"عراق به بهانه تحریم از پرداخت پول برق و گاز ایران اجتناب می‌کند"

به گفته رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق، عراقی‌ها به بهانه‌های مختلف، از جمله تحریم بودن بانک‌های ایرانی توسط آمریکا سعی می‌کنند از پرداخت طلب ایران به خاطر صادرات گاز و برق خودداری کنند.

یحیی آل‌اسحاق شنبه ۱۴ فروردین به خبرگزاری ایلنا گفته که با وجود این و به رغم احتمال ورود رقبای جدیدی مانند عربستان، اردن، ترکیه، چین و دیگران به بازار این کشور، وضعیت روابط تجاری تهران و بغداد بهتر از سال گذشته خواهد شد.

او افزود: «در مجموع برآورد ما این است که با توجه به مقدماتی که فراهم شده مانند رفع موانع بروکراسی، امکانات عملی برای حمل و نقل، بیمه، تعداد گذرگاه‌های مرزی و غیره که در دست ساماندهی است، توافقات بین دولت‌ها، نقل و انتقالات بانکی و دیگر عوامل وضعیت تجاری دو کشور بهتر خواهد شد.»

مصطفی کاظمی، نخست‌وزیر عراق به تازگی در سفری به ریاض با شماری از رهبران عربستان، از جمله ولیعهد محمد بن سلمان دیدار و گفت‌وگو کرد. روابط تجاری بین دو کشور و گسترش سرمایه‌گذاری‌های عربستان در عراق از اهداف این سفر عنوان می‌شود.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

آل‌اسحاق هدف عربستان و دیدار اخیر کاظمی از ریاض را تلاش برای "نفوذ در حوزه اقتصاد عراق" عنوان کرده و می‌گوید: «مزیت‌های ما در بازار عراق به گونه‌ای است که علی‌رغم عزم عربستان برای حضور بیشتر در عراق جای نگرانی برای ایران وجود ندارد.»

جایگزین کردن عربستان به عنوان منبع تامین برق

با این همه برنامه‌های ریاض و بغداد برای افزایش سطح همکاری‌ها به مدت‌ها پیش بازمی‌گردد و سفر چند روز پیش کاظمی به عربستان قرار بود ماه ژوئیه سال پیش برگزار شود که به دلیل بیماری ملک سلمان به تعویق افتاد.

علی عبدالامیر علاوی، وزیر دارایی عراق ۲۹ اردیبهشت سال پیش در یک پیام توئیتری از جایگزین کردن عربستان با جمهوری اسلامی به عنوان منبع تامین برق مورد نیاز این کشور خبر داد و از طرح‌ها و برنامه‌هایی سخن گفت که هدف آنها تامین بیش از ۲۰ هزار فرصت شغلی در وزارت برق عراق است.

آمریکا بارها به عراق توصیه کرده برای مصون ماندن از تاثیر تحریم‌ها، برق و گاز مورد نیاز خود را از منابع دیگری نظیر عربستان تهیه کند یا به افزایش ظرفیت تولید داخلی بپردازد.

دولت دونالد ترامپ اردیبهشت ۹۷ خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران را اعلام کرد و پس از آن تحریم‌های لغو یا تعلیق شده علیه جمهوری اسلامی دوباره اعمال شدند. برخی کشورها نظیر عراق برای یک دوره مشخص زمانی از رعایت برخی تحریم‌ها معاف شده‌اند.

معافیت تازه عراق از رعایت تحریم‌های آمریکا

معافیت عراق برای واردات انرژی از ایران در دوران دونالد ترامپ برای دوره‌های ۹۰ روزه مرتب تمدید می‌شد. دولت جو بایدن چند روز پیش اعلام کرد این معافیت‌ها برای ۱۲۰ روز، بالاترین زمان ممکن مطابق قوانین ایالات متحده تمدید شده است.

بدهی عراق به ایران بابت واردات برق و گاز حدود ۶ میلیارد دلار برآورد می‌شود. حمید حسینی، عضو اتاق بازرگانی ایران می‌گوید وقتی آمریکایی‌ها به کشوری معافیت می‌دهند "مشکلی برای پرداخت پول ندارند".

او نیز در گفت‌وگو با ایلنا عراق را به بهانه‌تراشی برای نپرداختن بدهی‌ها متهم کرده و می‌گوید: «پول برق را چون می‌توانیم در قبال آن دینار دریافت کنیم بهتر پرداخت کرده‌اند اما برای پول گاز هنوز اتفاق خاصی رخ نداده است.»

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

به گفته حسینی سال گذشته صادرات ایران به عراق تا ۱۵ درصد کاهش یافت اما به موازات آن قاچاق کالا به این کشور به شدت افزایش یافت. او یکی از علت‌های این وضعیت را "بی‌ثباتی قوانین و مقررات ما" عنوان کرد که صادرات بسیاری کالاها را ممنوع کرده است.

سرمایه‌گذاری میلیاردی عربستان در عراق

گرچه فعالان بخش خصوصی ایران نگرانی از افزایش همکاری‌های ریاض و بغداد را ناموجه می‌خوانند این روند می‌تواند دست‌کم صادرات برق ایران به عراق را تحت تاثیر قرار دهد.

در جریان گفت‌وگوهای اخیر میان مقام‌های ارشد عراق و عربستان پنج توافق‌نامه، از جمله در زمینه همکاری‌های مالی، تجاری، اقتصادی، فرهنگی و رسانه‌ای امضا شد. در بیانیه مشترکی که پس از پایان دیدار مقامات دو کشور منتشر شده از ایجاد یک صندوق مالی ۳ میلیارد دلاری سخن رفته است.

قرار است این صندوق که بخش اعظم بودجه آن توسط عربستان سعودی تامین می‌شود، با مشارکت بخش خصوصی دو کشور در زمینه‌های مختلف اقتصادی عراق و از جمله در عرصه تولید برق فعالیت کند.

این مشارکت می‌تواند همانگونه که وزیر دارایی عراق یک‌سال پیش گفته بود عربستان را جایگزین ایران در حوزه تامین برق کند.

• چشم‌انداز آینده عراق از فراز ویرانه‌های موصل

  دولت عراق روز دوشنبه (۱۰ ژوئیه/ ۱۹ تیر) پیروزی بر ستیزه‌جویان "دولت اسلامی" (داعش) در موصل را رسما اعلام کرد. نخست‌وزیر این کشور همراه با سربازان عراقی در موصل پرچم عراق را به اهتزاز درآورد. حیدر عبادی یک روز پیش از آن به موصل رفته بود، اما ناگزیر شد اعلام رسمی پیروزی را به خاطر مقاومت‌ها‌ی پراکنده در کرانه غربی رود دجله به تعویق بیاندازد.

• چشم‌انداز آینده عراق از فراز ویرانه‌های موصل

  نیروهای عراقی حدود دو هفته پیش از این، همزمان با بازپس‌گیری مسجد نوری موصل "پایان خلافت داعش" را اعلام کرده بودند. مسجد نوری که حال ویرانه‌ای بیش از آن بر جا نمانده (نمایی از محوطه مسجد)، اهمیتی نمادین داشت: ابوبکر بغدادی، سرکرده‌ی گروه تروریستی "دولت اسلامی" در همین مسجد اعلام خلافت کرد.

• چشم‌انداز آینده عراق از فراز ویرانه‌های موصل

  نمایی دیگر از مسجد نوری؛ از گلدسته‌ی خمیده‌ی مشهور این مسجد که مردم محلی به آن "الحدباء" (خمیده) می‌گویند، هم تنها تلی از خاک و آجر باقی مانده است.

• چشم‌انداز آینده عراق از فراز ویرانه‌های موصل

  نبرد بر سر آزادسازی موصل نزدیک به ۹ ماه طول کشید. اوایل سال ۲۰۱۷ و در حالی که حدود سه ماه از حمله گسترده‌ی نیروهای عراقی می‌گذشت، اعلام شد که تروریست‌های "دولت اسلامی" از شرق این شهر تارانده شده‌اند. نبرد موصل علاوه بر ویرانی‌های گسترده، جان هزاران غیرنظامی را هم گرفت؛ صدها هزار نفر نیز آواره شدند.

• چشم‌انداز آینده عراق از فراز ویرانه‌های موصل

  سازمان عفو بین‌الملل همزمان با اعلام شکست داعش در موصل در گزارشی مستند از سنگین‌ترین جنایات علیه غیرنظامیان در عراق سخن گفته است. بر این اساس، جهادگرایان داعش در موصل صد‌ها نفر را کشته‌اند و از غیرنظامیان به‌عنوان سپر انسانی استفاده کرده‌اند. نیروهای عراقی هم به نقض حقوق بشر در متهم شده‌اند؛ از جمله این‌که در برخی مناطق پرجمعیت موصل از "سلاح‌هایی نادقیق" استفاده کرده‌اند. (تصویر: آوارگانی از موصل)

• چشم‌انداز آینده عراق از فراز ویرانه‌های موصل

  در کنار گزارش سازمان عفو بین‌الملل که روی دیگر سکه‌ی پیروزی در موصل را به تصویر می‌کشد، فراخوان اتحادیه‌ اروپا به "آشتی" هم نشانه‌ وجود نگرانی‌هایی از احتمال تسویه حساب‌های گروهی، فرقه‌ای یا مذهبی است.

• چشم‌انداز آینده عراق از فراز ویرانه‌های موصل

  نکته مسلم اما این است که ساکنان موصل، دومین شهر بزرگ عراق، تلاش خواهند کرد به زندگی عادی بازگردند، همان‌طور که ساکنان "حمام العلیل" (تصویر) تلاش کردند. حمام العلیل در جنوب موصل که به‌خاطر "چشمه‌های شفابخش" مشهور است، مدت‌ها در تصرف تروریست‌های "دولت اسلامی" بود. این شهر در نوامبر ۲۰۱۶ – حدود یک ماه پس از آغاز عملیات آزادسازی موصل – آزاد شد.

• چشم‌انداز آینده عراق از فراز ویرانه‌های موصل

  تلاش ساکنان موصل برای بازگشت به زندگی عادی، قطعه‌ای است از پازلی بزرگتر: بازگشت عراق به زندگی عادی. عراق همچنان درگیر گروه‌های تروریستی، از جمله "دولت اسلامی" است. اختلاف اکثریت شیعه با اقلیت سنی که در تثبیت داعش در این کشور بی‌تأثیر نبود هنوز حل نشده. در سال‌های اخیر مؤلفه‌های جدیدی از جمله شبه‌نظامیان شیعی به معادلات سیاسی این کشور اضافه شده‌اند. استقلال‌خواهی کردها نیز هست.

• چشم‌انداز آینده عراق از فراز ویرانه‌های موصل

  سرنوشت "دولت اسلامی" هم به نوعی با سرنوشت کانون‌های بحران در منطقه از جمله عراق و سوریه گره خورده است. از مدت‌ها پیش گفته می‌شد که رهبر این گروه تروریستی از موصل خارج شده و در منطقه‌ای در نزدیکی مرز سوریه و عراق پنهان شده است. روسیه چندی پیش اعلام کرد که نشستی با شرکت سران داعش را بمباران کرده و مشغول بررسی احتمال مرگ ابوبکر بغدادی در این حمله است.

• چشم‌انداز آینده عراق از فراز ویرانه‌های موصل

  تا کنون نه مسکو توانسته این احتمال را ثابت کند، نه نیروهای بومی و نه کشورهای غربی حاضر در ائتلاف ضد داعش. از طرفی مدرکی مستدل از زنده‌بودن سرکرده‌ "دولت اسلامی" هم در دست نیست. آخرین مدرکی که زنده‌بودن ابوبکر بغدادی را "ثابت می‌کند"، پیامی شنیداری منتسب به او مربوط به ماه‌های پایانی سال ۲۰۱۶ است.

• چشم‌انداز آینده عراق از فراز ویرانه‌های موصل

  با فرض برقراری تعادل سیاسی و غلبه بر جنگ قدرت و بی‌اثر کردن گروه‌های تروریستی، بازسازی ویرانی‌های گسترده‌ی عراق که خرابه‌های موصل نمونه‌ای کوچک از آن است، به سرمایه‌گذاری سنگین و شکیبایی نیاز دارد. فساد اداری را هم که مانعی سترگ در این مسیر است، نباید از نظر دور داشت.