آغاز نمایشگاه 'ایران‌زمین' همزمان با نوروز در استرالیا
بی بی سی فارسی
- پژمان اکبرزاده
- روزنامه نگار
منبع تصویر، Powerhouse Museum
در آستانه نوروز و سال نوی ایرانی، موزه علوم و هنرهای کاربردی سیدنی (پاورهاوس) نمایشگاهی از هنر ایران برگزار کرده است. در این نمایشگاه بیش از یکصد اثر در زمینه‌های شیشه‌کاری، سرامیک، کارهای فلزی، فرش، پارچه به علاقه‌مندان ارائه شده است؛ فرصتی نادر برای دوستداران هنر ایران در استرالیا؛ کشوری که در آن به ندرت نمایشگاهی در رابطه با هنر ایران برگزار می‌شود.
بیشتر آثاری که برای نمایشگاه "ایران‌زمین" به تالار اصلی موزه آورده شده‌اند در حالت عادی در مخزن پاورهاوس نگهداری می‌شوند و امکان تماشای آنها برای عموم وجود ندارد. بیشترین تعداد از این آثار در دوران قاجار آفریده شده‌اند. پدرام خسرونژاد، سرپرست هنری نمایشگاه، می‌گوید: "موزه پاورهاوس در برنامه‌های خود به جنبه اجتماعی بسیار اهمیت می‌دهد. در نتیجه برای این نمایشگاه ما در تلاش بودیم کارهایی را انتخاب کنیم که مردم در حال حاضر هم بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند. اگر به لحاظ زمانی خیلی به عقب می‌رفتیم از این جنبه دور می‌شدیم. در واقع می‌خواستیم بررسی کنیم که چگونه فرهنگ، موجب شکل گرفتن اشیاء می‌شود. از این بابت، کار این نمایشگاه با نمایشگاه‌های معمول که در زمینه تاریخ و باستان‌شناسی ایران برگزار می‌شود متفاوت است."
- گنجینه موزه ملی ایران در هلند
- هنر ایران در موزه هنرهای خاوری مسکو
- نمایشگاهی ویژه مانی، پیامبر ایرانی در دوبلین
- ساسانیان در گرجستان و آتشکده‌ای که مسجد شد
بشقابی که به سفارش ناصرالدین شاه در چین ساخته شد
منبع تصویر، Powerhouse Museum
توضیح تصویر،بشقاب سلطنتی" که به سفارش ناصرالدین شاه در چین ساخته شد. نام او و نشان شیر و خورشید نیز بر بشقاب نقش بسته است.
موزه پاورهاوس در سال ۱۸۸۰ میلادی در سیدنی بنیان نهاده شده است. به گفته لیزا هویلا، مدیر موزه، بیش از هزار و هفتصد اثر از ایران در مخزن این موزه نگهداری می‌شود؛ آثاری که بسیاری از آنها اهدا و برخی توسط خود موزه خریداری شده‌اند ولی هیچگاه نمایشگاهی از آنها برگزار نشده بود. سرپرست هنری نمایشگاه "ایران‌زمین" یکی از دلایل این موضوع را کمبود شدید پژوهشگران هنر ایران در سیدنی می‌داند. پدرام خسرونژاد که برای یک کار پژوهشی دیگر با پاورهاوس تماس گرفته بود به شکل اتفاقی با گنجینه هنر ایران در موزه آشنا شد و پیشنهاد کرد که به صورت داوطلب روی این مجموعه کار کند. او می‌گوید: "در مخزن موزه متوجه شدم که این آثار، دوره باستان تا پهلوی دوم را در بر می‌گیرند ولی برخی از آنها هیچ شناسنامه‌ای با خود ندارند. یکی از منحصربفردترین نمونه‌های هنری که یافت شد، بشقابی است که به سفارش ناصرالدین شاه در چین ساخته شده و نام او همراه با نشان شیر و خورشید بر آن نقش بسته است. یکی دیگر از آثار جالب، "شانه درویش" بود که نام شخصیت‌های مقدس شیعه روی آن کنده‌کاری شده است."
از سال‌ها پیش تعداد قابل توجهی از نهادهای دولتی و خصوصی استرالیایی نیز آثاری که از ایران در اختیار داشته‌اند را به موزه پاورهاوس اهدا کرده‌اند. یکی از این آثار پرچم ایران است که در سال ۱۹۲۰ به مناسبت جشن یکصد و پنجاه سالگی استرالیا از سوی دولت ایران به این کشور اهدا شده است. این پرچم که چند سال بعد از سوی دفتر نخست وزیری استرالیا به موزه اهدا شد، در نمایشگاه "ایران‌زمین" به نمایش درآمده است.
موقعیت جغرافیایی ایران و قرار گرفتن میان دو شاهراه بازرگانی (اقیانوس هند و جاده ابریشم) از دیگر جنبه‌های مورد توجه در نمایشگاه بوده است: پیوندهای ایران و چین در زمینه ساخت سرامیک و کاشی از جمله این موارد است که به گفته پدرام خسرونژاد "جایجایی فرهنگ و عناصر تصویری در آن به روشنی دیده می‌شود و نمی‌توان با نگاه به مرزهای کنونی ایران آنرا ارزیابی کرد چرا که در دوره صفویان مرزهای امپراتوری ایران تا جایی پیش می ٰرفت که امروزه محل زندگی اویغورهای چین است". کهن ترین اثری که در نمایشگاه ارائه شده نیز یک کاشی از اوایل سده چهاردهم میلادی است که به باور سرپرست نمایشگاه احتمالا در میبد ساخته شده است. کاشی دارای لعابی از طلا است که با آبی لاجوردی خوشنویسی شده و نمونه‌ای است درخشان از صنعت سرامیک-خوشنویسی ایران.
منبع تصویر، Powerhouse Museum
توضیح تصویر،کهن‌ترین اثر در نمایشگاه یک سرامیک ایرانی از حدود سال ۱۳۰۰ میلادی است
فلورانس برادهرست: هنرمند استرالیایی که شیفته هنر ایران شد
در نمایشگاه "ایران‌زمین" در کنار آثار هنری از ایران، کارهای یک هنرمند استرالیایی که عناصر ایرانی را در آثار خود به کار برده نیز ارائه شده است: فلورانس برادهرست (۱۹۷۷-۱۸۹۹).
این نقاش و طراح، به ویژه در دهه ۱۹۶۰ شهرت زیادی پیدا کرده بود و بخشی قابل توجهی از آثارش در موزه پاورهاوس نگهداری می‌شود. پدرام خسرونژاد می‌گوید: "حدود بیست آلبوم از کاغذ دیواری‌هایی که برادهرست طراحی کرده در موزه پاورهاوس نگهداری می‌شود. در نخستین برخورد، کارهایش مرا به یاد کاغذ دیواری‌های کاخ گلستان انداخت. هنوز نمی‌دانیم که او به ایران سفر کرده یا نه ولی در یکی از عکس‌هایش در هند در برابر یک قالی ایرانی ایستاده است.
در آلبوم هایش کارهای گوناگونی با نام‌هایی مربوط با ایران وجود دارد و چون این نمایشگاه در استرالیا برگزار می‌شود فکر کردیم جالب است کارهای یک هنرمند استرالیایی که از هنر ایران الهام گرفته را هم نشان بدهیم."
منبع تصویر، Powerhouse Museum
توضیح تصویر،اثری از فلورانس برادهرست، طراح و نقاش استرالیایی با الهام از هنر ایران
توجه ناچیز به ایرانشناسی در استرالیا
در استرالیا به ندرت نمایشگاهی از فرهنگ و هنر ایران برگزار می‌شود. پیش از "ایران‌زمین" آخرین رویداد در این زمینه به سال ۲۰۱۲ بازمی‌گردد: زمانی که به کوشش سوزان اسکالی، تعدادی از مینیاتورها و نسخه‌های خطی پارسی در نمایشگاهی با عنوان «عشق و صمیمیت: از ایران و فراسوی آن» در کتابخانه دولتی ویکتوریا در ملبورن برگزار شد. در موزه‌های بزرگ استرالیا حتا از بابت نمایش آثار ایرانی در ویترین‌ها گرایش چندانی دیده نمی‌شود. بازدید از اشیای درون مخازن هم در مواردی بسیار دشوار و تنها برای اهداکنندگان یا بازماندگان آنها ممکن است. علی مظفری، پژوهشگر ارشد میراث فرهنگی در دانشگاه دیکِن در ملبورن معتقد است موقعیت جغرافیایی استرالیا یکی از موارد تاثیرگذار در این رویکرد است. او می‌افزاید: "برای استرالیا ایجاد آشنایی با فرهنگ سرزمین‌های همجوار مانند اندونزی یا در کل، خاور دور و آسیای جنوب شرقی در اولویت بوده است. جمعیتی هم که از این مناطق در استرالیا زندگی می‌کنند بسیار بیشتر از تعداد ایرانیان هستند. از سوی دیگر گرچه در جامعه ایرانی-استرالیایی چهره‌های موفق زیادی داشته‌ایم ولی تخصص این افراد بیشتر در رشته‌های فنی بوده تا رشته‌های هنری یا علوم انسانی."
وضعیت کمابیش مشابهی در دانشگاه‌های استرالیا نیز دیده می‌شود. در هیچیک از دانشگاه‌های این کشور بخش مستقل ایرانشناسی وجود ندارد ولی برنامه فعالی در زمینه آموزش زبان پارسی در دانشگاه ملی استرالیا در جریان است که توسط زهرا طاهری مدیریت می‌شود. این برنامه اما زیرمجموعه‌ای است از مرکز عربی-اسلامی در دانشگاه. خانم طاهری کمبود بودجه و استاد در این زمینه را مهمترین دلایل نبود یک مرکز مستقل ایرانشناسی در استرالیا می‌داند. او می‌افزاید: "حتا در کالیفرنیا که میزبان جامعه ایرانی بزرگ و فعالی است، گروه‌های ایرانشناسی در دانشگاه‌های بزرگ - مانند بِرکلی - معمولا زیر چتر بخش پژوهش‌های خاور نزدیک یا خاورمیانه قرار دارند. تنها در سال‌های اخیر کمک‌های مالی بزرگ از سوی ایرانیِان فرهنگ دوست، به این امید دامن زده که فعالیت‌های گسترده ایرانشناسی در دانشگاهای کالیفرنیا به سوی استقلال دپارتمانی حرکت کند. اینگونه پیشقدمی‌ها و پشتیبانی‌های مالی از سوی ایرانیان در استرالیا صورت نگرفته است. البته نباید نادیده گرفت که جامعۀ ایرانی در این کشور نسبت به اروپا و آمریکا جامعۀ تازه واردتری است".
منبع تصویر، Pedram Khosronejad
توضیح تصویر،سفره هفت‌سین در ورودی موزه پاورهاوس در سیدنی
موزه پاورهاس به دلیل همزمان شدن نمایشگاه "ایران‌زمین" با نوروز برنامه‌هایی ویژه‌ای را نیز در بخش جنبی نمایشگاه سازماندهی کرده است: چیدن سفره هفت‌سین، برنامه‌های شعرخوانی، نمایش فیلم، اجرای موسیقی و آشنا کردن بازدیدکنندگان با غذاهای ایرانی همراه با یک سلسله سخنرانی. جامعه مهاجر ایرانی در استرالیا برای این بخش از برنامه‌ها با موزه همکاری نزدیکی داشته است.
منبع خبر: بی بی سی فارسی 
اخبار مرتبط: آغاز نمایشگاه 'ایران‌زمین' همزمان با نوروز در استرالیا
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۴ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران
