یاد و یادگار دکتر محمود خوشنام، پژوهشگر پرکار موسیقی ایران

تبلیغ بازرگانی

دکتر محمود خوشنام، در جایگاه هائی مثل رئیس روابط عمومی و معاون تالار رودکی (تالار وحدت فعلی) و رایزن فرهنگی سفارت ایران در مونیخ و فرانکفورت در دوران پیش از انقلاب بهمن ۵۷ همواره پشتیبان و تشویق کننده استعدادها در حوزه موسیقی بود و بعدها با انتشار سه نشریه موفق موزیک ایران، موسیقی، و رودکی در این مسیر فعال‌تر و اثرگذارتر شد.

محمود خوشنام، فارغ التحصیل رشته علوم سیاسی دانشگاه تهران و صاحب دکترای جامعه شناسی هنر از دانشگاه فرایبورگ آلمان، در عرصه سیاست و فرهنگ زندگی پرباری را تجربه کرد و تا آخرین ماه های زندگی خود، پیش از آن که به طور کامل بستری شود، در همایش های فرهنگی ایرانیان ساکن آلمان حضور، سازماندهی و مشارکت فعال داشت.

از توفیق تا رودکی

خوشنام زندگی فرهنگی خود را به عنوان طنزنویس در ۱٩ سالگی با نام مستعار"بی مخ" در مجله فکاهی توفیق آغاز کرد، بعدها به تدریس ادبیات فارسی در هنرستان موسیقی ملی تهران پرداخت و با روزنامه های کیهان و آیندگان همکاری کرد.

وی از سال ۱۳۳٨ تا ۱۳۴٠ خورشیدی سردبیر مجله "موزیک ایران"، و سپس تا ۱۳۴۴ سردبیر مجله موسیقی وابسته به دانشکده هنرهای زیبا و بالاخره از سال ۱۳۵۵ بنیانگذار ماهنامه رودکی بود. این سه نشریه هرکدام به سهم خود تاثیری عمیق بر گسترش دانش موسیقی و معرفی استعدادها و بزرگان این هنر داشتند. خوشنام در دوران اداره نشریات موسیقائی صدها گفت و گو با هنرمندان این رشته انجام داد  و در آن ها به کند وکاو ریشه ها و زوایای موسیقی ایرانی پرداخت.

از نجوای سنت تا غوغای پاپ

عصاره این تجربه‌ها، در کتابی که دو سال پیش با عنوان "از نجوای سنت تا غوغای پاپ، کند وکاوی در موسیقی معاصر ایران" در تهران منتشر شد، گردآوری شده است. اهالی موسیقی معتقدند که مجموعه مصاحبه ها، یادداشت ها و نقدهائی که با نثر زیبا و روان دکتر خوشنام در این کتاب گرد آمده، مرجعی ارزنده برای بررسی روند رشد موسیقی ایرانی است و همانطور که از نامش بر می آید، این روند رشد را در موسیقی سنتی و پاپ مورد بررسی قرار می دهد.

سردبیر پیشین مجله رودکی، حدود یک سال پس از انقلاب بهمن ۵۷ به همان کشوری مهاجرت کرد که پیش از انقلاب سمت رایزن فرهنگی ایران را در آن داشت. این بار، او دیگر از سیاست دوری گزید و خود را وقف فعالیت های فرهنگی و روزنامه نگاری در حوزه تخصصی موسیقی کرد. تلاش های او برای فرهنگ سازی به موسیقی محدود نماند. او در فستیوال ها و همایش های تئاتر، سینما و هنرهای تجسمی نیز حضوری تاثیرگذار داشت و به رغم دشواری‌های جسمی بزرگ در سال های آخر نیز، از دامنه گسترده این حضور کاسته نشد.

نگاهی باز به همه سبک ها

تنها نگاهی به عنوان های هشت فصل کتاب ۶۳٠ صفحه‌ای "از نجوای سنت تا غوغای پاپ" نشان می دهد که دکتر خوشنام، به عنوان یک پژوهشگر مشتاق، هیچ ژانر و سبکی از موسیقی ایرانی را نادیده نگرفته است. او کتاب خود را با بررسی و تحلیل موسیقی سنتی ایران آغاز می کند، با نوآوری در موسیقی سنتی، ترانه سرائی سنتی و نو، موسیقی پیشرو، موسیقی پاپ، موسیقی بومی، موسیقی عامیانه شهری، موسیقی در سینما (پیش و پس از انقلاب) و نقد و نشر در موسیقی ادامه می دهد و با بررسی دیدگاه های صادق هدایت، نیما یوشیج، احمد شاملو و مهدی اخوان ثالت درباره موسیقی ایرانی به پایان می رساند.

دکتر خوشنام، ظرف حدود چهل سال زندگی در آلمان، با دویچه وله، رادیو بی بی سی، رادیو آزادی و رادیو زمانه همکاری فعال داشت و سلسله برنامه هائی را درباره بزرگان موسیقی ایران و موسیقی پاپ تدوین کرد که پر شنونده و موفق بودند.

معرفی اپرا به ایرانیان

ترجمه اپرای عروسی فیگارو از موتسارت و دختر عاقل از کارل اُرف و اجرای این دو اپرا در تالار رودکی و همچنین اجرای اپرای کودکان "پردیس و پریسا" ساخته لوریس چکناواریان در همین تالار تنها نمونه هائی از تلاش های خوشنام برای آشنا کردن ایرانیان با موسیقی کلاسیک غربی و به ویژه اپرا است.

از دکتر محمود خوشنام علاوه بر کتاب نجوای سنت تا غوغای پاپ کتاب دیگری نیز با عنوان "در قلمرو موسیقی" در سوئد انتشار یافته است. وی در تمام دوران مهاجرت در شهر بن آلمان سکونت داشت. او آخرین کتاب خود را به همسرش خانم الهه حسنلی (خوشنام) تقدیم کرده که فارغ التحصیل دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی تهران است و چندین دهه با رسانه های خارج از کشور، از جمله دویچه وله و بی بی سی همکاری جدی داشته است.

 

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

آبونه شوید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید