رقابت اسلامگرایان اشرافیت‌گرا و اسلامگرایان عامه‌گرا در بیعت ۱۴۰۰ - Gooya News

مبنای صف‌بندی جناح‌ها در جمهوری اسلامی در حال تغییر بنیادی است

مجید محمدی - ایندیپندنت فارسی

رفت‌وبرگشت‌هایی که در ماه‌های نزدیک به بیعت ۱۴۰۰ میان اسلامگرایان آریستوکرات مثل صادق خرازی، عباس آخوندی، غلامحسین کرباسچی و اسدالله بادامچیان و اسلامگرایان عامه‌گرا مثل عزت‌الله ضرغامی و محمود احمدی‌نژاد با همه‌ اختلاف‌هایشان دیده می‌شود، نشان می‌دهد که مبنای جناح‌بندی سیاسی در جمهوری اسلامی از اصلاح‌طلب-اصولگرا در دو دهه‌ قبل، در حال گذر به مبنای تازه‌ای است. احمدی‌نژاد، نامزد بیت برای پایان دادن به جناح‌بندی بر اساس اصلاح‌طلبی و اصولگرایی و برآوردن جناح‌بندی بر اساس «ولایت‌گرایی» و «ناولایت‌گرایی» بود اما این پروژه در دوران وی به ویژه دور دوم به بن‌بست انجامید. این جناح‌بندی تا بیعت ۹۶ هم هنوز کار می‌کرد.

وقتی عزت‌الله ضرغامی از شعار «اصلاح‌طلب، اصولگرا، دیگه تمومه ماجرا» دفاع می‌کند (شعاری که در نیمه‌ دوم دهه‌ ۹۰ سبب‌ بازداشت و زندانی شدن ده‌ها دانشجو شد)، این بدین معنا است که حتی در میان رده‌های بالایی قشر حاکم نیز دیگر مبنای جناح‌بندی سابق کار نمی‌کند.

از طرفی، گرایش کارگزاران به شخصی مثل علی لاریجانی برای نامزدی گروه‌های اصلاح‌طلب در بیعت ۱۴۰۰ در برابر سه شقه شدن اصولگرایان (پایداری، احمدی‌نژادی‌ها و موتلفه) در باب نامزد آینده، نشان می‌دهد که جناح‌بندی سابق دیگر مبنای صف‌کشی‌ها نخواهد بود.

مطالب بیشتر در سایت ایندیپندنت فارسی

با رسمیت یابی مرگ اصلاح‌طلبی در نیمه‌ دوم دهه ۹۰ و فراموش شدن هرگونه برنامه‌ اصلاحی در میان مدعیان سابق این امر، صف‌بندی تازه یعنی «اسلامگرایی آریستوکرات» در برابر «اسلامگرایی عامه‌گرا» بیش از بقیه‌ صف‌بندی‌ها قابلیت پررنگ شدن و مبنا قرار گرفتن در تبلیغات سیاسی را دارد و بهتر می‌تواند رقابت سیاسی در قشر حاکم را توضیح دهد؛ اما چرا؟

بحران مشروعیت

با جدیت یافتن بحران مشروعیت نظام در دوران خامنه‌ای، جناح‌های جمهوری اسلامی دو واکنش به این بحران داشته‌اند: سیاست‌های توده‌واری که مردم را به وفاداری به نظام تشویق کند (دمکراسی اسلامی) و اتکا بر اقشار قدرتمند که ابزارهای سرکوب و اتصال به خداوند را در دست دارند (انتصاب الهی).