درخواست کمک برای جلوگیری از فروش اوراق کهن قرآنی ایرانی

به گزارش خبرنگار مهر، در تاریخ یازدهم فروردین ماه (۳۱ مارس ۲۰۲۱)، دو برگ از قرآنی کهن در حراج ساتبیز لندن، با قیمت احتمالی مابین ۴۰ تا ۶۰ هزار پوند فروخته شود.

این قرآن ۳۰ پاره در اصل به خط کوفی ایرانی در خراسان قرن پنجم کتابت شده، و در زمان وقف بر حرم رضوی در شعبان سال ۵۴۰ هجری، در مالکیت یکی از علمای نیشابور به نام شیخ علی بن حسین مشرف نیشابوری بوده است.
تمامی ۳۰ جز این قرآن یک جا بر حرم امام رضا علیه السلام وقف شده و وقف‌نامۀ آن را یکی از عالمان شیعه به نام علی بن محمد بن ابی الحسن بن عبدالصمد التمیمی از عالمان شیعۀ سبزوار و نیشابور به خط خود کتابت کرده است. در این خصوص در مقالۀ «سبزواری، علی»، نوشتۀ، سیدمحمد عمادی حائری در دانشنامۀ جهان اسلام، ج ۲۲، ص ۷۲۶۷۲۹ به صورت متقن آمده است.
از ۳۰ پارۀ این قرآن، یازده جز اکنون در کتابخانۀ آستان قدس باقی مانده، و پاره‌ها و اجزای دیگر چند دهه پیش از این مجموعه جدا شده که یک جزءاش در کتابخانه چستربیتی، دو برگ در موزه هنر هاروارد، یک برگ در موزه هنر بوستون، و یک برگ آن به کتابخانه کنگره آمریکا راه یافته است.

نمونه‌ای از قرآن شریف نیشابوری، وقف سال ۵۴۰ هجری بر حرم رضوی، اکنون در کتابخانه آستان قدس رضوی، جزوه ش ۳۲۰۲

وقتی اثری در حراج‌های لندن برای فروش ارائه می‌شود، در صورتی که بتوان اثبات کرد آن اثر متعلق یا موقوفه مکانی دیگر بوده است، می‌توان جلوی فروش اثر را گرفت.

چند سال پیش الازهر توانست به همین روش از فروش یک قرآن مملوکی در حراج لندن جلوگیری کند. اکنون دو برگ از آغاز جز ششم این قرآن، قرار است به عنوان کالای شماره ۴ در حراج ۳۱ مارس ۲۰۲۱ ساتبیز لندن با قیمتی نزدیک به ۶۰ هزار پوند به فروش رسد.

جالب توجه آنکه یکی از این برگه‌ها حاوی نیمی از یادداشت واقف است که نیم دیگر آن در صفحه مقابل قرار داشته و اکنون در نسخه شماره ۱۲۶۶۲ در کتابخانه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.

به گفته مرتضی کریمی نیا پژوهشگر و نسخه شناس آثار قرآنی دلایل برای اثبات این تعلق را بسیار فراوان دانسته و افزود: از جمله متن وقف نامه که عیناً با یک دستخط بر ابتدای تمام ۱۱ جز باقی مانده در آستان قدس مکتوب است.

وی همچنین تصریح کرد خروج اغلب این برگه‌ها، ده‌ها سال می‌گذرد. برگه‌های موجود در چستربیتی، موزه هنر بوستون و کتابخانه چستربیتی در میانه قرن بیستم وارد آن مراکز شده‌اند.

تصویری از برگ عرضه شده در حراج ساتبیز (۳۱ مارس ۲۰۲۱) در کنار برگ قبلی‌اش که اکنون به شماره ۱۲۶۶۲ در کتابخانه آستان قدس رضوی است

آدرس صفحه حراج ساتبیز:

https://www.sothebys.com/en/buy/auction/۲۰۲۱/arts-of-the-islamic-world-india-including-fine-rugs-and-carpets/an-illuminated-quran-bifolium-in-eastern-kufic