غارهای نصف جهان، ظرفیت طبیعی مناسب برای توسعه گردشگری
به گزارش ایرنا، غارها را شاید بتوان گنج های خفته نامید، جاذبه هایی بکر و خارق العاده که در پستوی طبیعت در دل کوه ها و عمق زمین پنهان است.
ذخیره گاه هایی از آب، هوا و یخ که در جهان به عنوان منابع حیاتی کشف و نگهداری می شوند، در ایران اما برغم تعدد غارها و امکان شناسایی بیشتر آنگونه که باید به این مقوله توجه نمی شود، این در حالی است که غارها ظرفیت سود آور گردشگری نیز محسوب می شوند.
تاریخ غارنوردی در کشور ما به ۵۰ سال قبل از غارنوردی در ترکیه بر می گردد اما شرایط در این کشور به گونه ای بوده که اکنون حدود ۱۰۰ سال در بحث غارنوردی از ایران جلوتر است.
برخی از غارها از معبر آب، برخی از گسل ها و برخی بر اثر وزش باد ایجاد می شوند،همچنین برخی غارها دست کن و باستانی هستند که تمام اینها در کشور ما وجود دارد.
غار علیصدر همدان از نمونه های بسیار دیدنی است و همچنین غار چال نخجیر استان مرکزی، قوری قلعه در استان کرمانشاه و غار آبی سهولان یا کونه کوتر در میان جاده مهاباد - بوکان در استان آذربایجان غربی از زیباترین غارهای ایران و جهان هستند. غار یخ مراد استان البرز و غارنمکدان قشم شهرت جهانی دارد. غار رود افشان از معدود غارهای ثبت شده کشور به عنوان اثر طبیعی ملی در استان تهران است که از نظر زمین شناسی در سنگ آهکهای دوره کرتاسه و در اثر پدیده کارستی شدن به وجود آمده است، اهمیت این غار علاوه بر دارابودن ساخت های زیبا از غار نهشته ها، به دلیل زیست جمعیت خفاش در آن است.
به اعتقاد کارشناسان، فقط در رشته کوه البرز و زاگرس افزون بر سه تا چهار هزار غار وجود دارد اما تاکنون بیش از دو هزار و ۵۰۰ غار در کشور شناسایی و کمتر از ۲۰۰ غار ثبت و نقشه برداری شده است.
استان اصفهان علاوه بر جاذبه های تاریخی و بناهای کهن، تفرج گاه های طبیعی کویری، رودخانه ای و کوهستانی را در خود جای داده است. حدود ۱۸ غار در روستاها و یا شهرستان های اطراف اصفهان وجود دارد. غارها، یکی از جاذبه های زیبا، مخوف و حیرت آور در این خطه است که به برخی از مهمترین آنها اشاره می شود.
غار کلهرود (چاه وزمه)
این غار یکی از غارهای غیرآهکی استان اصفهان است و شهرت آن نیز بیشتر به دلیل گِلی بودن آن میباشد و به نظر میرسد این غار در اثر نفوذ آب رودخانه در زمانی که بستر آن ۵۰ متر بالاتر از مسیر کنونی آن بوده، ایجاد شده است.این غار در روستای کلهرود در ۳۳ کیلومتری شمال مورچه خورت در جاده قدیم کاشان و ۱۱۰ کیلومتری شمال شهر اصفهان در دامنه کوههای کرکس قرار دارد.این غار شامل دو قسمت میباشد یک قسمت شامل چند تالار بزرگ و قسمت دیگر که طول اصلی غار را تشکیل میدهد شعبه گِلی این غار است که مانند دهلیزی بلند، امتداد یافته است.در نتیجه بررسی و حفاریهایی که در این غار صورت گرفته، مقداری اشیاء و ابزار تاریخی، استخوان انسان و جانور کشف شده است. در مرکز تالار دوم این غار میدان کوچکی قرار دارد که در آن چالهای حفر شده و احتمال میرود مکانی برای برافروختن آتش بوده باشد.
با طول ۳۰۰۰ متر و عمق ۵۰ متر، از تالارهای متعدد تشکیل شده است. سقف و دیوارهای غار پوشیده از سنگهای گُل کلمی و کف آن پوشیده از چکیدههای مخروطی شکل و دانه انگوری است و به همین دلیل بسیار کمنظیر و دیدنی میباشد اما متأسفانه به دلیل ورود افراد تا حدود زیادی این اشکال زیبا از بین رفتهاند.
غار نیاسر
به غار سوراخ ویس، غار ویس یا غار رئیس نیز شهره است در روستای نیاسر در ۳۰ کیلومتری غرب شهر کاشان قرار دارد.مجموعه عوارض موجود در غار نیاسر، این غار را اسرارآمیز ساخته است به طوری که باستانشناسان تا امروز نتوانستهاند در مورد علل ساخت آن اظهارنظر قطعی نمایند اما احتمال دارد ساخت این غار در ابتدا جنبه مذهبی داشته و در دورههای بعدی کاربردهای دیگری پیدا کرده است. احتمال دارد ساخت این غار مربوط به اوایل دوران پارتها (اشکانیان) باشد زیرا پیروان آیین میترا در غارها به عبادت میپرداختند و دلیل دیگر برای اثبات آن، وجود آبشار در کنار این غار است. زیرا پیروان آیین میترا معابد خود را در نزدیکی آبها و مکانهای تاریک میساختند. البته این فرضیه نیز وجود دارد که این غار در روزگاران قبل از ورود آریاییها ساخته و در زمان پارتها توسعه یافته زیرا پیروان میترائیسم مکانهایی را برای ساخت معابد در نظر میگرفتند که از گذشته مقدس و قابل احترام بودند و شاید پارتها نیز این مکان را به دلیل تقدس در نزد ایرانیان پیش از خود، انتخاب کرده باشند. آثاری همچون ظروف سفالی و سکه از دوران پس از اسلام در این غار به دست آمده که بیشتر مربوط به دوران سلجوقیان و ایلخانان است و به طور حتم کاربرد این غار در دوران پس از اسلام بیشتر به عنوان پناهگاه و اهداف نظامی بوده است.
از نکات جالب توجه این غار وجود اتاقکهایی است که در ابتدای چاهها ساخته شدهاند و دیگری ایجاد شیب مناسب در کانالها جهت عبور آبهای فرورو حاصل از بارندگی و باز کردن کانالهایی به بیرون از دیواره سکو برای تهویه و جریان یافتن هوای درون غار که هم اکنون آثار آنها به چشم میخورد.
این غار دارای ساختمانی پیچیده و تو در تو و شامل کانالهای دستکند و تعدادی چاه است. مقطع کانالها به شکل مربع و ابعاد آنها در بخشهای مختلف، متفاوت است. درون چاههای غار چالههایی برای قرار دادن دست و پا در سنگها کنده شده که عبور از آنها را آسان میسازد. عمق چاههای غار نیاسر از ۲ تا ۱۰ متر متغیر است. این غار درون سکویی وسیع و مسطح به نام تالار ساخته شده است.
غار قهرمان
در خصوص کارکرد این غار نظرات مختلفی ابراز شده است. شاید این غار به عنوان پناهگاه در مواقع خطر و تهاجم مورد استفاده بوده یا به گفته مسعودی محل عبادت صوفیان و یا محل پیروان آیین مهرپرستی بوده است.این غار در ۱۲ کیلومتری غرب اصفهان در نزدیکی شهرستان خمینی شهر بر سینه کوه سنگی کم ارتفاعی قرار دارد. دهانه غار ۱۰ متر ارتفاع و ۵ متر عرض دارد و به سمت غرب قرار گرفته است. پس از ورود از دهانه محوطه داخلی غار وجود دارد که بقایای دیوار سنگی در اطراف آن دیده میشود. در پشت دیوارههای سنگی، آبانباری به ابعاد ۹۷×۲۳۰ سانتیمتر و عمق ۲ متر در کف غار ایجاد شده که با چند لایه ساروج، بسیار تمیز اندودکاری شده و امروزه نیز میتوان از آن استفاده نمود. در سمت راست آب انبار اتاقی قرار دارد که ۵ متر طول و ۴/۲ متر عرض دارد و تقریباً به حالت نیمه استوانه است. در انتهای اتاق، سکوی باریکی به ارتفاع ۳۵ سانتیمتر و عرض ۲۰ سانتیمتر تعبیه شده که احتمال میرود تاقچه بوده باشد. در گوشه بدنه چپ انتهای غار در بالای صخره، حفره طبیعی کوچکی دیده میشود که مقابل آن با دیواری گرفته شده و برای دسترسی به حفره باید از روی دیوار آب انبار با یک صعود اریب خود را به آن رسانید. بر لبه راست دهانه غار بخش دیگری از غار قرار دارد که با دیگر ساختمانهای آن تفاوت دارد و برای رسیدن به آن باید از یک دیواره خطرناک سنگی بالا رفت. نکته جالب در این غار وجود دو روزنه در گوشه اتاق بزرگتر است که برای دیدهبانی گشوده شده و غارنشینان از راه آن تا مسافت بسیار دوری را میدیدهاند.
غار یخ
این غار یکی از غارهای دیدنی ایران است که در سال ۱۳۴۶ خورشیدی توسط کوهنوردان استان فارس کشف شد. این غار دارای آبشار یخی و ستونهای یخی بسیار جالب توجه است و در انتهای غار دریاچه زیبایی مملو از قطعات یخ شناور مشاهده میشود.در روستای خفر در ۶۵ کیلومتری جنوب سمیرم در ارتفاع سه هزار و ۸۰۰ متری قله دنا میان قلههای قدوس و بیژن قرار دارد. از آنجا که درون غار دما بسیار پایین است، آبی که در غار جریان دارد یخ میزند و تمام طول سال این غار پوشیده از یخ میباشد و به همین دلیل به این نام معروف شده است. اگرچه مسیر پیمایش غار فنی نمیباشد اما به دلیل یخی و لیز بودن مسیر، باید با احتیاط بسیار انجام شود. بهترین زمان بازدید از غار اواخر فصل بهار و اوایل تابستان است.
غار پری هول
این غار برخلاف غار پریان که پیمایش آن نیاز به تجهیزات فنی دارد، غاری ساده است.غار پری هول در قسمت جنوبی ابیانه منطقه پرسفید یا به گویش اهالی پی اسپه و در ارتفاعات قله نرقچون (نرقوچان) واقع شده است. این غار دارای ورودی بزرگی است و در ابتدای غار تالار بزرگی در ابعاد تقریبی ۱۵ متر با سقفی مدور و بلند به ارتفاع ۶ متر به چشم میخورد. این غار دارای سه تالار و یک دخمه میباشد. آویزههای استالاکتیت و استالاگمیت این غار بسیار جالب توجه میباشند.
غار خاصه تراش
غار خاصه تراش با نامهای دیگری همچون غار حبیبآباد و غار آب بید نیز خوانده میشود و پیمایش آن برای افراد درشت اندام و کسانی که مشکلات تنفسی دارند، مناسب نمیباشد.این غار در نزدیکی شهر حبیبآباد از توابع شهرستان برخوار در فاصله ۳۳ کیلومتری شمال شرقی اصفهان و در ارتفاع ۲۳۰۰ متری از سطح دریا واقع شده است. در تشکیل این غار آهکی عوامل تکتونیکی نقش داشته و به مرور زمان در اثر پدیده انحلال، گذرگاهها، تالارهای متعدد و قندیلهای زیبای آن شکل گرفته است. روبروی دهانه غار کوهی وجود دارد که در آن چاهی ۴۰ متری وجود دارد و نشان میدهد که این دو کوه در اثر رانش زمین از هم جدا شدهاند.
غار دَنگِزلو
این غار در کیلومتر ۳۰ جاده شهرضا- سمیرم قرار دارد و علیرغم کوچک بودن، بسیار جالب توجه است. در دهانه غار زنجیری به طول ۵۰ متر به سنگی بسته شده و افرادی که قصد ورود به غار را دارند باید همانند پایین رفتن از چاه، از زنجیر استفاده نمایند.
محوطه غار برای افراد منطقه مکانی مقدس است و در آنجا حاجتمندان شمع روشن کرده و به راز و نیاز میپردازند.این غار در دامنه ارتفاعات نوول در ۱۲ کیلومتری روستای دنگزلو در جنوب غربی دهستان پادنای علیا در ۱۱۵ کیلومتری جنوب سمیرم قرار دارد. طول این غار ۳۲۰ متر و عمق آن ۱۰ متر میباشد. غار دنگزلو از نوع غارهای آهکی است که در آن رودخانهای جریان داشته و دارای استالاکتیت و استالاگمیتهای فراوان میباشد. این غار دارای تالارهای متعدد و چند تالاب است به همین دلیل این غار یکی از منابع مهم آبی منطقه پادنا محسوب میشود.
غار شاه قنداب (قندآب)
این غار که وجود زبالههای بازدیدکنندگان و یادگاریهایی که بر دیوارههای غار درج شده، زیبایی آن را مخدوش نموده در ۵۷ کیلومتری جنوب شرق شهرضا و ۳۵ کیلومتری غرب رامشه واقع شده است. طول این غار در حدود ۶۸ متر است و در قسمت انتهایی کاملاً تاریک است. درون غار ۲ سنگ قندیل بسیار زیبا از سقف تا کف غار کشیده شده است. درون غار مملو از حوضچه آب است اما قابل آشامیدن نمیباشد.
غار اَرازه (چاه ارازه)
این غار از فوران مواد و گدازههای آتشفشانی و فروکش نمودن آن تشکیل شده به طوری که در برخی از قسمتهای دیواره آن با وجود گذشت میلیونها سال حالت صیقلی که در نتیجه خروج مواد آتشفشانی است، به چشم میخورد. این غار به نامهای چاه دیو و چاه اجنه نیز نامیده میشود.این غار در ۲۴ کیلومتری شرق مورچه خورت در روستای آب سنجد از توابع باقرآباد واقع شده است. این غار همانند یک چاه است که قطر دهانه آن حدود ۲۰ متر و عمق ۴۵ متر میباشد و به جهت وسعت زیاد دهانه، تمام سطح کف این چاه از نور کافی برخوردار است.
غار اژدها
این غار در ۵ کیلومتری شمال غرب روستای سِپرو از توابع شهرستان نایین قرار دارد. دهانه این غار در ارتفاع ۱۸۶۴ متری از سطح دریا واقع شده و در نزدیکی آن یک چهارطاقی نیز دیده میشود.
غار افغان
بدنه غار بسیار ریزشی است بنابراین بازدید از آن نیازمند در اختیار داشتن تجهیزات ایمنی است.غار افغان در فاصله ۵۰ کیلومتری جنوب مبارکه واقع شده است. قطر دهانه این غار حدود ۵ متر و عمق آن در حدود ۳ متر است. انتهای دهانه قیفمانند غار به یک چاه باریک ۶ متری میرسد و در انتها به کف غار ختم میشود.
غار پلنگ
در انتهای غار تخته سنگ بزرگی وجود دارد که شکل پلنگی عظیمالجثه در حالت خوابیده را در ذهن تداعی میکند به همین جهت این غار با نام پلنگ معروف شده است.این غار در ۱۲ کیلومتری روستای کمِه از توابع سمیرم و در جنوب شهرضا واقع شده است. دهانه این غار بسیار باریک است و باید به صورت خزیده از آن وارد شد و پس از آن محوطه وسیعی قرار دارد. طول این غار حدود ۱۰۰ متراست.
غار بابا جابر
این غار در دامنه شمالی کوه بابا جابر در ۵۳ کیلومتری جنوب غربی شهر دلیجان و یک کیلومتری روستای جودان قرار دارد و ورود به آن مستلزم سنگنوردی است. به علت حفاری دهانه غار و رها کردن آوارهای حاصل از حفاری، ۱۰ متر نخستِ دالانِ ورودی از خاکهای نرم رسی پوشیده شده و عبور از آن با لغزیدن و گرد و خاک فراوان همراه است. دالان ورودی پس از ۱۰ متر فاصله از دهانه، حالت طبیعی پیدا میکند و با شیب ۴۵ درجه ادامه مییابد.
این دالان شیبدار با عرض ۳ تا ۱۰ متر و ارتفاع ۲ تا ۵ متر، به طول ۱۰۰ متر امتداد دارد. در این مسیر، فرایند غارسنگسازی صورت نگرفته و مسیر فاقد غارسنگ است. در سه بخش این دالان ایوانهایی برای سکونت به صورت سنگچین ساخته شدهاند. انتهای دالان ۱۰۰ متری، دهلیزی باریک به شکل افقی قرار گرفته که از سنگهای ریزشی پوشیده شده است. این دهلیز چند پرتگاه دارد و از مشکلترین معبرهای غار است. در دهلیز ریزشی یاد شده، فعالیتهای غارسنگسازی صورت گرفته و سنگهای ریزشی آن پوشیده از چکیدههای نخودی و میخ مانند هستند. احتمالاً ریزش در زمانهای بسیار دور صورت گرفته است زیرا با وجود کمبود کانیهای کربناتی در سقف، حجم تشکیلات آهکی که به صورت چکیده بر روی سنگها ایجاد شدهاند، قابل ملاحظه است.
بخش اصلی غار تالاری دایرهای به قطر ۳۵ متر و ارتفاع حداکثر ۲۰ متر است که بعد از دهلیز قرار دارد و ۱۰۰ متر از دهانه غار پایینتر است. سقف وسط تالار ریزش کرده، سکویی بزرگ به وجود آورده و چکیدهای بزرگ روی سکو به وجود آمده است. جلوی چکیده یک حفره کاملاً صیقلی وجود دارد که احتمالاً محل اجرای مراسم آیینی بوده است. دیوارههای تالار پوشیده از چکندههای گُل کلمی هستند. به این تالار تعدادی دهلیز متصل است که چندان طولانی نیستند.
غارهای حسنآباد قلعه بزی
این دو غار در کوه حسنآباد قلعه بزی در شهرستان مبارکه استان اصفهان واقع شدهاند. غارهای این کوه مربوط به عهد پارینه سنگی میانی میباشد و قطر دهانه آن حدود ۱۶ تا ۱۸ متر است و جزو غارهای طبیعی محسوب میشود که انسان از آن به عنوان محل سکونت خود انتخاب نموده است. در حفاریهای غار ابزارهای پارینه سنگی و نوع غذاهای مصرف شده توسط آنها یافت شد که همین امر مؤید مطلب فوق مبنی بر سکونت انسان میباشد.
بر فراز کوه قلعه بزی یک بنای تاریخی که شبیه به قلعه میباشد، دیده میشود. به گفته برخی کارشناسان این قلعه مربوط به عهد سلجوقیان میباشد و عدهای دیگر معتقدند این قلعه از آثار دوره ساسانیان است که در دوره سلجوقیان مرمت شده و مورد استفاده واقع شده است.
کوه قلعه بزی در جنوب غربی شهر اصفهان قرار دارد. از مجاورت این کوه رودخانه زایندهرود عبور مینماید که همین امر سبب سرسبزی و خرمی روستاهای اطراف آن شده است. همچنین خط راه آهنی که به ذوب آهن میرود نیز از مجاورت آن عبور میکند. مسیرهای صعود به قله این کوه بسیار سخت بوده و پیمایش آن نیاز به تخصص و تجهیزات لازم دارد.
غار پریان
به دلیل وجود چاههای خطرناک در این غار، پیمایش کامل آن نیاز به آشنایی کامل به فنون غارنوردی داشته و بدون داشتن وسایل و ابزار مورد نیاز و راهنما و نقشه کامل غار، بازدید و پیمایش آن میسر نمیباشد.غار پریان یکی از غارهای زیبای استان اصفهان است که در فاصله ۸ کیلومتری ابیانه و ۱۸ کیلومتری روستای سُه در درهای به نام پری هول واقع شده است. ابعاد دهانه این غار ۱۲۰×۱۶۰ سانتیمتر میباشد و در ارتفاع ۲۹۶۷ متری از سطح دریا قرار دارد. این غار در سال ۱۳۷۹ خورشیدی کشف شد و تا به امروز غارشناسان همواره به کشفیات جدیدی در این غار دست یافتهاند. گروه غارشناسی و غارنوردی اصفهان در تازهترین کاوش خود به تالاری زیبا در عمق ۱۲۰ متری غار پریان دست یافتند. تاکنون تعداد تالارهای کشف شده در این غار به ۱۱ عدد رسیده است.
غار افوس
غار افوس در دامنه یکی از درههای رشته کوه قبله کوه در غرب افوس واقع شده است. دهانه غار از دو چاه دوقلو تشکیل شده که یکی از آنها بعد از حدود ۶ متر، به چاه بزرگ میپیوندد. چاه بزرگ تا عمق ۱۲ متر ادامه مییابد و به تالاری به مساحت ۳۰ مترمربع میرسد. در اطراف تالار، غارسنگهای شیری رنگ و ضخیم دیده میشود. در انتهای تالار دهلیزی مایل به طول حدود یک متر وجود دارد که به چاه باریک دیگری که حدود ۸ متر عمق دارد، منتهی میشود. در انتهای غار چاه دوم قرار دارد. به فاصله حدود ۵۰۰ متر و دو دره بعد از چاه، در جهت قله قبله کوه، چاهی دیگر وجود دارد که به شکل استوانه است و قطر قاعده آن به ۶ متر میرسد. چاه پس از حدود ۷ متر عریض شده و انتهای آن را توده بزرگ برف یخی میپوشاند. برفهای انتهای چاه از سالی به سال دیگر باقی میمانند و یک برفچال دائمی را تشکیل میدهند.
غار فریدون
درون غار تونلی وجود دارد که به گفته محققان به دست انسان در دورههای باستان حفر شده است. به اعتقاد اهالی منطقه روزگاری فریدون پیشدادی به خاطر ستم ضحاک در کوهها پنهان بوده و مدتی نیز در این غار سکونت داشته است به همین دلیل این غار به نام فریدون معروف گشته است. پیمایش این غار نیازمند در اختیار داشتن ابزار و تجهیزات کوهنوردی است.این غار در ۱۸ کیلومتری غرب پیکان و ۷۰ کیلومتری جنوب شرقی اصفهان قرار دارد.
غار گوگان
ورود به غار از طریق نردبان امکانپذیر است.این غار در ۲ کیلومتری شمال روستای گوگان در جنوب شهرستان فریدونشهر واقع شده است. ارتفاع غار از سطح زمین حدود ۱۵ متر است. در بدنه غار آثار تراش سنگها به دست انسان دیده میشود. در انتهای غار حوضچهای وجود دارد که در تمام مدت سال دارای آب است.
غار های( باووک، پیر هشتاد،چشمه ریسان ،دختران ،کبوتران ،کلبیس کب) در فریدونشهر، (غارچ، کبوتری وچال قفا) در سمیرم،(پوده، شاه آباد و شاه عبدالله) در شهرضا، غار دمه شاهین شهر و میمه، غار قلعه جمال گلپایگان،غار کاموی چوپانان و سوقه در نایین و غار علویجه نجفآباد از دیگر غارهای استان اصفهان است.
غارها می توانند منبع بزرگی برای جذب توریست باشند اما در سیستم توریستی کشور گردشگری ورزشی تعریف نشده است غار قسمتی از منابع طبیعی است و گردشگری غار و غارپیمایی هنوز جا نیفتاده است.
اگرچه از سال گذشته، شیوع ویروس کرونا نیز بر گردشگری سایه انداخته و سد راه بزرگی برای برنامه ریزی ها و سیاست های این حوزه است.
به گزارش ایرنا و بنا بر اظهار مسئولان امر، نوروز ۱۴۰۰، ۲ نوع قالب سفر به اصفهان پیشبینی شده و مورد قبول است که شامل " سفر از طریق تورهای گردشگری " و " استفاده از خودروی شخصی به شرط رزرو از قبل و ثبت اطلاعات در سامانه مسافریار " می باشد.
بر اساس آخرین مصوبه های ستاد استانی مقابله با کرونای اصفهان، امسال هیچ مسافری در قالب کمپهای نوروزی، منازل استیجاری و امثال آن، مدارس و ورزشگاهها و امثال آن امکان اقامت ندارد و این مساله از طریق اتحادیه املاک به زیر مجموعه این اتحادیه ابلاغ شده است.همچنین پلیس فتا با تبلیغکنندگان منازل استیجاری، باغ ویلاها و امثال آن که در فضای مجازی به منظور جذب مسافر به این استان انجام میشود، برخورد میکند.
پذیرش مسافر محدود به هتلها و مراکز اقامتی دارای مجوز ایمنی از دانشگاه علوم پزشکی خواهد بود که مشروط به رعایت موازین بهداشتی و پذیرش بر اساس محدودیت ۳۰ تا ۵۰ درصدی ظرفیت این مراکز خواهد بود.
استان اصفهان با پنج میلیون نفر جمعیت بهعنوان قطب گردشگری جهان و ایران، بیش از ۲۲ هزار بنا و اثر تاریخی شناسایی شده دارد که از میان آنها افزون بر یکهزار و ۸۰۰ اثر ثبت ملی شدند.
بخش گردشگری این استان در دوران شیوع ویروس کرونا متحمل خسارت مالی حداقل چهار هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان شده است.
منبع خبر: خبرگزاری جمهوری اسلامی
اخبار مرتبط: غارهای نصف جهان، ظرفیت طبیعی مناسب برای توسعه گردشگری
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۴ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران