سانحه در کانال سوئز؛ اقتصاد جهان در معرض پیامدهای سنگین

تصاویر ماهواره‌ای روز پنجشنبه (۲۵ مارس) از کشتی "اور گرین" که از دو روز پیش کانال سوئز را مسدود کرده نشان می‌دهند که چگونه تا هشت یدک‌کش تلاش می‌کنند که این کشتی ۴۰۰ متری را به سوی آب‌های عمیق‌تری بکشند. اما با توجه به سیگنال جی پی اس کشتی، این کوشش‌ها تنها منجر به حداقل تغییر در موقعیت این کشتی  می‌شود.

شرکت مالک اور گرین (Ever Given) به دلیل مسدود کردن کانال سوئز از مسئولان اداره این کانال و کشتی‌رانی و حمل‌ونقل جهانی عذرخواهی کرده است. رئیس شرکت ژاپنی شوی کیسن (Shoei Kisen) گفت: «ما بسیار متاسفیم که باعث نگرانی شدید بارکش‌های در حال تردد شده‌ایم.»

پس از حادثه‌ای که روز سه‌شنبه برای کانتینر اور گرین در کانال سوئز پیش آمد این کشتی غول‌پیکر به دلایل ناشناخته‌ای به سمت ساحل کشیده شده و با قرار گرفتن مورب در این کانال امکان تردد و جابجایی کشتی‌های باری را "بسیار دشوار" کرده است.

کارشناسان هلندی در محل حضور دارند. آن‌ها گفته‌اند که در "بدترین حالت ممکن است باز کردن کانال هفته‌ها طول بکشد". کانال سوئز مهم‌ترین راه آبی جهان محسوب می‌شود. از زمان این حادثه قیمت نفت به طور قابل رو به بالا رفته است.

حضور واحد ویژه دریایی هلند 

"واحد نخبگان هلند" وابسته به شرکت هلندی بوسکالیس (Boskalis ) در نیز محل حضور دارد. واحد ویژه این شرکت و شرکت زیر مجموعه آن، اسمیت سالواژ (SMIT Salvage) در حوادث کشتی‌رانی تخصص دارند و اغلب مجبور هستند در طوفان‌های شدید کار کند. خبرگزاری بلومبرگ از این واحد بی‌نظیر متشکل از کارشناسان حتی به عنوان یک واحد از "نخبگان افسانه‌ای" یاد کرده است. پتر بردوفسکی، رئیس شرکت بوسکالیس گفت که هنوز نمی‌توان به درستی تخمین زد که کار بازگشایی کانال سوئز چقدر زمان می‌برد. بردوفسکی در تلویزیون هلند گفت: «ما این موضوع را هم نمی‌توانیم منتفی کنیم كه ممکن است این کار هفته‌ها به طول بیانجامد.» او افزود که "این کشتی مانند یک نهنگ غول‌پیکر به ساحل افتاده است". 

پمپ سوخت کشتی

رئیس شرکت بوسکالیس گفت که در مرحله بعدی باید سوخت کشتی را پمپ و به خارج هدایت کرد. علاوه بر آن کار تخلیه کشتی از بار نیز باید ادامه یابد. اداره کانال سوئز نیز این رویکرد را به عنوان گام بعدی اعلام کرده است. بردوفسکی همچنین از مشکلات وزش باد شدید و پایین بودن سطح آب در کانال سخن گفت.

همه این اقدامات منوط به مناسب شدن شرایط و بهتر شدن اوضاع آب و هواست. احتمال به راه افتادن تردد در کانال سوئز تا زمان مناسب بالا آمدن آب کانال، در روز یکشنبه ممکن نیست. نایک اسلون، مسئول گروه امداد دریایی آمریکا در این باره گفت که جزر و مد، سطح آب را در روز یکشنبه یا دوشنبه حدود ۴۶ سانتی‌متر افزایش می‌دهد. اگر این تلاش ناموفق باشد، زمان مناسب بعدی ۱۲ تا ۱۴ روز دیگر خواهد بود.

کشتی باربری "اور گرین" در سال ۲۰۱۸ ساخته شده و در هنگام بروز حادثه با پرچم پاناما از چین به مقصد بندر روتردام در هلند در حرکت بوده است

نایک اسلون در سال ۲۰۱۲ اسلون مسئول به راه انداختن کشتی تفریحی "کوستا کوندوریا"  (Costa Condordia) بوده است که در سواحل ایتالیا به گل نشسته بود. این کارشناس پیش از این نیز در بیش از صد عملیات نجات کشتی‌ها، هواپیماها ، سکوهای نفتی و خطوط لوله شرکت کرده است.

نگرانی شرکت‌های تجاری

سانحه کشتی کانتینری و مسدود شدن کانال سوئز و ایجاد ترافیک حمل و نقل در این آبراه در شرایطی اتفاق افتاده که تجارت جهانی به دلیل پاندمی کرونا اوضاع بسیار دشواری دارد. یافتن مسیر جایگزینی برای این شاهراه دریایی زمان زیادی را می‌گیرد و وقفه در رساندن مواد خام و اصلی برای ادامه کار تولید در شرکت‌های صنعتی و خودروسازی اوضاع را دشوارتر خواهد کرد. اوضاع در بنادر نیز آشفته‌تر خواهد شد و شبکه حمل و نقل جهانی از این حادثه خسارت زیادی خواهد دید. به عبارت دیگر مسدود شدن این شریان اصلی تجارت جهانی پیامدهای ویرانگری برای اقتصاد جهانی خواهد داشت.

طبق گزارش مقامات کانال سوئز در سال گذشته حدود ۱۹ هزار کشتی از این آبراه عبور کرده‌اند، به طور متوسط تقریبا ۵۲ کشتی در روز. با توجه به افزایش روزانه کشتی‌ها ترافیک دریایی دشوار‌تر خواهد شد. شرکت‌های حمل و نقل تا کنون وضعیت بیش صد کشتی در حال انتظار را به گروه بیمه آلیانز گزارش کرده‌اند.

 کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که اگر این مشکل ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت آینده حل نشود، مسیر دیگری را برای تردد کشتی‌ها باید در نظر گرفت. این کشتی ها باید احتمالا مسیر دماغه امید نیک در جنوب آفریقا را طی کنند. این موضوع دست‌کم یک هفته به زمان حمل‌ونقل می‌افزاید.

اتحادیه صنایع آلمان (BDI) نیز نگران اوضاع مغشوش فعلی در تردد این آبراه جهانی است. هولگر لوش رئیس این اتحادیه گفت که زنجیره مرکزی تولید صنایع این کشور به دلیل نرسیدن مواد لازم آسیب می‌بیند و سیستم حمل‌ونقل نیز متوقف خواهد شد و "این در حال حاضر تأثیر منفی بر روند تولید صنایع دارد." اتحادیه صنایع شیمیایی آلمان (VCI) نیز اعلام کرد: «این اختلال در زمان بدی اتفاق می‌افتد.» این اتحادیه تاکید کرده که تحویل مواد خام از آسیا برای ادامه کار صنایع شیمیایی بسیار ضروری است.

کانال سوئز که در سال ۱۸۶۹ افتتاح شد اروپا را به آسیا متصل می‌کند. حدود ۱۲ درصد حمل‌ونقل جهانی و حدود ۳۰ درصد از حجم کانتینرها در جهان از این راه عبور می‌کنند.

• کشتی‌های غول‌آسا با ابعادی غیر قابل تصور

  کشتی "ام‌اس‌سی اسکار" بزرگترین کشتی باربری جهان است که اخیرا برای تخلیه بار در بندر "برمن‌هافن" لنگر انداخت. این کشتی ۳۹۵ متر طول و ۶۰ متر عرض دارد. این کشتی ۱۹ هزار و ۲۲۴ کانتینر (twenty foot equivalent unit) گنجایش دارد.

• کشتی‌های غول‌آسا با ابعادی غیر قابل تصور

  پیش از "ام‌اس‌سی اسکار" کشتی "سی‌اس‌سی‌ال گلوب" با گنجایش ۱۹ هزار و ۱۰۰ کانتینر رکورد جهان را در اختیار داشت. البته این رکورد تنها ۵۳ روز بیشتر دوام نیاورد و با ورود "ام‌اس‌سی اسکار" در روز هشتم ژانویه سال ۲۰۱۵ فروریخت.

• کشتی‌های غول‌آسا با ابعادی غیر قابل تصور

  البته کشتی "اما ماارسک" که در سال ۲۰۰۶ به آب انداخته شد هنوز هم با ۳۹۸ متر طول، طویل‌ترین کشتی جهان محسوب می‌شود. اما گنجایش آن تنها ۱۵ هزار و ۵۵۰ کانتینر است. ‌

• کشتی‌های غول‌آسا با ابعادی غیر قابل تصور

  برای این‌که بفهمیم اعداد و ارقام ارائه شده یعنی چه، نیاز به چند مقایسه هست. کریستف کلمب با "کشتی بادبانی سانتا ماریا" (عکس: سانتا ماریا بازسازی شده) در سال ۱۴۹۲ پا بر قاره آمریکا گذارد. این کشتی ۲۴ متر طول و ۳۹ نفر خدمه داشت.

• کشتی‌های غول‌آسا با ابعادی غیر قابل تصور

  نمونه دیگر کشتی باربری "کاپ سان دیگو" در سال ۱۹۶۱ است که گرچه در آن زمان استاندارد جهانی کانتیتر وجود نداشت اما با ۱۵۹ متر از بزرگترین کشتی‌های دوران خود بود. این کشتی حالا به موزه پیوسته است.

• کشتی‌های غول‌آسا با ابعادی غیر قابل تصور

  نگاهی به اطلاعات جالب کشتی "ام‌اس‌سی اسکار" ابعاد غیر قابل تصور آن را روشن می‌کند. وزن خالص این کشتی (بدون بار) ۶۰ هزار تن است. بعد از بارگیری، "اسکار" به ارتفاع یک ساختمان ۵ طبقه به درون آب فرو می‌رود.

• کشتی‌های غول‌آسا با ابعادی غیر قابل تصور

  "ام‌اس‌سی اسکار" توسط "Daewoo Shipbuilding Company" در بوزان کره ساخته شده است. تقریبا شش ماه طراحی و در کمتر از یک سال جوشکاری بدنه آن با ۴۵ هزار تن فولاد طول کشیده است.

• کشتی‌های غول‌آسا با ابعادی غیر قابل تصور

  موتور کشتی "ام‌اس‌سی اسکار" با ۱۲ متر طول ۸۳ هزار اسب بخار قدرت دارد. موتور این کشتی ۱۱ سیلندر دارد که قطر هر سیلندر آن ۹۰ سانتیمتر است. انرژی تولید شده توسط این موتور غول آسا بطور مستقیم به پروانه‌کشتی منتقل می‌شود.

• کشتی‌های غول‌آسا با ابعادی غیر قابل تصور

  پروانه کشتی "ام‌اس‌سی اسکار" که در آلمان ریخته‌گری شده، دارای پنچ پره است که طول هر پره به ۱۰ متر و ۳۰ سانتیمتر می‌رسد.

• کشتی‌های غول‌آسا با ابعادی غیر قابل تصور

  کشتی "ام‌اس‌سی اسکار" تقریبا ۲۳ گره دریایی (۴۲ کیلومتر) در ساعت سرعت دارد و روزانه بین ۲۲۰ تا ۲۵۰ تن گازوئیل (۲۸۰ هزار لیتر) مصرف سوخت آن است که البته در مقایسه با کامیون بسیار با صرفه‌تر است.

• کشتی‌های غول‌آسا با ابعادی غیر قابل تصور

  "ام‌اس‌سی اسکار" در شبانه‌روز تقریبا هزار کیلومتر را طی می‌کند. بدین ترتیب این کشتی برای هر صد کیلومتر ۲۸ هزار لیتر گازوئیل مصرف می‌کند که اگر بر مقدار کانتینرهای گنجایش آن تقسیم شود، برای هر کانتینر یک و نیم لیتر گازوئیل در صد کیلومتر مصرف کرده است. این درحالی است که یک کامیون برای جابجایی یک کانتینر در صد کیلومتر چند برابر این میزان مصرف گازوئیل دارد.

• کشتی‌های غول‌آسا با ابعادی غیر قابل تصور

  اما وقتی صحبت از کانتینر می‌شود، یعنی چه؟ تا سال‌های دهه ۵۰ میلادی وقتی یک کشتی باری در اسکله برای تخلیه بار لنگر می‌انداخت، کالاها بایستی با طناب، تور، پالت، جرثقیل و زحمت بسیار از درون کشتی به بیرون تخلیه می‌شدند. در دهه ۳۰ میلادی مالکوم مک‌لین، مالک آمریکایی یک شرکت حمل و نقل، ایده ساخت یک "جعبه" استاندارد برای حمل و نقل کالا را داشت، اما این ایده تازه در دهه ۶۰ میلادی عملی شد.

• کشتی‌های غول‌آسا با ابعادی غیر قابل تصور

  کانتینرهای اولیه ۶ متر و ۱۰ سانتی‌متر طول، ۲ متر و ۴۴ سانتیمتر عرض و بین ۲ متر و ۴۴ تا ۲ متر و ۹۰ سانتیمتر ارتفاع داشتند. اما استاندارد کانتینرهای امروزین دوبرابر شده است.

• کشتی‌های غول‌آسا با ابعادی غیر قابل تصور

  در بعضی از اسکله‌های جهان تخلیه کانتیر از درون کشتی بصورت تماما اتوماتیک توسط چرثقیل‌های مخصوص صورت می‌گیرد.

• کشتی‌های غول‌آسا با ابعادی غیر قابل تصور

  کشتی "ام‌اس‌سی اسکار" ۳۵ نفر خدمه دارد. در کنار کاپیتان و معاون او، دوافسر و ۲۴ نفر دیگر این کشتی غول‌آسا را هدایت می‌کنند. گرچه با توجه به عظمت این کشتی تعداد خدمه کم به‌نظر می‌رسد، اما سیستم‌های الکترونیکی هدایت‌گر و رهیاب بخش عمده‌ای از کار را برعهده دارند.

• کشتی‌های غول‌آسا با ابعادی غیر قابل تصور

  حجم باری را که در درون کشتی "ام‌اس‌سی اسکار" جای می‌گیرد می‌توان با ۳۹ هزار اتومبیل یا ۱۱۷ میلیون جعبه کفش به تصویر کشید. اما واقعیت این است که بار این کشتی بسیار متنوع است و با پهلو گیری در اسکله‌های گوناگون تنها بخشی از آن را تخلیه می‌کند.

• کشتی‌های غول‌آسا با ابعادی غیر قابل تصور

  گرچه کشتی "ام‌اس‌سی اسکار" با قابلیت حمل ۱۹ هزار و ۲۴۴ کانتینر فعلا بزرگترین کشتی جهان محسوب می‌شود و قرار است در ماه آوریل سال ۲۰۱۵ "خواهر خوانده" آن "ام‌اس‌سی اولیو" به دریا انداخته شود، اما بزودی کشتی‌های بزرگتر و غول‌پیکرتری نیز وارد خواهند شد. این درحالی است که متخصصان در دهه ۹۰ میلادی سقف حمل بار توسط کشتی‌های باری را ۱۰ تا ۱۲ هزار کانتینر می‌دانستند.

  نویسنده: MA