جولان کرونا یا بی‌تدبیری؟

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، زهرا مرادی؛ بیش از ۱۴‌ ماه است که کشور درگیر همه‌گیری کووید-۱۹ است و بر اساس آمار‌های رسمی، مرگ فاجعه‌بار نزدیک به ۶۳ هزار و ۴۰۰ نفر و فروپاشی وضعیت اقتصادی و معیشتی بخش عظیمی از جمعیت ۸۴ میلیونی کشور را به‌دنبال داشته است.

با این حال، همه این نتایج مخرب، ناشی از سیر و عوارض بیماری کروناویروس نیست، بلکه ناشی از ماهیت واکنش دولت و مسئولان بدان است. در اوایل اعلام ورود ویروس به کشور هرچند با تعلل، ولی با همراهی مردم، اعمال محدودیت‌های فراگیر و سختگیرانه در سطح کشور را شاهد بودیم؛ به‌طوری که در انتهای سال ۱۳۹۹ و در جریان پیک سوم حتی به ممنوعیت مبهم عبور و مرور شبانه در تهران منجر شد. مجموعه این اقدامات گرچه به‌نظر می‌رسد در کنار خاصیت فراز و فرود ویروس‌ها هرازگاهی و به میزان قابل‌قبولی گسترش کرونا ویروس را کند‌تر کرد، ولی هرگز سبب کنترل اپیدمی نشد و تبعات منفی آن همچنان در حال آسیب به سلامت جامعه و بازار کسب‌وکار است.

ناتوانی مشهود در کنترل بیماری و عدم تهیه بموقع واکسن همراه با بروز پیک‌های متعدد، همچنان در حال ایجاد خسارت‌های جبران‌ناپذیر انسانی و اقتصادی است و احساس می‌شود هنوز یک خط‌مشی مدیریتی خردمندانه بر فضای مدیریت کنترل همه‌گیری حاکم نیست.

در حالی که جهان و حتی کشور‌های همسایه ایران با سرعت بخشیدن به واکسیناسیون عمومی، خود را برای زندگی بعد از کرونا آماده می‌کنند، ما هنوز اندر خم پیچ چهارم از تبعات عوارض بیماری مزمن «بی‌میلی مدیران» به بهره‌مندی از نظرات کارشناسی خارج از چارچوب کانون‌های درونی، تعدد نهاد‌های تصمیم‌گیری، مداخلات عجیب سازمان‌ها و نهاد‌های رسمی و غیررسمی و حتی افراد حقیقی و حقوقی در امور نظام سلامت کشور در رنجیم.

 

عجیب است که با وجود تشکیل قرارگاه‌ها، ستاد‌ها و کمیته‌های متعدد و استقرار بوروکراسی گسترده در کنترل اپیدمی، یک روز توصیه‌های یک روحانی جوان در یک مینی‌بوس و روز دیگر مداخله عیان دیگران در روند تهیه واکسن هر آنچه را که کادر بهداشت و درمان کشور رشته کرده‌اند پنبه می‌کند و با وجود آنکه ثابت شده برای رهایی از این بیماری چاره‌ای جز واکسیناسیون همگانی نیست، اما شاهدیم که خرید و ورود واکسن به کشور با تأخیر و کندی فراوان روبه‌روست.

 

همچنین هنوز گزارش شفافی از تبعات ناشی از تحریم و شرایط شکننده اقتصادی و قطع روابط مالی کشور با بازار‌های جهانی در عدم تأمین بموقع و کافی واکسن ارائه نشده است. بی‌شک با وجود شبکه بهداشت و درمان قوی ایران در سطح جهان، چنانچه همانند کشور‌های همسایه از روابط مناسب بین‌المللی و دسترسی آسان به منابع ارزی برخوردار بود و اعتماد به کانون‌های صنفی و علمی نظیر انجمن‌های علمی گروه پزشکی و سازمان نظام پزشکی افزون می‌شد، شاید وضعیت تولید واکسن داخلی، دسترسی به واکسن‌های استاندارد خارجی و واکسیناسیون همگانی وضعیت بهتری داشت و لازم نبود تا مسئولان در مواجهه با اوج ابتلا و مرگ‌ومیر، شکست در کنترل بیماری را به گردن یکدیگر یا مردم بیندازند و با هربار فروکش کردن اپیدمی، سرمست و شادان بر طبل پیروزی «منم منم» بکوبند.

 

متأسفانه شرایط ذکرشده و نشنیدن صدای کارشناسان، عدم حضور سازمان نظام پزشکی و شهرداری پایتخت در ستاد ملی کرونا و مداخله‌های نامعمول سبب شده است تا بخشی از بدنه علمی کشور ناامیدانه در گوشه عزلت به نظاره بنشیند، گروهی هم فرصت را غنیمت شمرده و به جذب منابع پژوهشی و تولید مقاله در مسابقه کسب اچ ایندکس بالاتر مشغول شوند، جامعه پزشکی و پرستاری نیز در مراکز درمانی در مسیر سخت درمان بیماران کرونایی تاب و توان از کف بدهند و شهرداری‌های کلانشهر‌ها به‌خصوص پایتخت، بار مضاعف خدمات شهری و خسارت‌های مالی فراوان را به‌تن‌هایی به دوش بکشند.

با شروع هفته جاری، پیک چهارم اپیدمی با شتابی بی‌سابقه آغاز شده و تخت‌های بیمارستانی مملو از بیمار و جان‌های بسیاری از دست می‌رود. پیش‌بینی می‌شود هزینه‌های پیدا و پنهانی که ناامیدی، فقر و رنج و بیماری را به جمعیت کشور تحمیل می‌کند، آینده سختی را برایمان رقم می‌زند. به همین دلیل ضرورت دارد تا دولت به جای اعلام آغاز و پایان پیک‌ها، و سرزنش مردم در مورد موانع تهیه و خرید واکسن و نقش احتمالی تحریم و مداخله و کارشکنی کمپانی‌های تولید واکسن داخلی در این عقب‌ماندگی با مردم سخن بگوید و همچنین با توجه به عدم امکان خرید واکسن توسط بخش خصوصی با تمهیداتی نظیر گفتگو با نهاد‌های امنیتی و نظارتی، کمک کند تا چنانچه سازمان‌های مردم‌نهاد نظیر انجمن‌های علمی یا سازمان نظام پزشکی بتوانند از منابع بین‌المللی بخشی از واکسن مورد نیاز کشور را تآمین کنند، از آنان برای تسهیل مسیر ورود واکسن حمایت شود.

وظیفه قرارگاه‌ها، ستاد‌ها و کمیته‌ها، پشتیبانی لجستیکی از وزارت بهداشت، و وظیفه وزارت بهداشت شنیدن صدای کارشناسان دلسوز و توجه ویژه به نتایج مطالعات اپیدمیولوژیک داخلی و تجربه و توصیه‌های جهانی برای تصمیمات صحیح، سریع و جامع و ارائه اطلاعات بموقع به دولت و مردم است. اگر ستاد ملی کرونا نتواند در کنار محدودیت‌های هدفمند منطقه‌ای، محلی و شهری هرچه سریع‌تر برای تأمین منابع، خرید واکسن و اجرای واکسیناسیون همگانی نظام سلامت را یاری کند، خود را مشمول تعطیلی‌های پیک چهارم کرونا اعلام کند و تجویز نسخه شفابخش کنترل اپیدمی را به سازمان نظام پزشکی کشور بسپارد.

 

زهرا مرادی - کارشناسی مهندسی پزشکی دانشگاه امیرکبیر

انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.