عفو بین‌الملل: کرونا وضعیت حقوق بشر را بدتر کرده است

بر أساس گزارش سالانه سازمان عفو بین‌الملل که چهارشنبه، هفتم آوریل (۱۸ فروردین) منتشر شد، در سال ۲۰۲۰ وضعیت حقوق بشر برای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان، از جمله ایران در حد قابل‌توجهی بدتر شده است.

به گفته این سازمان حقوق‌‌بشری پاندمی کووید۱۹ در بسیاری از کشورها به گسترش بی‌عدالتی، تبعیض و سرکوب دامن زده و بهانه‌ای برای اقدامات بی‌رحمانه برخی دولت‌ها در زمینه حقوق شهروندی فراهم کره است.

عفو بین‌الملل بیش از هر چیز رویکرد کشورهای ثروتمند در مبارزه با پاندمی کووید۱۹ و بی‌عدالتی در زمینه پخش واکسن در کشورهای تنگدست را نقد می‌کند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید  

انیس کالامار،  دبیرکل این سازمان در پیش‌گفتار گزارش ۱۷۲ صفحه‌ای می‌نویسد، این پاندمی از جمله میان‌مایگی، خودخواهی و فریبکاری قدرت‌مداران در جهان را نمایان کرده است.

در این راستا از جمله  به تضعیف برنامه کوواکس سازمان جهانی بهداشت  از جانب ایالات متحده، روسیه و چند کشور دیگر اشاره شده است.

این برنامه برای تقسیم عادلانه واکسن در جهان ایجاد شده است.

اذیت و آزار کارکنان حوزه بهداشت

بر أساس گزارش عفو بین‌الملل، انتقاد از شرایط کار در سایه پاندمی کووید۱۹ منجر به دستگیری، اخراج یا سایر اقدامات تنبیهی شاغلان شده است.

در ۴۲ کشور از ۱۴۹ کشور مورد بررسی، نهادهای دولتی کارکنان بخش بهداشت و درمان را در ارتباط با پاندمی تحت فشار گذاشته‌ یا آنها را مورد اذیت و آزار قرار داده‌اند.

در ۴۲ کشور هم پناهجویان و مهاجران، اخراج و به کشورهایی فرستاده شده‌اند که در آنها نقض حقوق بشر و تهدید شهروندان رایج است. 

گزارش تاکید می‌کند که در بسیاری از مناطق جهان، خشونت در درگیری‌های سیاسی، خشونت خانگی، و همچنین محدودیت‌های آزادی بیان و اجتماعی افزایش یافته است.

برای بسیاری از زنان و همچنین افراد همجنسگرا، دوجنسگرا، ترنس و بیناجنسی (LGBTI) حمایت و کمک‌های دولتی برای مقابله با پاندمی وجود ندارد.

در فصل مربوط به آلمان این گزارش، بیش از هر چیز فعالیت‌های راست‌گرایان افراطی در میان پرسنل نیروهای انتظامی و امنیتی مورد انتقاد قرار گرفته است.

• وکلایی که در جایگاه متهم می‌نشینند

  گیتی پورفاضل، وکیل دادگستری، از امضاکنندگان بیانیه درخواست استعفای خامنه‌ای است که مرداد ۹۸ منتشر شد. خانم پورفاضل چند هفته پس از انتشار بیانیه بازداشت شد و تا اواخر آبان در زندان اوین ماند. دادگاه انقلاب او را به چهار سال و دو ماه حبس محکوم کرد که در مرحله تجدیدنظر به ۲۷ ماه تقلیل یافت. او روز یکشنبه ۱۶ شهریور ۹۹ برای اجرای این حکم به زندان اوین منتقل شد.

• وکلایی که در جایگاه متهم می‌نشینند

  محمد نجفی، وکیل دادگستری و فعال حقوق بشر بارها با اتهامات مختلف احضار و زندانی شده است. این وکیل، در پرونده‌های مختلف به مجموعا ۱۹ سال زندان محکوم شده؛ پرونده‌هایی که شامل اتهاماتی چون "توهین به رهبری"، "تبلیغ علیه نظام" یا "کمک به دول متخاصم در مصاحبه با رسانه‌های خارج از کشور" هستند. در بهمن سال ۹۸ و در تازه‌ترین محاکمه، او را به دلیل سخنرانی در خانه مادر ستار بهشتی به شش ماه حبس محکوم کردند.

• وکلایی که در جایگاه متهم می‌نشینند

  امیرسالار داودی وکالت بسیاری از متهمان سیاسی و عقیدتی از جمله زینب جلالیان و زندانیان بهایی را بر عهده داشته و در کانال تلگرامی "بدون روتوش" در باره مسائل صنفی حوزه وکالت می‌نوشت. او ۲۹ آبان ۹۷ و پس از تفتیش دفتر کار و خانه‌‌اش دستگیر شد. شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران او را به ۳۰ سال حبس تعزیزی، ۱۱۱ ضربه شلاق، ۶ میلیون تومان جریمه نقدی و دو سال محرومیت از کلیه حقوق اجتماعی محکوم کرد.

• وکلایی که در جایگاه متهم می‌نشینند

  پیام درفشان، وکیل مدافع تعدادی از زندانیان عقیدتی و سیاسی، در بهمن ۹۸ به اتهام "اهانت به مقام رهبری" از سوی دادگاه انقلاب اسلامی کرج به دوسال زندان و محرومیت از اشتغال به حرفه‌ وکالت محکوم شد. دادگاه انقلاب تهران نیز در تیر ۹۹ او را با اتهاماتی چون "فعالیت تبلیغی علیه نظام" و "نشر اکاذیب" مجرم شناخت. او در یک پرونده دیگر به یک سال حبس تعلیقی محکوم شده است.

• وکلایی که در جایگاه متهم می‌نشینند

  شهریور ۱۳۹۷، قاسم شعله سعدی (راست) و آرش کیخسروی (سمت چپ) حین تجمع در برابر مجلس و به اتهام "اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی" دستگیر و به زندان اوین منتقل شدند. علت تجمع، اعتراض به نظارت استصوابی و کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر بود. دستگیری وکلای دادگستری در برابر مجلس و انتقال دو تن از آنها با پابند و دستبند و لباس مخصوص به زندان فشافویه، با واکنش اعتراضی "تریبون آزاد وکلا" همراه شد.

• وکلایی که در جایگاه متهم می‌نشینند

  زینب طاهری، وکیل محمد ثلاث، یک روز پس از اعدام موکل‌اش بازداشت شد. او اعلام کرده بود اسنادی حاکی از بی‌گناهی ثلاث در اختیار دارد و آنها را افشا خواهد کرد. دستگاه قضایی جمهوری اسلامی علت بازداشت طاهری را "راه‌های غیرقانونی" برای دفاع از موکل‌اش و توسل به شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد. خانم طاهری تاکید داشت که بازسازی صحنه جرم بدون حضور متهم، وکیل و شهود، در محل اداره آگاهی شاهپور انجام شده است.

• وکلایی که در جایگاه متهم می‌نشینند

  هدی عمید، وکیل دادگستری و فعال حقوق زنان (نفر اول سمت چپ) در شهریور ۹۷ در خانه‌اش دستگیر شد. او پس از دو ماه حبس در زندان اوین، با قرار وثیقه آزاد شد. هدی عمید و نجمه واحدی (سمت راست)، کارگاه‌های آموزشی در زمینه شروط ضمن عقد برای زنان برگزار می‌کردند. این دو هم‌زمان با رضوانه محمدی، فعال برابری جنسیتی (نفر وسط) بازداشت شدند.

• وکلایی که در جایگاه متهم می‌نشینند

  مصطفی دانشجو، وکیل دادگستری، از فعالان حقوق دراویش گنابادی، ۱۷ تیر ۹۷ با هجوم ماموران مسلح به خانه‌اش دستگیر شد. دادگاه انقلاب به ریاست قاضی مقیسه، او را به اتهام "تبانی علیه امنیت ملی و تبلیغ علیه نظام" به ۸ سال زندان محکوم کرد. او به دلیل وضعیت جسمی نامناسب و از کار افتادگی نیمی از ریه، با قرار وثیقه آزاد شده اما پروانه وکالتش به دلیل دفاع از دراویش گنابادی لغو شده است.

• وکلایی که در جایگاه متهم می‌نشینند

  عبدالفتاح سلطانی، از پایه‌گذاران کانون مدافعان حقوق بشر و وکیل مدافع پرونده بسیاری از دانشجویان، روزنامه‌نگاران و فعالان سیاسی و از معترضان به نتیجه انتخابات ۸۸، هفت سال در زندان ماند. او اسفند ۱۳۹۰ به ۱۸ سال حبس در تبعید و ۲۰ سال محرومیت از وکالت محکوم شد که بعدا به ۱۰ سال تقلیل یافت. سلطانی به‌خاطر شجاعت و پایداری در دفاع از حقوق زندانیان، جوایز زیادی کسب کرده است.

• وکلایی که در جایگاه متهم می‌نشینند

  نسرین ستوده به ۳۳ سال زندان و ۱۴۸ ضربه شلاق محکوم شده است. او را نیز به اتهامات آشنایی چون "تبانی علیه امنیت ملی، فعالیت تبلیغی علیه نظام" یا "ضدیت با مجازات اعدام" محاکمه کرده‌اند. انجمن قضات آلمان که جایزه حقوق بشر سال ۲۰۲۰ را به این وکیل دادگستری داده می‌گوید: «ستوده به واسطه تعهد شجاعانه و خستگی‌ناپذیر خود به حقوق بشر و حاكمیت قانون به یک سمبل مدافع حقوق مدنی ایران تبدیل شده است.»

  نویسنده: مهیندخت مصباح

ایران و خاورمیانه

تصویری که در گزارش امسال عفو بین‌الملل از وضعیت حقوق بشر در خاورمیانه در سایه پاندمی ترسیم شده رقت‌انگیز است.

در دست‌کم ۱۰ کشور خاورمیانه نقض حقوق بشر گسترش یافته و به نظر می‌رسد که این روند به امری عادی تبدیل شده است.

در این راستا به ابعاد گوناگون این پدیده، از جمله در زمینه اطلاع‌رسانی اشاره شده است. به عنوان مثال مقامات قضایی ایران، بحرین، عربستان سعودی و عمان تیم‌های ویژه‌ای برای دستگیری افرادی که به اعتقاد آنها اخبار نادرست در باره پاندمی پخش می‌کنند تشکیل داده‌اند.

در ایران و مصر فعالان شبکه‌های اجتماعی و روزنامه‌نگارانی که به آمار و اخبار کرونایی دولت شک کرده بودند دستگیر شده‌اند.

در ایران کانال‌های شماری از شبکه‌های اجتماعی که در رابطه با کرونا خبررسانی می‌کرده‌اند مسدود شده‌اند و مقامات فلسطینی و  مصری به بستن وبسایت‌هایی مبادرت کرده‌اند که در این زمینه فعال بوده‌اند.

در ادامه گزارش سالانه، به کشتن چند زندانی به دلیل اعتراض به اوضاع ناهنجار زندان‌ها، سرکوب فعالان حقوق بشری و تظاهرات شهروندان عادی در ایران اشاره شده است.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید  

بر اساس این گزارش، حتی اعضای خانواده فعالان حقوق بشری هم مورد ارعاب نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی قرار گرفته‌اند.

در این گزارش به دولت اسرائیل نیز به دلیل نقض حقوق ساکنان مناطق اشغالی انتقاد شده است. علاوه بر این دولت اسرائیل واکسن کرونا را تنها در اختیار شهروندان اسرائیل و شرق اورشلیم (بیت‌المقدس) گذاشته و از توزیع آن در مناطق اشغالی خودداری کرده است.

سازمان حقوق بشری از دولت اسرائیل همچنین به دلیل شنود و رصد فعالان حقوق بشری از طریق نرم‌افزار ویژه جاسوسی شرکت NSO انتقاد کرده است.

به گفته عفو بین‌الملل این نرم‌افزار به کشورهای دیگر نیز صادر شده و در مراکش باعث دستگیری یک روزنامه‌نگار و یک استاد دانشگاه به اتهام‌های واهی شده است.