اجرای غربالگری اوتیسم به صورت الکترونیکی

ایسنا/خراسان رضوی مسئول برنامه‌ غربالگری اوتیسم در بهزیستی خراسان رضوی با اشاره به اجرای برنامه غربالگری اوتیسم برای کودکان ۲ تا ۵ سال به صورت الکترونیکی گفت: زمان طلایی تشخیص اختلالات طیف اوتیسم  ۲ تا ۵ سالگی است و هر چه از این زمان دورتر شویم امکان توانبخشی و درمان نسبی این اختلالات، کاهش تدریجی دارد.

سمانه طاهری‌زاده با اعلام این خبر اظهار کرد: سامانه‌ای که در سازمان بهزیستی برای این کار راه‌اندازی شده، آسان‌ترین روش برای شرکت خانواده‌ها در این برنامه است زیرا از هر ابزار و سیستمی که دسترسی به اینترنت داشته باشد می‌توان وارد این سامانه شد و در غربالگری اوتیسم شرکت کرد. آدرس اینترنتی برنامه ملی غربالگری، تشخیص و مداخله در اختلال طیف اوتیسم http://autism.behzisti.net/ است.

وی با بیان اینکه تعطیلات نوروز، فرصت خوبی برای خانواده‌ها بود که از سلامت روانی فرزندان‌شان اطمینان حاصل کنند،گفت: یک کنش بسیار ساده که شامل ورود به سامانه و پاسخ به چند پرسش عادی است می‌تواند خانواده را از سلامت روانی آینده‌  فرزندشان مطمئن سازد و در صورت وجود مشکل، مداخله بهنگام و موثر انجام شود.

طاهری زاده، اوتیسم را یک گرفتاری برای تعداد قابل توجهی از کودکان دنیای امروز دانست و گفت: اوتیسم، یکی از اختلالات عصبی-رشدی شایع است که با اختلال در تعامل اجتماعی، مهارت‌های ارتباطی و رفتار و علایق محدود و تکراری همراه است و اگر در زمان طلایی به این اختلالات توجه نشود و تحت آموزش و توانبخشی ویژه قرار نگیرد، رفته رفته این اختلالات، تظاهرات بیشتری می‌یابند و گرفتاری‌های جدی برای کودک و خانواده فراهم می‌سازند.

وی با بیان اینکه تحقیقات جامع درباره‌ علل ابتلا به اوتیسم در سراسر جهان ادامه دارد و گروه‌های زیادی از دانشمندان به دنبال راه‌حل‌هایی برای گرفتاری این کودکان هستند، گفت: هنوز علل یا علت این اختلالات به درستی کشف نشده و تردیدها درباره‌ چند عامل از جمله ژن‌ها، تغییرات اقلیمی، سموم شیمیایی، زندگی ماشینی و تغییرات سریع فرهنگی و اجتماعی، همچنان پابرجاست و تحقیقات هنوز به پاسخ روشن و قطعی در این زمینه‌ها دست نیافته است.

طاهری‌زاده گفت: اختلال در گفتار، عدم برقراری ارتباط چشمی، اختلالات حسی، عدم تقابل هیجانی و اجتماعی و اختلال در تمرکز و توجه، بخشی از علائمی است که در افراد دارای این اختلالات دیده می‌شود.

مسئول برنامه‌ غربالگری اوتیسم در بهزیستی خراسان رضوی در خصوص نحوه‌ آگاهی والدین از ابتلا یا عدم ابتلا به این اختلالات گفت: پس از اینکه والدین به سؤالات پرسشنامه‌ای که در سامانه غربالگری اوتیسم سازمان بهزیستی وجود دارد پاسخ دادند سامانه به آنها می‌گوید که سلامتی کودک تأیید می‌شود یا در تردید قرار دارد و برای اطمینان باید به پایگاه‌های غربال و تشخیص اوتیسم در مشهد و نیشابور مراجعه کنند.

طاهری‌زاده تأکید کرد: در این مراکز، آزمون استاندارد شده‌ اوتیسم وجود دارد و بر اساس این آزمون‌، می‌توان از ابتلا یا عدم ابتلاء کودک به اختلالات طیف اوتیسم اطمینان یافت. همچنین کارشناسان و متخصصینی که در این مراکز هستند با اقدامات توانبخشی و درمان‌های متفاوتی که در این زمینه وجود دارد کمک شایانی به کنترل و کاهش این اختلالات می‌کنند.

وی خاطر نشان کرد: زمان طلایی تشخیص اختلالات طیف اوتیسم  ۲ تا ۵ سالگی است و هر چه از این زمان دورتر شویم امکان توانبخشی و درمان نسبی این اختلالات، کاهش تدریجی دارد به گونه‌ای که در سنین بالاتر، اگر این کودکان با مشکلات جدی‌تر روبه‌رو باشند کار زیادی نمی‌توان برای آنها انجام داد.

طاهری‌زاده تأکید کرد: والدین در مقابل سلامتی روانی کودکان‌شان مسئولیت دارند و اگر به موقع در این غربالگری شرکت نکنند هم فرزندان‌شان ممکن است دچار آسیب شوند و هم خودشان این آسیب را در زندگی با فرزندی که احیانا دچار این اختلالات باشد به سختی تجربه خواهند کرد.

فعالیت ۸ مرکز توان‌بخشی کودکان و نوجوانان دارای اختلالات اوتیسم در  خراسان رضوی

 مسعود فیروزی، سرپرست بهزیستی خراسان رضوی نیز بااشاره به اینکه در حال حاضر ۸ مرکز توان‌بخشی کودکان و نوجوانان دارای اختلالات اوتیسم در استان خراسان رضوی فعال هستند، بیان کرد: ۶ واحد از این مراکز در مشهد فعالیت دارند.دو مرکز در شهرستان‌های نیشابور و کاشمر نیز در این زمینه کار می‌کنند و یک مرکز هم در شهرستان سبزوار در حال تأسیس است.

وی در پاسخ به این سؤال که چرا سایر شهرستان‌های استان مرکز توانبخشی اوتیسم ندارند، گفت: در بسیاری از شهرستان‌ها متقاضی تأسیس مرکز نداریم و همچنین علاوه بر اینکه خانواده‌های مراجعه‌کننده به این مراکز کافی نیستند، نیروهای تخصصی لازم برای کار در این مراکز نیز در خیلی از شهرستان‌های استان وجود ندارد. ما در برخی از این شهرستان‌ها مراکز توان‌بخشی چند معلولیتی راه‌اندازی کرده‌ایم و به خاطر اینکه خانواده‌های دارای کودکان اوتیسم در شهرستان‌های دارای مراکز توان‌بخشی چند معلولیتی نیز جذب مراکز توان‌بخشی نشده‌اند، رغبت زیادی برای تأسیس مراکز جدید ایجاد نشده است.

آماری از تعداد مبتلایان اوتیسم در استان و کشور وجود ندارد

فیروزی در خصوص تعداد کودکان اوتیسمی در خراسان رضوی گفت: هیچ آماری از تعداد مبتلایان اوتیسم در استان و کشور وجود ندارد و برنامه‌ غربالگری اوتیسم با توجه به محدودیت‌های یک سال اخیر و نیز نبود فرهنگ‌سازی کافی، چنانکه انتظار می‌رفت پیش نرفته است.

سرپرست بهزیستی خراسان رضوی در مورد افراد تحت پوشش مراکز توانبخشی اوتیسم نیز گفت: در حال حاضر ۳۱۰ کودک یا نوجوان اوتیستیک در سطح استان تحت پوشش آموزش‌های مراقبتی و توانبخشی قرار دارند. بهزیستی خراسان رضوی به این کودکان بابت دریافت خدمات از مراکز توانبخشی ۸۰۰ هزار تومان یارانه پرداخت می‌کند و مقداری از شهریه‌ مراکز هم توسط خود خانواده تأمین می‌شود.سهم مشارکت خانواده بستگی به درجه‌ کیفی خدمات مرکز دارد ولی به طور عمومی، حدود ۳۰۰ هزار تومان از شهریه را خانواده پرداخت می‌کند.

خانواده ها در برنامه ملی غربالگری اوتیسم شرکت کنند

وی در زمینه چگونگی غربالگری اوتیسم گفت: یکی از تست‌های تشخیص اوتیسم که ترکیبی از تست‌های مختلف کشورهای دیگر بوده و استانداردسازی و بومی‌سازی شده، اکنون در کشور ما قابل دسترسی خانواده‌هاست که در سامانه سازمان بهزیستی وجود دارد و خانواده‌ها می‌توانند از این تست استفاده کنند. این تست، یک سری پرسش مطرح می‌کند که خانواده می‌تواند بر اساس پاسخی که به این پرسش‌ها می‌دهد در مورد ابتلا یا عدم ابتلاء کودک به اختلالات طیف اوتیسم مطلع شود.

فیروزی تأکید کرد: سن طلایی تشخیص اوتیسم در سنین زیر دبستان و خصوصا دو تا سه سالگی است که کودک تکلم و ارتباط را آغاز می‌کند. پدر و مادر می‌توانند از ویژگی‌هایی که در کودک وجود دارد بفهمند آیا کودک‌شان ممکن است به اختلالات طیف اوتیسم مبتلا باشد یا خیر و اگر تردید داشتند با مراجعه به مراکز تشخیصی اوتیسم در استان از این موضوع اطمینان حاصل کنند.

سرپرست بهزیستی خراسان رضوی در پاسخ به این سؤال که چرا به این بیماری طیف اوتیسم گفته می‌شود؟ اظهار کرد: اوتیسم مجموعه‌ای از یک سری اختلالات رشدی عصبی است که طیف وسیعی از کودکان را شامل می‌شود و دلیل نام‌گذاری طیف آن است که در یک سر طیف، گروهی هستند که حداقل علائم را دارند و به سختی قابل شناسایی هستند و در سر دیگر طیف، این علائم آنقدر شدید است که امکان زندگی مستقل را از فرد می‌گیرد. در طول این طیف نیز اختلالات متنوعی قرار می‌گیرند که نام‌ها و عناوین تشخیصی دیگری دارند.

برخی از نشانه‌های اوتیسم

وی عدم ارتباط مستقیم چشمی، عدم یا کمبود ارتباطات فردی و اجتماعی، نداشتن انگیزش هیجانی، کمبود حس شادی و غم، اختلال در حواس مانند کم‌حسی یا بیش‌حسی در شنوایی و لامسه، نبود قدرت پردازش اطلاعات به اندازه‌ طبیعی و حرکات تکراری و کلیشه‌ای به‌خصوص در دست‌ها و نیمه‌ بالایی بدن، از جمله علائم و نشانه‌های این اختلالات هستند.

سرپرست بهزیستی خراسان رضوی تأکید کرد: البته این به آن معنا نیست که هر کودکی که چند مورد از این علائم را دارا باشد حتما مبتلا به اوتیسم است بلکه کودک مشکوک حتما باید توسط تست‌های علمی دقیق که در مراکز توانبخشی اوتیسم وجود دارد چک شود تا از ابتلا یا عدم ابتلاء او اطمینان حاصل شود.

فیروزی در مورد مشکلات شناسایی و توانبخشی کودکان اوتیسم گفت: اختلالات طیف اوتیسم، درمان قطعی ندارد و کاری که برای این کودکان انجام می‌شود عملیات و اقدامات توان‌بخشی وکمک‌درمانی است که در مراکز اوتیسم انجام می‌گیرد.

وی با اشاره به دوم آوریل (سیزدهم فروردین) روز جهانی اوتیسم درباره شعار امسال سازمان ملل برای این روز گفت: شعار امسال، «فراگیری در محیط کار، فرصت‌ها و چالش‌ها در پسا همه‌گیری» است که بر اساس تجربیات و تحقیقات کارشناسان اوتیسم در سراسر جهان و علاقه‌مندان به این حیطه در مجامع علمی دنیا مطرح شده است.مضمون شعار امسال این است که با توجه به اهمیت اشتغال بزرگسالان اوتیستیک که کارآمدی و سازگاری بالایی دارند و امکان اشتغال در محیط‌های عمومی را دارند، شرایط و زمینه‌هایی فراهم کنیم که بتوانند مانند سایر شهروندان مشغول کار شوند.

سرپرست بهزیستی خراسان رضوی اضافه کرد: وضعیت کووید ۱۹ در کل جهان، شرایط اشتغال و فعالیت‌های اجتماعی را تغییر داده و امکانات و فرصت‌های جدیدی نیز ایجاد کرده است که از آن جمله می‌توان به آموزش آنلاین، توانبخشی آنلاین، مشارکت خانواده‌ها در توانبخشی از طریق فضای مجازی، اشتغال آنلاین، دورکاری و مواردی از این دست اشاره کرد. ما هم به سهم خود تلاش می‌کنیم زمینه‌های عملیاتی‌سازی این شعار را در استان فراهم کنیم و برای اشتغال بزرگسالان اوتیستیک که در محیط‌های کار سنتی، دچار مشکلاتی می‌شوند فرصت‌ها و زمینه‌هایی فراهم نماییم که در فضای مجازی، کسب و کارهای اینترنتی و کار از راه دور، امکانی برای اشتغال این عزیزان ایجاد نماییم تا به استقلال و توانمندسازی آنها کمک کنیم.

به گزارش بهزیستی خراسان رضوی، فیروزی تأکید کرد: بدون همکاری فعالانه‌ خانواده‌ها و شهروندان، شناسایی، توانبخشی، اشتغال و توانمندسازی کودکان یا بزرگسالان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم امکان‌پذیر نیست و در واقع می‌توان گفت این خانواده‌ها و خود مردم هستند که با مشارکت فعال و احساس مسئولیت در باره‌ همنوعان، می‌توانند این فرایندها را عملیاتی و اجرایی نمایند و بار سنگین بیماری و مشکلات این گروه از شهروندان را سبک نمایند.

انتهای پیام