عمومی و مسئولین قرار می گیرند.

در این ماه، پس از ابتلای صبا کردافشاری فعال مدنی زندانی به ویروس کرونا، روز چهارشنبه ۲۷ اسفندماه، ابتلای ۲۰ زندانی دیگر در بند ۶ زندان قرچک ورامین ازجمله مریم ابراهیم وند، نویسنده و کارگردان سینما به این ویروس توسط بهداری زندان تایید شد. این زندانیان بدون رسیدگی پزشکی در این بند بسر می‌برند.

حق درمان و رسیدگی پزشکی همواره از مهم‌ترین موارد نقض حقوق زندانیان در ایران به شمار می‌رود.

از این قرار، خالد پیرزاده، اکبر باقری، رضا طالشیان جلودارزاده و سیامک مقیمی در زندان تهران بزرگ، منیره عربشاهی در زندان کچویی کرج، فاطمه مثنی و محمد نوری زاد در زندان اوین، افشین بایمانی و حمزه سواری در زندان رجایی شهر کرج از دریافت خدمات درمانی محروم بودند.

به جز این، نتیجه آزمایش نمونه برداری محمد بنازاده امیرخیزی، زندانی سیاسی در زندان رجایی شهر کرج در خصوص سرطان پروستات که چندی قبل از وی گرفته شده بود، مثبت اعلام شد. این زندانی سیاسی روز یکشنبه ۲۴ اسفندماه به بیمارستان مدنی کرج اعزام و ساعاتی بعد به زندان بازگردانده شد. پزشکان بیمارستان به آقای امیرخیزی گفته‌اند تست سرطان پروستات او مثبت است و باید استراحت مطلق داشته باشد و زودتر تحت عمل جراحی قرار گیرد.

لازم به ذکر است، علی نوری، فعال مدنی محبوس در زندان اوین، عصر روز چهارشنبه ۱۳ اسفندماه علیرغم تجویز پزشک بهداری زندان مبنی بر اعزام وی به بیمارستان «امام خمینی» جهت معاینه توسط پزشک، با کارشکنی مسئولان به بیمارستان روانپزشکی امین آباد منتقل شد.

با وجود خطرهای موجود، محرومیت زندانیان عقیدتی و سیاسی از اعزام به مرخصی به وفور گزارش شده است که از مهمترین آنها میتوان به فاطمه مثنی، زندانی سیاسی در زندان اوین اشاره کرد.

اقلیت های ملی و مذهبی

اتنیک ها در اسفند ماه نیز زیر فشار فزاینده بازداشت‌ها و احضارها بودند.

در این ماه، احمد عبداللهی (کعبی) درشوش، یاشار پیری در تبریز، بهزاد ادوایی در سروآباد، سوران معین دوست و اهون فروزان در سقز، عبدالرحمان عبدی در سروآباد، فرزاد سپاهی در سراوان، سمکو معروفی در بوکان، اسحاق بلوچی در نیکشهر، رحیم غلامی در اردبیل بازداشت شدند.

همچنین، علی خیرجو به دادسرای عمومی و انقلاب ، آیدین ذاکری و سیامک سیفی به دادگاه انقلاب، حبیب نگهبان وعبدالباسط نارویی به اداره اطلاعات احضار شدند.

همینطور، روز شنبه ۹ اسفندماه، مهرداد شیخی، شهروند اهل اردبیل جهت اجرای حکم حبس راهی زندان این شهر شد.

لازم به ذکر است، زینال تنهایی، فعال ترک (آذربایجانی) به پرداخت ۳ میلیون تومان جزای نقدی بدل از ۳ ماه حبس تعزیری و مهرداد شیخی، شهروند اهل اردبیل به ۶ ماه حبس تعزیری محکوم شدند.

اعمال فشار و تهدید اقلیت‌های مذهبی در این ماه نیز ادامه داشت.

در ماهی که سپری شد، افسانه امامی، حمید ناصری و سعید ناصری سه عضو یک خانواده بهائی مجموعا به ۷ سال حبس تعزیری، مونا مهرابی، الهام کرم پیشه، افسانه یادگار اردستانی و احسان الله یادگار اردستانی، شهروندان بهائی اهل ورامین به مجموعا ۱۲ سال حبس تعزیری، سوفیا مبینی و نگین تدریسی، دو شهروند بهائی هر یک به تحمل ۵ سال حبس تعزیری، فرشاد فتاحی، شهروند سنی مذهب به ۳ سال حبس تعزیری محکوم شدند.

گفتنی است، مارال راستی، مهناز جان نثار دو شهروند بهائی ساکن بندرعباس، جهت تحمل دوران محکومیت خود به شعبه ۲ واحد اجرای احکام دادگاه انقلاب بندرعباس احضار شدند.

همچنین روز یکشنبه ۱۷ اسفندماه، آرش راسخی، امید آفاقی، مهرالله افشار، ادیب حق پژوه و فرهاد امری و روز شنبه ۱۶ اسفندماه نسیم قنواتیان شهروندان بهائی اهل بندرعباس جهت تحمل حبس به زندان بندرعباس منتقل شدند.

همینطور، حکم توقیف اموال و املاک دو شهروند بهائی ساکن بندر لنگه به نام های موهبت الله ثابت و عرفان نوح نژاد صادر شد. این حکم شامل دستور توقیف کارگاه تیرچه سازی و منازل محل سکونت این شهروندان است. صدور این حکم در حالی است که محل کسب این شهروندان از آذرماه سال ۹۸ پلمب شده و باوجود پیگیری های مکرر تاکنون نیز رفع پلمب نشده است.

حقوق کودک

برای برخی از نوجوانان، هنگامی که رشد و بلوغ طبیعی آنها با وقایع ناراحت کننده ای همراه شود، ممکن است برای آنها بسیار سخت و تحمل ناپذیر باشد. احساسات بسیار قوی همراه با ترس، استرس، سردرگمی، عدم اطمینان، فشار برای موفقیت و همچنین بدست آوردن توانایی فکر کردن در مورد اتفاقات به روش جدید برتوانایی حل مسئله و نحوه تصمیم گیری نوجوانان تاثیر می گذارد، و گاهی این فشارها ذهن خام و بی تجربه ی کودک را به سمت خودکشی برای رهایی از موقعیت مذکور سوق می دهد. سهم نوجوانان ایرانی از خودکشی‌های سالانه از سوی سازمان پزشکی قانونی بیش از ۷ درصد اعلام شده است.

در ماهی که گذشت، فرمانده انتظامی شهرستان شاهرود در استان سمنان از خودکشی یک مرد پس از قتل دختر ۱۲ ساله‌اش خبر داد. در این واقعه، مرد مورد اشاره به دلایل نامعلومی ابتدا دخترش را روی تخت خواب اتاقش به قتل رسانده و سپس خود را حلق‌آویز و خودکشی می‌کند.

به علاوه، روز ۶ اسفند ماه، دو انگشت پای دانیال، کودکی که در سبزوار توسط پدر و نامادری‌اش مورد آزار قرار گرفته بود، با تشخیص پزشک معالج در عمل جراحی قطع شد. پدر و نامادری دانیال او را مورد آزارهای متعددی مانند ضرب و شتم، ضربات شلاق، ریختن آب جوش بر روی پا و سوزاندن بدن با استفاده از چنگال داغ و فندک، قرار داده بودند.

به علاوه، یک پسر نوجوان در زاهدان، سه دختر نوجوان در دهدشت و یک دختر نوجوان در سقز دست به خودکشی زدند.

از طرفی، روز دوشنبه ۱۸ اسفندماه، یک نوجوان ۱۴ ساله اهل شهرستان تفتان واقع در استان سیستان و بلوچستان، از طریق خودسوزی دست به خودکشی زد و جان باخت.

در ضمن، یک کودک در ارومیه به علت سقوط در یک کانال آب جان خود را از دست داد. کم کاری شهرداری و نبود دریچه کانال آب علت سقوط و مرگ این کودک عنوان شده است.

به علاوه، روز جمعه ۱ اسفندماه، در سایه فقدان شبکه آبرسانی، یک نوجوان ۱۴ ساله به نام میثم باقری در روستای تنگ چویل شهرستان باغملک واقع در استان خوزستان، در حالی که با استفاده از پمپ اقدام به تأمین آب شرب خانواده اش کرده بود، بر اثر برق گرفتگی جان خود را از دست داد.

همچنین، سه متهم به کودک آزاری در شیراز، سبزوار و قم بازداشت شدند.

به جز این، روز سه‌شنبه ۵ اسفندماه، یک نوجوان ۱۶ ساله به نام عزیز شهرسان زهی، در ارتباط با اعتراضات سراوان، توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد.

از سوی دیگر، روز چهارشنبه ۲۷ اسفندماه، یک نوجوان ۱۵ ساله به نام پیشوا رحمانی فر، اهل شهرستان مهاباد، توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد.

گفتنی است، در اسفند ماه، پس از انتشار تصاویری از برگه آزمایش پیش از ازدواج دو کودک ۷ ساله در شهرستان کازرون، انتشار تصاویر و اسنادی دیگر نشان میدهد در همان تاریخ آزمایش پیش از ازدواج دستکم دو کودک ۹ و ۱۰ ساله دیگر نیز در آزمایشگاه پیرویان این شهرستان صورت گرفته است. این درحالی است که روابط عمومی دادگستری کازرون پیشتر مدعی شده بود که خانواده این کودکان با توجه به رسوم خود اقدام به گرفتن آزمایش اولیه کرده تا در آینده مشکلی جهت ازدواج احتمالی در سن قانونی کودکان وجود نداشته باشد.

همچنین، شامگاه دوشنبه ۲۵ اسفندماه، یک نوزاد تازه متولد که بدون لباس در داخل کیسه ای زباله در یکی از شهرک های سقز رها شده بود، توسط تیم اورژانس به یکی از بیمارستان های این شهر منتقل شد. مسئول اورژانس و فوریت‌های پزشکی سقز سطح هوشیاری و وضعیت عمومی این نوزاد را نامناسب عنوان کرد.

افزون بر این، به گفته مدیر کل بهزیستی استان کرمانشاه به طور میانگین ۸۰۰ کودک کار و خیابان در استان فعالیت دارند که ۸۰ درصد این کودکان در مرکز استان هستند. وی مشکلات اقتصادی خانواده ها و بی سرپرستی را از عوامل کار کودکان عنوان کرد.

زنان

در ماهی که گذشت، شب پنجشنبه ۲۸ اسفندماه، سه خواهر، مادربزرگ و خواستگار یکی از این دختران در شهرستان کنگان واقع در استان بوشهر، توسط پسرعموی دختران خانواده به قتل رسیدند. گفته می‌شود که این قتل‌ها به بهانه نوع پوشش و سبک زندگی دختران این خانواده صورت گرفته است.

همچنین، روز شنبه ۱۶ اسفندماه، یک زن ۶۰ ساله در شهرستان ماکو، با انگیزه ناموسی توسط پسر خود با ضربات چاقو به شدت مجروح و به یکی از مراکز درمانی منتقل شد.

به علاوه، روز دوشنبه ۴ اسفند، یک زن در شهرستان سی سخت واقع در استان کهگیلویه و بویراحمد که در پی زلزله خانه‌اش را از دست داده، در پی بی‌توجهی مسئولان به خواسته‌هایش قصد داشت با پریدن از بالای ساختمان هلال احمر این شهر خودکشی کند که با مداخله شهروندان از این تصمیم منصرف شد.

گفتنی است، محکومیت صبا کردافشاری، فعال مدنی محبوس در زندان قرچک ورامین به ۷ سال و ۶ ماه زندان تقلیل یافت. خانم کردافشاری از مخالفان حجاب اجباری پیشتر توسط دادگاه انفلاب تهران به ۲۴ سال حبس تعزیری محکوم شد که از این میزان ۱۵ سال زندان به عنوان مجازات اشد در خصوص وی قابل اجرا بود.

در اسفند ماه، ویدیویی در شبکه های اجتماعی منتشر شد که در آن افرادی لباس شخصی به جلسه تمرینی صخره نوردان مرد و زن در کوه سفید اصفهان وارد شده و با اعمال خشونت و ضرب و شتم، اقدام به پراکنده کردن ورزشکاران کردند. در پی این اقدام، امام جمعه شهر درچه استان اصفهان حضور عده ای دختر و پسر در ماشین سواری که عازم جلسه ی تمرینی هستند را “کثافت کاری” عنوان کرد و به مسئولان این حوزه اخطار داد. در پی این اظهارات، رئیس هیات کوهنوردی و صعودهای ورزشی استان اصفهان طی نامه ای به باشگاه های زیر مجموعه این هیات گفت که به علت حساسیت های بوجود آمده در این خصوص، خانم های سنگنورد باید جهت انجام تمرینات خود به یک سالن ورزشی از پیش مقرر شده اکتفا کنند.

همینطور، گلاله وطن دوست وکیل دادگستری، به اداره اطلاعات مریوان احضار و مورد بازجویی قرار گرفت. گفته می شود، احضار این وکیل دادگستری در رابطه با انتشار مطالبی با محتوای دفاع از حقوق زنان در شبکه های اجتماعی، صورت گرفته است.

کارگران و اصناف

در ماهی که سپری شد ۶۰ کارگر در سایه فقدان ایمنی محیط و شرایط کار در اقصی نقاط کشور دچار حادثه شدند. ایران در زمینه رعایت مسائل ایمنی کار در میان کشورهای جهان رتبه ۱۰۲ را به خود اختصاص داده ‌که رتبه بسیار پایینی است.

در اسفند ماه، عدم رعایت ایمنی کار ۴۳ کارگر را مصدوم و ۱۷ تن دیگر را به کام مرگ کشاند.

از اخبار مرتبط در این حوزه می توان به مصدومیت ۳ آتش نشان در تهران، مصدومیت ۱۲ کارگر در کاشان، زنجان و اسکو، مرگ و مصدومیت ۴ کارگر درمشهد و رشت، مصدومیت یک کارگر در شهر زاینده رود، مرگ یک کارگر در عسلویه، مرگ یک کارگر در سیرجان، مرگ و مصدومیت ۳ کارگر در بندرماهشهر، مرگ و مصدومیت ۵ کارگر در کرمان و درمیان، مرگ یک کارگر در اراک، مرگ یک کارگر در ایرانشهر، مصدومیت ۳ کارگر از جمله یک کودک کار در کازرون و سرایان و تهران، مصدومیت یک پاکبان در شیراز، مصدومیت ۲ کارگر در تهران و قم، مرگ و مصدومیت ۹ کارگر در اصفهان، مشهد، کرج، مهاباد و همدان، اشاره کرد.

در ماهی که گذشت، پروین محمدی فعال کارگری از بابت پرونده ای که در سال ۹۶ برای وی گشوده شده، به صورت غیابی به یک سال حبس تعزیری محکوم شد. همچنین قرار جلب و ممنوع الخروجی نیز برای وی صادر شده است. خانم محمدی در خصوص این پرونده در تاریخ ۳۰ آذرماه سال جاری به شعبه ۱ واحد اجرای احکام دادسرای اوین احضار شده بود.

از سوی دیگر، مدیر امور اداری شرکت نیشکر هفت‌تپه، از طریق صفحه شخصی‌اش در اینستاگرام، از اخراج ابراهیم عباسی منجزی نماینده کارگران این شرکت خبر داد. علاوه بر این مورد، دستکم ۸۰ تن از کارگران شاغل در شرکت صنایع فولاد استان خوزستان از محل کار خود اخراج شدند. گفته می شود بیش از ۵۰ نفر از کارگران اخراج شده ساکنین مناطق محروم اهواز، کوت عبدالله و قلعه چنعان هستند.

همچنین، روز دوشنبه ۴ اسفند، جوانمیر مرادی، فعال کارگری اهل کرمانشاه با دریافت ابلاغیه ای به شعبه یک دادگاه انقلاب این شهرستان احضار شد.

به علاوه، با فشار نهادهای امنیتی و قضایی جهت اجرای حکم حبس ناهید خداجو عضو هیات مدیره اتحادیه آزاد کارگران ایران، حساب بانکی وی که حقوق بازنشستگی اش به آن واریز می‌شود، مسدود شد. ماه گذشته نیز آخرین اخطار برای وثیقه‌گذار این فعال کارگری مبنی بر ضبط وثیقه تودیع شده، توسط قوه قضاییه ارسال شده است. این در حالی است که خانم خداجو به خاطر شرایط بحرانی کرونا در زندانها از مراجعه به زندان خودداری می‌کند.

اگر چه که کارگر و کار انجام شده توسط او، دارای منزلت و جایگاه بسیار بالایست، ولی متاسفانه این جایگاه مورد توجه مسئولین، کارگزاران و کارفرمایان قرار نمی گیرد و در بسیاری از مواقع، این قشر ضعیف جامعه موفق به اخذ معوقات مزدی و رسیدن به مطالبات حداقلی خود نمی شوند، و یا بدون دلایل موجه از کار اخراج و یا تعدیل می‌شوند. به همین خاطر در بسیاری از موارد برای تحقق خواسته های خود ایجاد تجمعات اعتراضی را برمی گزینند.

در اسفند ماه، دستکم ۱۵۵ تجمع اعتراضی برگزار شد که از مهمترین آنها میتوان به تجمع اعتراضی کارکنان شهرداری تبریز، کارکنان مشهدمال، کارگران شیر پگاه تهران، کارگران شهرداری بندر ماهشهر، کارگران شرکت لاستیک پارس در ساوه، کارگران هپکو اراک، نیروهای قرارداد موقت وزارت نفت، کارکنان اداره بنادر و دریانوردی بندرلنگه، کارگران شرکت پتروشیمی ایلام، کارکنان قطار شهری اهواز، کارگران شهرداری اهواز، کارگران شرکت توزیع برق سراسر کشور، کارگران فضای سبز بندرعباس، کارگران نگهداری از خطوط راه‌آهن کرج، نیروهای مدت موقت وزارت نفت، کارگران بازنشسته مجموعه هتل لاله تهران، کارگران بخش فراورده‌های نفتی ماهشهر و کارگران سرویس و نگهداری کارگاه برق بنادر و دریانوردی استان خوزستان «بندر امام خمینی» اشاره کرد.

افزون بر این، بازنشستگان و مستمری‌بگیران درشهرهای تهران، زنجان، شیراز، تبریز، کرج، کرمانشاه، سنندج، رشت، مشهد، اراک، خرم آباد، اهواز، ایلام، شاهرود، شوش، شوشتر، بجنورد، دزفول، کرمان، آبادان و خرمشهر، بازنشستگان و مستمری بگیران بانک‌ها در تهران، مربیان پیش‌دبستانی شهرستان ایذه، آموزش‌دهندگان نهضت سواد آموزی مقابل مجلس، بازاریان آبادان، معلمان در شیراز، بازنشستگان تامین اجتماعی در تهران، بازنشستگان صنایع فولاد مقابل مجلس، آموزش دهندگان نهضت سوادآموزی در تهران، معلمان حق التدریس در تهران، فرهنگیان استان فارس، بازنشستگان صنعت نفت در اهواز برای تحقق خواسته های خود دست به تجمعات اعتراضی زدند.

در این ماه معوقات مزدی متعدد بسان گذشته در جریان بود. از جمله اخبار در این حیطه میتوان به معوقات مزدی  کارگران شهرداری لوشان، کارگران ابنیه فنی تراورس و خدمات شهرداری طبس، کارگران مترو تهران، کارگران مجتمع تجاری کنزالمال، کارگران آبدار در چهار محال بختیاری، کارکنان آب و فاضلاب روستایی خوزستان، شرکت پیمانکاری تسدید عسلویه، ارکان ثالث شرکت گاز اصفهان و شهرداری کوت سید نعیم از توابع بخش مرکزی شهرستان دشت آزادگان، کارگران قطار شهری تهران، کارگران بازنشسته مجموعه هتل لاله و کارگران و کارکنان راه آهن پروژه سیریز به زرند کرمان اشاره کرد.

همچنین، مدیر نظارت و اعتبار بخشی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی ابن سینا از بازداشت یک ماساژور در همدان به دلیل آنچه “پذیرش و تبلیغ ماساژ برای جنس مخالف” عنوان کرده، خبر داد.

به جز این، روز یکشنبه ۱۷ اسفند، همزمان با اعتراض سراسری بازنشستگان در کشور، تجمع کارگران، معلمان و بازنشستگان در مقابل وزارت کار در تهران با دخالت نیروهای امنیتی به خشونت کشیده شد و دستکم ۳ شهروند توسط نیروهای امنیتی بازداشت شدند. بازداشت یکی از این شهروندان همراه با ضرب و شتم صورت گرفته است.

بهداشت و محیط زیست

در این ماه، ویدیویی در شبکه های اجتماعی منتشر شده که در آن افرادی در شهرستان اهواز با ضربات متعدد داس اقدام به زجرکش کردن یک رأس گراز میکنند. فرمانده یگان حفاظت محیط زیست با اشاره به ویدیو مذکور اعلام کرد که پیگیری‌ها برای شناسایی و بازداشت عاملان این کشتار بی‌رحمانه آغاز شده است.

حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است. هرانا در این حوزه گزارشاتی از هفته اول، دوم ، سوم و چهارم با هدف آگاهی سازی گردآوری کرده است.

خشونت نظامی و قضایی و امنیت شهروندان

در ماهی که سپری شد، یک کولبر در نوسود، دو سوختبر در سیریک، سه سوختبر در میناب و میرجاوه، دو سوختبر در میناب، یک سوختبر در سراوان، سه سوختبر در میرجاوه و میناب و دو کولبر در نوسود و بانه، بر اثر شلیک مستقیم نیروهای نظامی کشته و زخمی شدند.

همینطور، ۴ شهروند در سراوان، دو زن در تهران، یک پسر نوجوان در ملکان، یک شهروند در سقز، دو شهروند از جمله یک کودک در پی تیراندازی نیروهای نظامی، کشته و زخمی شدند.

همچنین، روز سه‌شنبه ۱۲ اسفندماه، یک کولبر بر اثر سرمازدگی در ارتفاعات مرزی چالدران واقع در استان آذربایجان غربی جان خود را از دست داد.

ایران از معدود کشورهایی است که کماکان از مجازات های تحقیرآمیز استفاده می کند. این در حالی است که میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی صراحتا استفاده از مجازات های غیر انسانی و موهن از جمله اعدام و شلاق را ممنوع کرده است.

از این قرار، حکم شلاق دو متهم در مشگین شهر و یک متهم اقتصادی در تهران در دیوان عالی کشور تایید شد.

گفتنی است، سخنگوی قوه قضاییه از محکومیت رئیس هیات مدیره سازمان منطقه کیش به تحمل ضربات شلاق در کنار سایر مجازات ها خبر داد. وی همچنین از صدور حکم شلاق برای ۴۷ تن توسط دادگاه‌های مبارزه با مفاسد اقتصادی طی سال ۹۹ خبر داد.

در این ماه، در پی تیراندازی نیروهای سپاه پاسداران در روز دوشنبه ۴ اسفند به رانندگان و سوخت‌بران معترض به بسته شدن مرز که به منجر به کشته شدن دستکم ۱۰ تن و زخمی شدن تعداد دیگری شد، شهروندان معترض به ویژه در شهرهای سرجنگل، سوران، سراوان، جکیگور، ایرانشهر و زاهدان به شیوه‌های گوناگون اعتراض خود را نشان دادند.

با وجود گذشت ۳۲ سال از جنگ ۸ ساله بین ایران و عراق، هنوز مین های به جا مانده از آن دوران، در مناطق مرزی غرب، جنوب غرب و شمال غرب ایران شامل استانهای آذربایجان غربی، کردستان، ایلام، کرمانشاه و خوزستان، جان شهروندان را تهدید می کنند.

از این قرار در اسفند ماه، یک کودک ۷ ساله در منطقه هفت تپان و یک شهروند در منطقه تنگاب از توابع بخش مرکزی شهرستان قصرشیرین، یک شهروند در پیرانشهر و یک کودک ۱۰ ساله در روستای صالح داود از توابع شهرستان شوش بر اثر انفجار مین‌های به جا مانده از دوران جنگ ایران و عراق کشته و زخمی شدند.

از طرفی، دادستان عمومی انقلاب مرکز استان خراسان شمالی از بازداشت چند شهروند در شهرستان بجنورد در یک مهمانی خصوصی به دلیل آنچه “شرکت در مجلس مختلط لهو و لعب و مبادرت به شرب خمر و رقص و پایکوبی” خوانده است، خبر داد و گفت که محل برگزاری این مراسم نیز پلمب شد.

همچنین، روز پنجشنبه ۲۱ اسفندماه، یک سرباز ۱۹ ساله در شهرستان سنقر پس از فرار از پادگان و از ترس اجبار به بازگشتن، از طریق حلق آویز کردن دست به خودکشی زده و جان خود را از دست داد.

۱– گزارشاتی که توجهات زیادی به خود جلب کرد

در این بخش سعی شده به گزارش‌هایی از نقض حقوق بشر در آذرماه که با حساسیت و توجه بیشتری از سوی افکار عمومی مواجه شدند، اشاره شود. بدیهی است که این توجه بیشتر، الزاماً به معنی شاخص بودن این دسته از گزارش‌ها به لحاظ حجم نقض حقوق بشر در ایران نیست.

از مهم‌ترین اخبار که در این ماه بازتاب بسیار گسترده‌ای در کشور داشت، به بازداشت محسن و بهروز منوچهری در ارتباط با موزیک ویدئوی جدید ساسی مانکن، تبعید سپیده قلیان از زندان اوین به زندان بوشهر، تبعید مریم اکبری منفرد از زندان اوین به زندان سمنان، تبعید آتنا دائمی از زندان اوین به زندان لاکان رشت، اجرای حکم زهرا اسماعیلی پس از سکته قلبی و اعدام ۴ زندانی سیاسی در زندان سپیدار اهواز می‌توان اشاره کرد.

۲– گزارشاتی که علی‌رغم اهمیت با بی‌توجهی روبرو شدند

در مقابل بخش قبل، بسیاری از گزارش‌های حقوق بشری، اساساً با کم توجهی و بعضاً بی‌توجهی رسانه‌ها و افراد فعال در شبکه‌های اجتماعی که به هر ترتیب تشکیل‌دهنده‌ی قسمتی از افکار عمومی هستند روبه‌رو شدند. گفتنی است این نوع کم‌توجهی‌های بعضاً غیر تعمدی یا بعضاً تبعیضات هدفمند، زمینه بیشتری از تداوم و گسترش نقض حقوق بشر را فراهم می‌آورد.

از مهم‌ترین خبرها که در این ماه با بی توجهی رسانه ها و مردم روبرو شدند، میتوان به خودکشی یک زندانی سیاسی در زندان تهران بزرگ، بازداشت و محاکمه یک شهروند در تهران به اتهام شرب خمر، تجویز داروی اشتباه و مرگ مهدی نریمانی، زندانی مالی و مجروح شدن یک زن ۶۰ ساله، با انگیزه ناموسی توسط پسر خود اشاره کرد.