فرهنگیان هرات: نمی‌گذاریم کاشی‌های وارداتی روی بناهای تاریخی نصب شود
بی بی سی فارسی
- محمد قاضی‌زاده
- بی‌بی‌سی- هرات
کاشی‌کاری در هرات بیش از هشتصد سال سابقه دارد
مسئولان فرهنگی هرات می‌گویند برخی از شرکت‌های ساختمانی که مرمت بناهای تاریخی را بر عهده می‌گیرند تلاش می‌کنند تا کاشی‌های صنعتی و وارداتی را به دلیل کم هزینه بودن آن به کار ببرند.
در حال حاضر در برخی از کشورها و از جمله چین، ازبکستان و ایران هم کاشی صنعتی تولید می‌شود اما به گفته مسئولان فرهنگی هرات این کاشی‌ها کیفیت، اصالت و اهمیت کاشی سنتی افغانستان را ندارد.
اداره حفظ آبدات/بناهای تاریخی هرات می‌گوید پیشنهادهایی برای نصب کاشی صنعتی در قسمت‌هایی از مسجد جامع بزرگ هرات دریافت کرده که بی درنگ آن رد کرده است.
زلمی صفا، مسئول این اداره می‌گوید:"فعلا جد و جهدی هست که کاشی‌های ایرانی در مسجد جامع هرات نصب شود اما تا زمانی که من مسئولیت اداره حفظ آبدات تاریخی را به عهده داشته باشم اجازه این کار را نخواهم داد."
توضیح تصویر،اداره حفظ آبدات/ بناهای تاریخی هرات کوشش برخی از شرکت های ساختمانی برای مصرف کاشی‌های صنعتی خارجی و صنعتی در بناهای تاریخی هرات را نگران کننده می‌خواند
مسئولان این اداره می‌گویند تورید و نصب کاشی صنعتی خارجی در شهری که پیشینه چند صد ساله و درخشان در تولید کاشی سنتی دارد، جفای بزرگ است.
آقای صفا می‌گوید رئیس جمهوری فرمان داده که بناهای تاریخی و مکان‌های عمومی جدید باید با کاشی‌های سنتی افغانستان و طرح دوره تیموری مزین شود اما تاکنون این دستور اجرایی نشده است.
او امیدوار است که این دستور به گونه جدی عملی شود.
توضیح تصویر،بسیاری از بناهای تاریخی هرات و از جمله در و دیوار مسجد جامع بزرگ هرات با کاشی‌های هفت رنگ و معرق تزئین شده
یگانه کارگاه سنتی و دولتی کاشی‌سازی هرات به شیوه هشتصد سال قبل و با استفاده از سنگ‌های مخصوصی که از بستر دریای هریرود جمع آوری می‌شود، شیشه، قلع و مس گداخته شده در کارگاه‌های مسگری، کاشی تولید می‌کند.
آقای صفا می‌گوید که کارگاه کاشی سازی سنتی هرات به اعتبار کیفیت و چگونگی کار که دقیقا از لحاظ سبک و ابزار کار با شیوه کاشی سازی عصر تیموری‌ها یکسان است در جهان نظیر ندارد و "ما افتخار می‌کنیم که این هنر را مدرنیزه نکردیم."
فراز و فرود صنعت کاشی سازی هرات
کاشی کاری در هرات بیش از هشتصد سال سابقه دارد و به عصر زمام داری سلطان غیاث الدین غوری برمی‌گردد.
اوج شکوفایی این هنر اما به قرن نهم هجری در عصر تیموریان هرات برمی‌گردد. مدت‌های دراز این هنر بی رونق ماند تا اینکه در اوایل قرن چهاردهم هجری در سال ۱۳۲۱ به کوشش عبدالله ملکیار، والی وقت هرات، دوباره کارگاه کاشی ساز به سبک تیموری در هرات ایجاد شد.
- هرات؛ ۷۰۰ مکان باستانی و سه راهنمای گردشگری
- صدها بنای تاریخی هرات اگر ثبت نشوند 'غصب یا نابود' می‌شوند
رئیس جمهوری فرمان داده که بناهای تاریخی و مکان‌های عمومی جدید باید با کاشی‌های سنتی افغانستان و طرح دوره تیموری مزین شود
بسیاری از بناهای تاریخی هرات و از جمله در و دیوار مسجد جامع بزرگ هرات با کاشی‌های هفت رنگ و معرق تزئین شد.
این هنر اما از سال ۱۳۶۰ و با شروع جنگ‌ها رو به ضعف نهاد. در سال ۱۳۷۱ تا حدی مورد توجه قرار گرفت اما به رونق پیشین برنگشت.
یگانه کارگاه دولتی کاشی سازی هرات که متعلق به آمریت آبدات تاریخی هرات بود نیز در سال ۱۳۹۵ به دلیل نبود امکانات و بودجه به کلی از کار بازماند اما در دو سال گذشته دوباره به کار افتاده، بودجه یافته و حالا ده نفر همه روزه در آن کار می‌کنند.
انتقال میراث کاشی‌سازی به نسل تازه‌نفس
بشیر احمد فقیری که ۳۵ سال دارد و در یگانه کارگاه کاشی سازی سنتی در اداره حفظ آبدات تاریخی هرات کار می‌کند، می‌گوید: " پدرم ۶۵ سال اینجا کار کرد. حالا آرزوی ما هم این است که شاگردان جوان بیایند و ما به آنان یاد بدهیم که این هنر از بین نرود."
در کنار کاشی‌سازی دولتی، در سال‌های اخیر در هرات یک کارگاه شخصی و خصوصی کاشی‌سازی نیز به همین سبک و شیوه از سوی "استاد" عبدالجلیل توانا خوشنویس برجسته هرات، ایجاد شده است.
توضیح تصویر،اکثر کسانی که کاشی سازی را پیش می‌برند این حرفه را از پدران‌شان به ارث بردند
آقای توانا می‌گوید کاشی اصیل هراتی را در بناهای تاریخی غزنی، قندهار و کابل هم به کار برده است.
او نیز تاکید می‌کند که این هنر باید به نسل‌های بعدی انتقال یابد.
آقای توانا می‌گوید: " روی این هنر حساب می‌شود. این یکی از هنرهای والای این خطه باستانی است. زحماتی که گذشتگان کشیدند باید کارشان گسترش یابد و ما باید آن را به آیندگان انتقال دهیم."
محمد صدیق میر، استاد دانشگاه و عضو انجمن حامیان میراث فرهنگی هرات اما می‌گوید قدم‌های موثری برای حمایت از کاشی سازی و کاشی سازان برداشته نشده است.
به گفته او، این هنر به حمایت دولتی و مردمی نیاز دارد.
آقای میر می‌گوید: "کاشی کار ماهانه پنج هزار افغانی معاش دارد. با پنج هزار در ماه چگونه می‌توان فعالیت کرد؟"
به باور او، برای رونق بازار این کاشی‌ها باید تبلیغات بیشتری بین مردم انجام شود تا در خانه‌ها و دفاترشان از آن استفاده کنند و تقاضا برای این تولیدات افزایش یابد.
مسئولان فرهنگی هرات در حالی بر جلوگیری از نصب کاشی های بیرونی در بناهای تاریخی هرات تاکید می‌کنند که اخیرا جنجال بر سر نسبت دادن میراث‌های فرهنگی به نام کشورهای دیگر منطقه بدون نام و حضور افغانستان در فهرست جهانی یونسکو بالا گرفته است.
منبع خبر: بی بی سی فارسی 
اخبار مرتبط: فرهنگیان هرات: نمی‌گذاریم کاشی‌های وارداتی روی بناهای تاریخی نصب شود
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۴ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران
