از شهرت تارزان در داخل کشور تا غربت قهرمانان ملی

خبرگزاری مهر؛ گروه جامعه_ ساناز باقری راد: «‌جوانان»؛ این واژه‌ای که شاید بتوان گفت در معادلات سیاسی و اجتماعی این روزهای کشور و حتی خانواده‌ها مورد بی مهری و غفلت قرار گرفته است. کسانی که باید آینده این سرزمین را رقم بزنند و کودکان و نوجوانانی که نسل جوان بعدی کشور را تشکیل خواهند داد اما به نظر می‌رسد دستگاه‌های متولی و جامعه، در نشان دادن مسیر درست و حمایت از آنها چندان موفق نبوده است.

این را می‌توان از حال و روز این ایام فضای مجازی و تأثیر آن بر روی نسل جدید کشور فهمید. حال و روزی که می‌توان گفت حتی صدای رهبر معظم انقلاب را نیز درآورده و ایشان طی سخنان اخیر خود، بر لزوم فعالیت مؤثر جوانان در این فضا و حضور در جبهه‌های جنگ نرم تاکید کردند.

به علاوه ماجرای انتشار کلیپ اخیر یکی از خواننده‌ها در خارج از کشور و مورد توجه قرار گرفتن آن از سوی نوجوانان و جوانان نیز که ملتهب شدن فضای عمومی کشور را به دنبال داشت، چالش دیگری در جامعه روشن کرد.

چالشی به نام نبود الگو و مسیری مناسب برای نسل جوان و نوجوان در کشور که کمبود آن توجه بیش از اندازه و پیروی این نسل از الگوهای نامناسب بومی یا غیر بومی را به دنبال دارد. این نبود الگو نیز شاخه دیگری از کم کاری جامعه، دولت‌ها و خانواده‌ها در معرفی مسیر درست به جوانان است.

دلیل عدم موفقیت در معرفی الگوی مناسب به جامعه چیست؟

در همین راستا نیز ابوالفضل باقری معاون گفتمان سازی بیانیه گام دوم انقلاب در قرارگاه بقیه الله در گفتگو با خبرنگار مهر، درخصوص علل عدم تبیین الگویی مناسب برای جوانان و نوجوانان گفت: در موضوع الگو سازی برای نوجوانان و جوانان الگوهای بسیاری در صدر اسلام، تاریخ معاصر، دوران قبل و بعد از انقلاب و غیره داریم اما متأسفانه نتوانستیم به خوبی به این الگوها بپردازیم.

وی با بیان اینکه یکی از علل اصلی عدم مطرح شدن مطلوب الگوها به جامعه عدم استفاده از ظرفیت رسانه‌ها است، عنوان کرد: متأسفانه ما از ظرفیت رسانه غافل هستیم و همین امر موجب شده تا نتوانیم الگوهای تاریخ کشور را به نسل جوان ارائه کنیم به عنوان مثال جنگ دفاع مقدس غالباً توسط جوانان کشور مدیریت شد و شهدای شاخص ما اکثراً کمتر از ۳۰ سال سن داشته‌اند اما ما نتوانستیم معرفی و تبدیل آنها به یک الگوی اصلی برای جوانان را مدیریت کنیم.

آسیبی به نام افسانه‌ای کردن الگوهای داخلی

معاون گفتمان سازی بیانیه گام دوم انقلاب در قرارگاه بقیه الله با اشاره بر علل عدم مطرح شدن الگوهای داخلی تصریح کرد: یکی از آسیب‌ها در این زمینه افسانه‌ای کردن الگوها بوده است. به گونه‌ای که وقتی یک فردی را می‌خواهیم به عنوان الگو مطرح کنیم از مرحله‌ای که وی به رشد کامل رسیده آن را مطرح می‌کنیم و شکست‌ها یا نقطه شروع آن را تبیین نمی‌کنیم و همین موضوع موجب می‌شود تا از الگوها، شخصیتی افسانه‌ای و غیرقابل دسترس در جامعه مطرح شود و نسل جوان و نوجوان نتواند به صورت ملموس با آن الگو ارتباط برقرار کند.

باقری افزود: متأسفانه همیشه الگوها را از زمانی که تبدیل به یک ابرقدرت می‌شوند معرفی می‌کنیم و همین امر عامل مهمی در ضعف ما در زمینه الگو سازی است. در حال حاضر و در جامعه کنونی شهدای مدافع حرم یکی از بهترین الگوها برای نسل جوان و نوجوان هستند به علاوه بسیاری از این شهدا غیر پاسدار بوده و به صورت داوطلبانه از نسل جوان در این میدان مبارزه شرکت کرده‌اند. اما هیچکدام از این شهدا به صورت مطلوب به جامعه معرفی نشدند بلکه معرفی آنها تنها در قالب یک یا چند کتاب بوده است.

وی با بیان اینکه افراد فعال در حوزه جنگ نرم یکی از مهم‌ترین الگوها برای جامعه هستند، عنوان کرد: الگو های قابل ارائه در جامعه باید از تمامی اقشار باشند تا بتوانند تمام عقاید و طیف‌های مختلف نسل جوان و نوجوان را پوشش دهند. افراد شاخص در زمینه‌های علمی، ورزشی، هنری، شهیدان، افراد مؤثر در تاریخ و سرنوشت کشور از جمله مهم‌ترین الگوهایی هستند که می‌توان به آنها پرداخت.

وقتی نخبگان پس از ترور شناخته می‌شوند

معاون گفتمان سازی بیانیه گام دوم انقلاب در قرارگاه بقیه الله، با بیان اینکه یکی از مهمترین آسیب‌های جامعه ما در زمینه الگوسازی توجه به افراد شاخص و الگو پس از از دست دادن آنها است، اظهار کرد: به عنوان مثال بسیاری از نخبگان، شهدا و افراد موفق و جوان کشور پس از ترور یا رخ دادن اتفاقی برای آنها شناسایی می‌شوند این در حالی است که باید از ظرفیت این افراد در زمان حضور آنها در جامعه استفاده شود و در زمان حیات آنها را به عنوان الگو قرار داد.

باقری با اشاره بر الگوهای کنونی جامعه تصریح کرد: در حال حاضر الگوهای جوان بسیاری در کشور داریم که با اتکا به مردم در حال حل کردن مشکلات مختلف در کشور هستند. به عنوان مثال در حال حاضر فردی در جزایر کشور در زمینه گردشگری با راه‌اندازی یک ایده گردشگری، در حال فعالیت گسترده و خدمت‌رسانی است. جمعی جوانان در شهر همدان نیز مدرسه‌ای را با ایده خود افتتاح کردند که این مدرسه با محوریت آموزش مهارت‌های زندگی فعالیت می‌کند. در زنجان نیز جمعی از جوانان با اتکای مردمی در حوزه محرومیت‌زدایی فعالیت گسترده دارند. حتی جوانان جهادی که در حوادث اخیر کشور نقش بسیار پررنگی داشتند نیز از جمله مهمترین الگوهایی هستند که برای نسل فعلی و نسل آینده قابل بیان و مطرح کردن هستند.

برای معرفی الگوی مناسب به نسل جوان چه باید کرد!

وی در پاسخ به این سوال که برای معرفی این الگوها باید چه اقدامی انجام داد عنوان کرد: برای معرفی و مطرح کردن یک الگو در جامعه باید همه نهادها نسبت به شناسایی این استعدادها به صورت محله به محل اقدام کنند و نهادهای فرهنگی باید به شناسایی استعدادها و الگوهای جامعه بپردازند. متأسفانه در حال حاضر در این زمینه فعالیت گسترده‌ای انجام نمی‌شود.

وی افزود: پس از شناسایی، مرحله معرفی آنها به جامعه اهمیت بسیاری دارد و باید این معرفی به صورت هنرمندانه و به شیوه جذاب به ویژه برای نسل جوان انجام شود. این معرفی می‌تواند در قالب فیلم، سریال، استفاده از ظرفیت رسانه ملی، تئاتر، کتاب و غیره باشد. نهادها در این زمینه و در سطح کلان وظیفه دارند تا اقدام به شبکه سازی کرده و اطلاعات خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. متأسفانه یکی از آفت‌های فعلی ما اقدام انحصاری نهادها است. این در حالی است که وحدت رویه نهادهای متولی در این زمینه، می‌تواند ما را به نتیجه مطلوب برساند.

اگر الگوی مناسب به جوانان ارائه ندادیم، حق گلایه نداریم

در همین خصوص نیز مجید ابهری جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی در گفتگو با خبرنگار مهر، در خصوص نبود الگویی مناسب در جامعه برای نوجوانان و جوانان گفت: فرزندان بر اساس نهاد بشری خود اکثریت رفتارها و فرایندهای فردی و اجتماعی را از روی نمادهای رفتاری و تربیتی اطرافیان فرامی‌گیرند. اولین الگوی تربیتی نیز والدین هستند که الفبای رفتار را به فرزندان منتقل می‌کنند سپس در مدرسه معلمان، اصلی ترین معماران شخصیت فرزندان و دوستان و هم بازی‌ها نیز یکی از اصلی ترین الگوهای رفتاری و در پایان جامعه و چهره‌های محبوب یا همان سلبریتی ها چهارمین گروه از الگوهای رفتاری نوجوانان و جوانان را تشکیل می‌دهند. به طوری که قالب نسل جوان و نوجوان پوشش و ظاهر خود را بر اساس نمادهای سلبریتی ها برداشت و اجرا می‌کنند.

ابهری ادامه داد: رفتن به دنبال الگو در نهاد و خصیصه ذاتی بشر است و اگر ما الگوهای مورد نیاز فرزندان را به آنها ارائه ندهیم، آنها خود به جستجوی آن رفته و بر اساس نیاز ذاتی شأن آن الگو را پیدا می‌کنند. در اینجاست که احتمال رفتن نسل جوان و نوجوان به دنبال نمادهای نامناسب که کمتر با معیارها و ضوابط فرهنگی و دینی ما تطبیق دارد، رخ می‌دهد.

این آسیب شناس اجتماعی با بیان اینکه والدین و مربیان اگر این الگوها را به فرزندان ارائه ندهند حق گله و شکایت از نسل جوان و نوجوان را ندارند، ابراز داشت: مربیان و آموزگاران جانشین‌های والدین در جامعه هستند اما متأسفانه امروزه به خاطر گرفتاری‌های اقتصادی، مالی و فکری آموزش پرورش و والدین کمتر به فکر ارائه الگوی مناسب به فرزندان خود بوده و در مدارس نیز به این نکته مهم و حیاتی کمتر توجه می‌شود.

ابهری با بیان اینکه در جامعه ما الگوهای ارزشمند بسیاری وجود دارد، عنوان کرد: اما متأسفانه اغلب نهادها و خانواده‌ها از آن غافل بوده و کسی به فکر معرفی آنها به جامعه نیست. به طوری که امروزه فرزندان در کمال تأسف بدون هیچ گونه محدودیتی، در فضای مجازی رها شده‌اند.

از شهرت تارزان در داخل کشور تا غربت قهرمانان ملی

وی با بیان اینکه در حال حاضر قالب نسل جوان و نوجوان الگوهای غیر داخلی و غیر بومی را به عنوان الگوی رفتاری خود قرار می‌دهند، تصریح کرد: اگر از نوجوانان و جوانان درباره افراد موفق و برتر کشور سوال شود، اطلاعات چندانی ندارند و از خصایص اصلی آنها آگاهی زیادی ندارند. این در حالی است که فرزندان ما شخصیت‌های بدون هویتی همچون مرد عنکبوتی، تارزان، خواننده‌های خارجی و غیره را می‌شناسند اما افرادی همچون آرش کمانگیر، قهرمانان ملی، شهدای کشور و غیره را کم‌تر می‌شناسند.

این جامعه شناس با بیان اینکه قصور عدم آشنایی نسل جوان با الگوهای داخلی بر گردن نهادهای متولی فرهنگی است، تاکید کرد: الگو سازی باید از نظر تربیتی و رفتاری کاربردی و اساسی باشد و در این زمینه نباید تنها به یک کتاب، تندیس یا نامگذاری خیابان‌ها اکتفا کرد. بلکه باید ویژگی‌های اصلی رفتاری و سبک زندگی افراد موفق جامعه را در قالب فیلم، انیمیشن، داستان، تئاتر و غیره به نسل جوان و نوجوان عرضه شود.