معضل زیست محیطی برای شهرک نوین شاهرود/توجه مسئولان و مطالبه مردم

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها - محمد حسین عابدی: سال‌هاست که مردم شهرک نوین (یا همان صدیق) و روستاهای همجوار آن در امتداد خط راه آهن در جنوب شهر شاهرود از فعالیت‌های کارخانه قند و ذرت شکایت دارند زیرا بوی متعفن ناشی از آلایندگی کارخانه‌ها، برای خانواده‌هایشان مشکل ساز شده است. بوی متعفنی که تحملش برای نیم ساعت نیز دشوار است چه برسد به اینکه در جوار آن زندگی کرد.

شرکت مذکور یکی از شرکت‌های زیرمجموعه گروه توسعه صنایع شمال کشور در شهرستان شاهرود است که با هدف تولید نشاسته و گلوکز و مشتقات آن از ذرت آغاز به کار کرد. این کارخانه همچنین در جوار کارخانه قند شاهرود ایجاد شد.

به گفته اهالی منطقه انبارهای نگهداری ملاس و چغندر در این کارخانه به دلیل قدیمی بودن یکی از متهمان بوی بد و متعفن شهرک نوین در کنار فعالیت‌های کارخانه فرآوری ذرت هستند.

شدت بوی متعفن

شهرک نوین که به واسطه نام بومی آن منطقه، قلعه صدیق نامیده می‌شد، در واقع شهرک مسکونی و خانه‌های سازمانی مهندسان آلمانی و آمریکایی کارخانه فرآوری شکر و قند است که در دهه ۴۰ ساخته و موجبات اسکان آنها را فراهم کرده است.

این شهرک دارای خانه‌های متعدد ویلایی است که تمام آنها زمین‌های بسیار بزرگی دارد و یک خانه در میان آن قرار گرفته در حالی که مابقی فضا را درختان و گیاهان می‌پوشانند در نتیجه این منطقه یکی از زیباترین و خوش آب و هوا ترین بخش‌های زندگی در سطح استان سمنان محسوب می‌شود اما فعالیت کارخانه‌های صنعتی در کنار آن باعث شده تا مردم ناراضی باشند.

نارضایتی مردم

یکی از ساکنان این شهرک با بیان اینکه مشکل بوی بسیار بد از چند سال پیش وجود داشته و حتی منجر به شکایت در مراجع قضائی از طرف مردم نیز شده است، به خبرنگار مهر، گفت: این بو به حدی نامطبوع و تهوع‌آور است که هیچ مثالی برای آن نمی‌شود زد. چندین نفر از اهالی شهرک نوین به خاطر همین مشکل منزل خود فروخته یا رها کرده و به داخل شهر رفته‌اند.

محمد رضائیان با بیان اینکه در تابستان که درب و پنجره‌ها باز است و یا کولرها کار می‌کنند هنگام انتشار این بو تمام این منطقه به هم می‌ریزد، و در زمستان هم علی رغم اینکه درب و پنجره‌ها دوجداره است بو به داخل نفوذ می‌کند، بیان کرد: مراجعه به فرماندار وقت طی سال‌های قبل و بازدید وی از منطقه در هنگام انتشار بو، مراجعه به دادسرا و گذاشتن جلسه با حضور نمایندگان مردم و مدیر عامل شرکت، بازدیدها از شرکت، اعتراضات و … هیچکدام نتوانسته کاری از پیش ببرد.

وی با بیان اینکه بوی بد کارخانه مذکور فقط در هنگامی که اعتراضات مردمی بالا می‌گیرد و مسئولان به دنبال موضوع می‌افتند، کمی کاهش پیدا می‌کند اما بعد از مدتی دوباره همه چیز مثل روز اول می‌شود، افزود: مردم چند بار قصد تجمع مقابل شرکت را داشته‌اند که با وساطت یکی از مدیران شرکت در شاهرود این کار صورت نگرفته است. از سوی دیگر مدیران شرکت فراموش کرده‌اند که اول مردم اینجا زندگی می‌کرده‌اند و بعد این شرکت تأسیس شده است.

قابل تحمل نیست

دیگر ساکن شهرک نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه بوی بسیار متعفن کارخانه آلاینده همجوار شهرک نوین مردم را آزار می‌دهد، بیان کرد: پنج سال است که کسی به وضعیت ما رسیدگی نمی‌کند و البته باید گفت در مقطعی بوی بد کم شده اما مشکل برطرف نمی‌شود. وضعیت ما بسیار بد است زیرا این بو اصلاً قابل تحمل نیست.

مژگان محمدیان با بیان اینکه وقتی شرایط نامساعد می‌شود که مهمان به خصوص از راه دور داشته باشیم، گفت: در مقابل مهمانان فقط خجالت زده هستیم لذا از مسئولان می‌خواهیم کاری برای ما کنند تا از این شرایط رها شویم وگرنه مجبور به فروش منزلمان هستیم.

وی با تاکید بر اینکه هیچ مسئولی حاضر نیست ۲۴ ساعت در این شهرک زندگی کند تا شرایط را متوجه شود، افزود: این شهرک ۶۰۰ خانوار جمعیت دارد اما کم کم این میزان به نصف تبدیل شده‌اند زیرا همه عطایش را به لقایش بخشیده و رفته‌اند، همین حالا دو همسایه ما طی ماه‌های اخیر از اینجا رفته‌اند و جالب اینکه یکی شأن حتی اجاره نشین شده در حالی که خودش خانه‌ای ۶۰۰ متری و ویلایی دارد.

این شهروند با ابراز تأسف از اینکه به هر جا شکایت می‌کنیم کاری نمی‌کنند، افزود: فرمانداری اصلاً هیچ کاری که به ضرر کارخانه‌ها باشد نمی‌کند و بهانه شأن هم این است که باید از تولید حمایت کرد، گو اینکه مردم می‌گویند کارخانه را تعطیل کنید! اصلاً چنین چیزی نیست ما خواهان تعطیلی نیستیم و فقط می‌خواهیم وضعیت نابسامان شرکت یک جا بالاخره اصلاح شود.

مشکل برطرف نشده است

در برخی ساعات در شهرک نوین بویی به شدت متعفن که به دشواری می‌توان آن را توصیف کرد همه جا را فرا می‌گیرد و هر قدر به سمت شمال و شمال غربی شهرک نزدیک‌تر می‌شویم این بو بیشتر هم می‌شود. عجیب‌تر اینکه پس از مدتی حضور در این شرایط احساس سردرد و تهوع نیز به انسان دست می‌دهد زیرا بو اصلاً قابل تحمل نیست.

سید محمد موسایی یکی از اهالی شهرک با بیان اینکه دولت به بهانه حمایت از تولید هیچ فشاری بر روی کارخانه‌های منطقه نمی‌آورد تا از فیلترهای مناسب استفاده کند و همچنین آب آلاینده را به درون زمین‌های کشاورزی نریزند. چندی پیش با اعتراض ما شرکت مجبور به نصب فیلتر شد اما هنوز مشکل برطرف نشده است.

وی افزود: موضوع اینجا است که کارخانه قند و زرین ذرت بالاخره آلاینده است یا خیر؛ اگر آلاینده است چرا ملزم به استفاده از فیلترهای به روز و استاندارد نمی‌شوند اگر آلاینده نیستند پس این بوی متعفن چیست که مردم را آزار می‌دهد. مشکل اینجا است که مسئولان ما هرگز خودشان را جای مردم نمی‌گذارند.

مشکلات شهرک نوین پرتعداد هستند

خبرگزاری مهر استان سمنان چندی پیش گزارشی مفصل از مشکلات شهرک نوین نوشت و این بار دوباره شهرک نوین و مشکلی دیگر گویا قرار نیست این شهرک از مشکلات دور شود. شهرک نوین مکانی است که به دلیل قرارگیری در نزدیکی شهر شاهرود، از یک سو خارج از حریم شهر محسوب می‌شود اما از سوی دیگر داخل محدوده شهری است. به عبارت دیگر اینجا نه شهر است نه روستا.

این امر سبب شده تا از شش سال پیش تاکنون این شهرک درگیر مشکلاتی از جمله دریافت خدمات شهری شود. شهرداری شاهرود برای دوره‌ای از ارائه خدمات به این شهرک سر باز می‌زد لیکن مردم خودشان زباله‌هایشان را جمع آوری و به بیرون از شهرک منتقل می‌کنند یا می‌سوزانند.

وظیفه خدمات دهی به شهرک نوین سابقاً بر عهده بخشداری مرکزی شاهرود بود اما شش سالی می‌شود که بخشداری از ارائه خدمات به آن سر باز زده و شهرداری را موظف به خدمت رسانی می‌کند. موضوعی که تا همین امروز هم ادامه دارد. این موضوع که شهرک نوین نه شهر است و نه روستا سبب بروز بلاتکلیفی شده که مشکلات را به این منطقه زیبا گره زده است.

خبرنگار خبرگزاری مهر، بارها تلاش کرد تا با مسئولان کارخانه زرین ذرت نیز مصاحبه کند. از سویی شماره‌ای که از شرکت در سامانه‌های مختلفی مانند ۱۱۸ ثبت است، توسط فردی پاسخ داده می‌شود که صحبت درباره مسائل کارخانه را به مدیریت ارجاع می‌دهد حال آنکه تماس با دفتر مدیریت پس از دقایق طولانی وصل نمی‌شود و اصلاً کسی پاسخ گو نیست. در نتیجه برای شنیدن اقدامات انجام شده در درون شرکت برای کاهش آلایندگی باید به سراغ محیط زیست رفت.

نصب فیلتر تحمیل شد

رئیس اداره حفاظت از محیط زیست شاهرود درباره بوی بسیار بد کارخانه‌های مذکور، به خبرنگار مهر، گفت: قبل از عید نوروز بازدید و جلسه‌ای با حضور نماینده مردم شهرک، مسئولان و همچنین عوامل کارخانه از کارخانه مذکور انجام گرفت. در همین بازدید هم به نظر می‌آمد که کارهایی در این مجموعه انجام شده است، همچنین تنی چند از مردم شامل شهردار سابق شاهرود، نماینده مردم شهرک نوین و… در این بازدیدها حضور داشتند و می‌توانند این اقدامات را تصدیق کنند.

علی اکبر قربان لو افزود: پس از دریافت گزارش‌های مردمی و بررسی، ما در مجموعه محیط زیست شهرستان شاهرود کارخانه مذکور را تحت فشار قرار دادیم و حتی موضوع را به دادگاه نیز کشانده و طرح دعوا کردیم جالب اینجا است که حتی حکم هم صادر شد و لذا شرکت فیلترهای هوازی در مخازن و همچنین فیلترهای شنی خوبی را نصب کرد.

وی بیان کرد: با این حال به نظر می‌رسد بخشی از بوی موجود در شهرک نوین از لابون‌های کارخانه قند است که سال‌های سال پیش ساخته شده و وقتی برق قطع می‌شود و تهویه درستی در این لابن‌ها صورت نمی‌گیرد بوی بسیار بدی تولید می‌کند و باعث تشدید شرایط می‌شود.

آزمایش آب در محل

رئیس اداره محیط زیست شاهرود ادامه داد: در خصوص پساب‌های این کارخانه و همچنین کارخانه قند نیز که یکی دیگر از نگرانی‌های مردم به خصوص کشاورزان است باید توضیح داد که ما کارخانه‌ها را ملزم به نمونه‌گیری و آزمایش (توسط آزمایشگاه معتمد) از آب‌ها کرده‌ایم و هم اکنون این اقداما ت انجام می‌شود اما از سوی دیگر باید گفت شرکت‌ها خودشان هم باید رعایت کنند زیرا در صورتی که آلایندگی آنها اثبات شود باید مالیات و عوارض بسیار سنگینی را پرداخت کنند.

قربان لو با بیان اینکه به هر حال باید توجه داشت که ما هم در برخورد با واحدهای تولیدی دارای مشکلات و محدودیت‌هایی هستیم، بیان کرد: در کارخانه مذکور که صحبت از بوی بد آن است ۱۴۷ نفر مشغول به کار هستند در نتیجه مسئولان نسبت به این وضعیت، مسائل اجتماعی و کارگری و تولید آن حساسیت نشان می‌دهند و در برخی جاها حتی دست محیط زیست را بسته‌اند برای مثال به تازگی ابلاغ کتبی آمده که محیط زیست بدون هماهنگی نمی‌تواند واحد تولیدی را تعطیل کند حتی اگر آلاینده باشد و لذا این اقدامات در راستای حمایت از تولید کار را دشوار کرده است.

وی با بیان اینکه در زمینه آلایندگی وقتی ورود به ماجرا کردیم حتی از محیط زیست شکایت هم شد، لذا باید گفت شرایط کمی تفاوت کرده است، افزود: جالب اینجا است که هم اکنون کارخانه‌ای در شهرک صنعتی شاهرود در حال تولید زغال است که نه از محیط زیست و نه از هیچ ارگان دیگری مجوزی ندارد اما محیط زیست بنا به مسائلی، نمی‌تواند مستقیماً ورود کند و از سوی دیگر امیدواریم به زودی بتوانیم تمهیداتی بیندیشیم که کارخانه‌ها به صورت کلی از حریم شهرها دور شوند.

حمایت از تولید در کنار حفظ محیط زیست

تولید و رفع موانع آن بسیار اهمیت دارد آن هم در زمانی که حمایت از تولید داخلی، رفع تحریم‌ها، شکوفایی اقتصادی و اشتغال آن قدر اهمیت دارند اما آیا اینگونه نیست که تمام تولیدات و فعالیت‌های صنعتی و معدنی و… برای زیست بهتر انسان و رفاه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و معنوی انسان‌ها است؟

به نظر می‌رسد در این بین باید راهکار میانه‌ای برگزید که نه کارخانه‌های تعطیل شوند و نه مردم اذیت شوند. نمونه‌های بسیاری از تخریب محیط زیست در استان سمنان وجود دارد که به بهانه حمایت از تولید، در واقع مردم رها شده‌اند و این موجبات نارضایتی مردم را فراهم کرده است.

در نهایت باید گفت نصب فیلترها، نظارت درست و صحیح، احساس مسئولیت تولیدکنندگان نسبت به مردم بومی و محلی در مکان کارخانه، وجدان کاری، وضع قوانین مناسب، باز گذاشتن دست محیط زیست برای مقابله با آلایندگی‌های زیست محیطی که مستقیماً با جان و غذای مردم سر و کار دارد و… می‌تواند مشکلاتی از این دست را کاهش دهد.