شناخت جامعه امروزِ‌ اسرائیل بر اساس نتیجه انتخابات

نتیجه انتخابات روز سه‌شنبه در اسرائیل برای بیست و چهارمین دوره کنست، مجلس این کشور، گرچه به توازن شکننده میان جناح حامی بقای نخست وزیری بنیامین نتانیاهو و یا جناح خواهان برانداختن او منجر شده و ممکن است که این دوره مجلس عمری کوتاه داشته باشد، اما تمایل بیشتر جامعه اسرائیل به راست افراطی را ثابت می‌کند.

از بعد از قتل اسحاق رابین، نخست‌وزیر دهه‌های گذشته و حامی صلح با سازمان آزادیبخش فلسطین، که در سال ۱۹۹۵ به دست یک دانشجوی یهودی افراطی کشته شد، جامعه اسرائیل از میانه به راست متمایل شده بود اما در دوره‌های اخیر، گرایش سیاسی و اجتماعی از راست به سوی راست افراطی تغییر مسیر می‌دهد.

بر اساس نتایج به دست آمده از انتخابات این دوره، جناح حامی بقای نخست‌وزیری آقای نتانیاهو، که طولانی‌تر از هر دولتمرد دیگری در حدود ۷۳ سال موجودیت اسرائیل، صدارت دولت یهود را در دست داشته، شامل این احزاب راستگرا یا به شدت مذهبی است:

• حزب راست‌ لیکود (۳۰ کرسی)،
• حزب ارتدوکس یهودیان شرقی‌تبار سفارادی به نام «شاس» (۹ کرسی)
• حزب اولترا ارتدوکس یهودیان غربی‌تبار اشکنازی به نام «اتحاد یهودیت توراتی» (۷ کرسی)
• حزب راست افراطی «صهیونیسم مذهبی» (۶ کرسی).
• نفتالی بنت رهبر حزب «یامینا» هرچند تقلا کرده بود تا خود را رقیب نخست وزیر نشان دهد اما حزبش که هفت کرسی کسب کرده، بخش طبیعی از جناح راست افراطی حامی یهودی‌نشین‌ها محسوب می‌شود.

در جناح مخالفان ادامه نخست‌وزیری بنیامین نتانیاهو نیز در کنار احزاب میانه و چپ، دو حزب راستگرا قرار گرفته‌اند؛ «امید جدید» و «اسرائیل خانه ما».

حزب تأزه‌تاسیس «امید جدید» از جدایی از حزب لیکود ایجاد شده و رهبر آن گیدئون ساعار خود را عملا ادامه دهنده راه مناخم بگین، نخست‌وزیر دهه‌های پیشین حزب لیکود می‌داند. این حزب شش کرسی کسب کرد.

تنها مؤلفه‌ای که حزب راستگرای افراطی «اسرائیل خانه ما» به رهبری آویگدور لیبرمن را از سایر احزاب راست متفاوت می‌کند، ایستادگی آن در برابر تحمیل امور مذهبی است. این حزب هفت کرسی دارد.

بیشتر در این باره:

انتخاباتی با چرخش‌های بی‌سابقه و با نتیجه‌ای مبهم

غیر از حزب میانه «یش آتید» به رهبری یائیر لاپید که ۱۷ کرسی کسب کرده، سه حزب دیگر که افکار میانه و چپ اسرائیل را نمایندگی می‌کنند، این بار با سختی بسیار زیاد در تقلای ادامه حیات خود بودند ولی آن‌ها تنها در مجموع ۲۱ کرسی (حزب آبی- سفید به رهبری بنی گانتز هشت کرسی، حزب کارگر به رهبری مراو میخائلی هفت کرسی و حزب مرتز به رهبری نیسان هوروویتز احتمالاً حداکثر شش کرسی) کسب کرده‌اند.

فارغ از موافقت یا مخالفت احزاب با ادامه قدرت بنیامین نتانیاهو، در مجموع ۷۲ تن از ۱۲۰ کرسی مجلس این کشور را کسانی گرفته‌اند که نماینده افکار عمومی راست، راست افراطی و حامیان یهودی‌نشین‌ها و مذهبیون افراطی هستند.

این در حالی است که در طول دهه‌ها اکثریت احزاب میانه و چپ و نمایندگان مزارع اشتراکی کیبوتسی که تشکیل‌دهندگان اولیه کشور اسرائیل بودند، نقش اساسی و عمده را در رهبری جامعه ایفا می‌کردند.

در انتخابات اخیر توجه رسانه‌های بین‌المللی به حزب «صهیونیسم مذهبی» به رهبری بِسال‌ال اسموتریچ جلب شده؛ حزبی که با تشویق‌ مستقیم بنیامین نتانیاهو تقویت شد و حزب کوچک افراطی «قدرت یهودی» به رهبری ایتامار بن‌گویر زیر چتر آن قرار گرفت. نتانیاهو ماه گذشته و پیش از انتخابات با این حزب پیمان مودت بست.

ایتامار بن‌گویر پیشتر برای نماینده شدن از سوی حزب لیکود تلاش می‌کرد، اما به گزارش رسانه‌های اسرائیل آقای نتانیاهو نه تنها در الحاق او به حزب «صهیونیسم مذهبی» ایفای نقش کرده بلکه خود او علنا به رای‌دهندگان راستگرا گفت اگر نمی‌خواهید به لیکود رای بدهید، از حمایت از حزب یامینا دوری کرده و «صهیونیسم مذهبی» را تقویت کنید.

ایتامار بن‌گویر به صراحت می‌گوید که خواهان تغییر ترکیب دیوان عالی اسرائیل است تا دست «قضات چپگرا و ضد مذهب» از اداره امور قطع شود.

او این هفته در سخنرانی‌اش «یک رویا دارم» گفت که رویایش تقویت هویت یهودی در کشور است. او که وکیل است، وکیل مدافع شماری از متهمین اسرائیلی در پرونده‌های اذیت و آزار فلسطینیان بوده است.

به نوشته رویترز و رسانه‌های اسرائیل، ایتامار بن‌گویر پیشتر عضو «جنبش کاهانا» بوده است؛ جنبشی که خاخام مئیر کاهانا ایجاد کرده بود و خواهان انتقال اعراب و فلسطینیان بود. بعد از قتل مئیر کاهانا در نیویورک به دست یک عرب فلسطینی‌تبار، حامیان او در اسرائیل به اقدامات ایذایی خود علیه فلسطینیان ادامه دادند.

دیوان عالی اسرائیل «جنبش کاهانا» را غیرقانونی اعلام کرد اما بعد از آن نیز برخی سیاستمداران در جناح راست تمایلات خود را به برخی عملکرد‌های پنهان نکردند.

ایتامار بن‌گویر مظنون است که حامی باروخ گلدشتین بوده که در سال ۱۹۹۴ در حمله مسلحانه به نمازگزاران مسلمان در آرامگاه حضرت ابراهیم در شهر الخلیل ۲۹ تن را کشت و دهها تن دیگر را زخمی کرد. رسانه‌های اسرائیل می‌گویند بن‌گویر تصاویر این قاتل را همواره بر دیوار نصب کرده است.

به نوشته گاردین، ایپک، لابی اسرائیل در آمریکا، نیز حزب «قدرت یهودی» به رهبری بن‌گویر را «نژادپرست و سزاوار سرزنش» نامیده بود. ناخوم بارنه‌آ، روزنامه‌نگار کارکشته به گاردین گفته است که حزب «صهیونیسم مذهبی» تنها از نظر اخلاقی قابل سرزنش نیست بلکه یک «فاجعه ایدئولوژیک» است.

اما حزب «صهیونیسم مذهبی» و جناح‌های آن، با تکیه به حمایت‌های گرم ساکنین یهودی‌نشین‌های کرانه باختری، به ویژه نسل جوان‌تر این شهرک‌نشین‌های مذهبی، حزب خود را رو به جلو می‌دانند و به بالندگی و تقویت آن «اطمینان دارند».

آنان می‌گویند که مخالف هر گونه سازش ارضی با فلسطینیان هستند و اسرائیل باید حتی اراضی بیشتری را که اکنون در زیر حکومت خودگردانی است از آنها پس بگیرد.

بسال‌ال اسموتریچ رهبر حزب هفته گذشته خود در اشاره به فلسطینیان و نیز سیاستمدارانی از ساکنین عرب اسرائیل که با زندانیان حماس و خانواده‌های آنها ملاقات کرده‌اند، گفت که از نگاه او «اسلام دین ترور است». او به خواسته مسلمانان عرب برای پوزشخواهی و پس گرفتن سخنش پاسخ نداده است.

نمایندگان حزب «صهیونیسم مذهبی» آشکارا تاکید دارند که باید مذهب یهود نقشی گسترده‌ و فعال‌تر در اداره امور کشور داشته باشد.

حزب «صهیونیسم مذهبی» جناح دیگری را نیز به نام «جنبش نوعام» دربرگرفته که تاکید دارد افرادی که غیر از شیوه‌های به‌شدت سخت‌گیرانه اولترا ارتدکس یهودی شده‌اند، به رسمیت شناخته نشده و از ازدواج یهودیان با غیریهودیان جلوگیری شود.

«جنبش نوعام» خواهان تشکیل وزارت یا نهاد فعال دولتی برای تشویق دختران و پسران یهودی به ازدواج در سنین جوانی است و به‌ویژه دختران به ازدواج در ۱۸ سالگی تشویق شوند تا زودتر مادر شده و بتوانند فرزندان بیشتری به جامعه تحویل دهند.

رهبر «جنبش نوعام» که نماینده سوم از حزب «صهیونیسم مذهبی» است، گفته که همسر خود او در ارتش افسر بود اما حالا همسرش به فرزندان و نوه‌های دخترش می‌گوید به ارتش نروید بلکه زود ازدواج کنید.

نمایندگان «صهیونیسم مذهبی» گفته‌اند برای قطع سیاست‌های حمایت دولت و نهادها از همجنس‌گرایان تلاش خواهند کرد. این در حالی است که در دولت انتقالی کنونی تا چند هفته پیش سه وزیر همجنس‌گرا حضور داشتند و امیر اوخانا وزیر دادگستری از حزب لیکود همچنان عضو دولت است و نیز در مجلس، نیسان هوروویتز رهبر حزب چپ مرتز و شمار دیگری از نمایندگان از جامعه ال‌جی‌بی‌تی هستند.

اتهاماتی نیز به شخصیت‌های احزاب دیگر مانند «اسرائیل خانه ما»، «فهرست مشترک» عربی و حزب عربی «موحده» مطرح بوده که آنها نیز با دگرباشان جنسی ضدیت دارند و هراس از این جامعه را گسترش می‌دهند؛ خود این شخصیت‌ها این اتهامات را رد کرده‌ ولی می‌گویند خانواده «طبیعی» باید از دو جنس مخالف باشد.

هر چند در این دوره ۳۰ زن به پارلمان راه یافته‌اند اما این دوره تنها یک حزب رهبر زن داشت؛ میراو میخائلی حزب کارگر. این وضعیت برای کشوری که ۵۰ سال قبل نخست وزیر زن و دو دهه پیش نیز وزیر خارجه زن داشته و رهبر سه حزب در سالهای گذشته زنان بوده‌اند، چندان رضایتبخش نیست.

دو حزب مذهبی یهودیان شرقی‌تبار و غربی‌تبار «شاس» و «اتحاد یهودیت توراتی» با حضور نمایندگان زن در فهرست خود در مجلس مخالف هستند و در این دوره به صراحت بیشتری گفتند که جای زن در خانه و در مقام مادری است.

نتایج انتخابات نیز نشان داده که پا به پای تمایل بیشتر جامعه یهودیان به راست و مذهب، اعراب ساکن اسرائیل که عمدتا مسلمان هستند، ضعیف می‌شوند. ضعف این بار آنها ظاهرا ناشی از انشقاق داخلی و خستگی رأی‌دهندگانشان از انتخابات مکرر بود.

عرب‌های سال ۱۹۴۸ با وجود آن که بیش از یک پنجم (۲۱ درصد) از جمعیت ۹ میلیون و ۳۰۰ هزار نفری هستند ، اما تنها ده کرسی به دست آورده‌اند که یک دوازدهم کرسی‌های مجلس است در حالی که در دوره‌ای که به تازگی منحل شد و پیش از انشعاب میان خود، ۱۵ کرسی داشتند.

رسانه‌های اسرائیل فاش کرده‌اند که بنیامین نتانیاهو در انشعاب عرب‌ها نقش مهمی ایفا کرده و حزب «موحده» به رهبری منصور عباس را به جدا شدن از «فهرست متحد» عربی تشویق کرد؛ ترفند سیاسی که عملا ضعف شدید اعراب را در پی آورده است.

ایمن عوده، رهبر «فهرست متحده» عربی به «اشتباه» خود و یارانش در انشعاب اعتراف کرده و گفته باید از آن درس آموخت.