کلاه پیشی و سَفتو وسایل معروف شهدادی ها

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان، شهداد منطقه‌ای کویری و تاریخی است که به هر گوشه آن که چشم بیندازی نخل‌های سربه فلک کشیده خرما به چشم می خورد وعطر وبوی دل انگیز بهار نارنج که نشان از طراوت و سرسبزی طبیعت است به مشام می‌رسد.

نخل‌هایی که در روزگاران قدیم علاوه براینکه از محصول شیرین و مقوی آن یعنی خرما استفاده می‌شد ازبرگ‌های آن نیز برای تامین وسایل ولوازم زندگی همچون کلاه، زیراندار، جارو و ... استفاده می‌کردند.

مردم این منطقه سنت حصیربافی را که از پدران ومادرانشان به یادگار مانده است همچنان زنده نگه داشتند و امروزه این سبک وسنت عنوان صنایع دستی را به خود گرفته و معروف شده است.

شهدادی ها چگونه حصیر می بافند؟

 نژاد جمعه یکی ازبانوان شهدادی درباره پیشینه حصیر بافی گفت: در زمان قدیم که وسایل زندگی همانند امروز به طور کامل مهیا نبود مردم مجبور بودند از برگ‌های درخت خرما که به اصطلاح به آن‌ها پیش می‌گویند انواع وسایل زندگی مانند زیرانداز، سفره، سبد، بادبزن، کلاه، جارو، پادری، درب پوش برای وسایلی مانند پارچ که از گرد و غبار جلوگیری کند، دم کن برای دم کشیدن برنج که روی قابلمه می‌گذاشتند تهیه کنند.

او افزود: افرادی که بضاعت مالی داشتند برای زیرانداز از گلیم یا قالی استفاده می‌کردند وافراد کم بضاعت نیز حصیر داشتند.

این بانوی شهدادی در ادامه به نحوه‌ ساخت این وسایل حصیری اشاره کرد و بیان داشت: هنگامی که برگ درخت خرما تازه وسبز است یا به اصطلاح نخل جونگ باشد برگ‌های نخل را چیده و خشک می‌کنیم بعد برگ‌های خشک شده را داخل دیگ رنگ روی آتش قرار می‌دهیم تا برگ‌ها به طور کامل رنگ شوند حالا باید برگ‌ها را مجدد خشک کنیم و بعد در مکانی قرار دهیم تا برگ کاملا صاف شود، اما برای استفاده از بافت باید برگ را مجدد خیس کرد تا نرم وتازه شود وبعد شروع به بافتن حصیر می‌کنیم.

روی بعضی از این وسایل همچون بادبزن طرح و نقش‌هایی دیده می‌شود که بر اساس فکر و ایده‌ شخصی بانوان این منطقه است.

سَفتو

یکی دیگر از انواع حصیر بافی سبد یا به اصطلاح گویش محلی سَفتو نامیده می‌شود که برای پذیرایی از مهمان به عنوان سبد میوه وهمچنین برای چیدن خرما استفاده می‌شد.

 پورحسینی یکی از اهالی شهداد به دلایل استفاده از سفتو برای چیدن خرما اشاره کرد و گفت:به دلیل آنکه حمل سبد به بالای نخل آسان است و چون سفتو از برگ نخل تهیه می‌شود کیفیت خرما نیز داخل آن حفظ می‌شود.

کلاه پیشی

کلاه پیشی یکی دیگر از انواع حصیربافی در شهداد است که طرفداران زیادی هم دارد.

 علیخانی بیان داشت: چون  شهداد منطقه گرمسیری است و شغل مردم کشاورزی بوده وبیشتر درمعرض آفتاب قرار می‌گرفتند به همین دلیل بانوان این منطقه از برگ‌های نخل کلاهی به اصطلاح گویش محلی پیش درست می‌کردند و به آن کلاه پیشی می گفتند تاهر زمان که به مزرعه می‌رفتند کلاه را خیس کنند و اشعه‌های آفتاب کم‌تر به آن‌ها آسیب برساند.

علاوه براینکه از برگ درخت خرما انواع وسایل تهیه می‌کردند از سیس نخل نیز که بسیار محکم و قهوه‌ای رنگ است برای شستشوی ظرف نیز استفاده می‌شد این سنت همچنان درشهداد وجود دارد وتقریبا می‌توان گفت در اکثر خانه‌های شهداد صنایع دستی‌های حصیری را می‌توان دید.

 مومن زاده یکی از فروشندگان صنایع دستی شهداد درباره‌ استقبال مسافران از این هنر زیبا گفت: قبل از شیوع ویروس کرونا گردشگران داخلی وخارجی زیادی به این منطقه سفر می‌کردند و این صنایع دستی خیلی مورد استقبال آن‌ها قرار می‌گرفت، اما با شیوع این ویروس گردشگر کمتر وجود دارد و بیشترین خرید را مسافران داخلی دارند.

حجت ابراهیمی نماینده اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری شهداد در رابطه با صنایع دستی منطقه شهداد گفت: صنایع دستی شهداد شامل پته دوزی، گلیم بافی وانواع صنایع حصیری ازجمله بادبزن، کلاه، پادری، جارو است که از برگ‌های درخت خرما به دست می‌آیند.

او با شاره به اینکه حصیر بافی شهداد در سنوات گذشته ثبت ملی شده است، بیان داشت: تمام تلاش خود را برای حفظ و نگهداری این سنت و هنر زیبا خواهیم کرد تا فراموش نشود و منبع درآمد خوبی برای اهالی این منطقه باشد.

نخل، درخت پر برکتی است و هیچ قسمت آن دور ریختنی نیست علاوه براینکه می‌توان از محصول آن برای صادرات و رونق اقتصادی استفاده کرد، صنایع دستی آن نیز می‌تواند صنعت گردشگری و اقتصادی منطقه را رونق بخشد.

گزارش از زهرا پورحسینی

انتهای پیام/ی